اصول قرارداد پیمانکاری خدمات چیست؟ چه ویژگی‌هایی دارد؟

احتمالا در فضای کسب­‌وکار خود تاکنون نام قرارداد پیمانکاری را شنیده‌­اید. این قرارداد در دسته پر استفاده‌­ترین قراردادهای استخدامی مانند قرارداد کار است که نوعی رابطه خاص میان طرفین آن ایجاد می­‌کند. به طور خلاصه می­‌توان گفت قرارداد پیمانکاری، قراردادی است که در آن یک طرف که کارفرما نام دارد، انجام برخی امور خاص موضوع قرارداد را تحت شرایطی خاص (مدت زمان معین، دستمزد و…) به شخصی حقیقی یا حقوقی که پیمانکار یا مجری نام دارد، واگذار می­‌کند. به طور معمول تصور می­‌شود که قراردادهای پیمانکاری تنها در امور عمرانی نظیر ساخت‌­وساز ساختمان به کار می­‌رود اما به دلیل ظرفیت بالای این نوع قرارداد می‌­توان از آن در زمینه‌ امور پروژه­‌ای مانند حمل و نقل، نظافت و امور خدماتی، طراحی وبسایت و نرم­‌افزار و… استفاده کرد. در اصطلاح به قراردادهای پیمانکاری غیرساختمانی قرارداد پیمانکاری خدمات گفته می‌­شود. در این نوشتار قصد داریم تا با ویژگی‌ها و اصول قرارداد پیمانکاری خدمات مطالبی را ذکر کنیم.
با ما همراه باشید.

اصول قرارداد پیمانکاری خدمات

همانطور که گفته شد قرارداد پیمانکاری خدمات از جنبه­‌های مختلف مانند قرارداد پیمانکاری عمرانی است و بندهای عمومی قرارداد پیمانکاری را داراست. اما تفاوت­‌هایی از جنبه خدمات موردنظر وجود دارد که می­‌تواند اصول قرارداد پیمانکاری خدمات را به نسبت سایر قراردادها، فنی‌­تر و پیچیده­‌تر کند.
در ادامه با ذکر یک مثال سعی می‌­شود تا نکات خاص این قرارداد بررسی شود.
فرض کنید شما صاحب یک کسب­‌وکار فروش کالاهای الکترونیکی مانند موبایل و لپتاپ هستید و قصد دارید برای توسعه تجارت خود، یک وبسایت فروشگاه اینترنتی تاسیس کنید. در این حالت ممکن است استفاده از قرارداد پیمانکاری خدمات گزینه مناسبی باشد. حال با این فرض به سراغ بندهای خاص قرارداد پیمانکاری می­‌رویم.

بندهای عمومی مانند مشخصات طرفین، مدت قرارداد، دستمزد، حل اختلاف، فسخ و… حاوی نکاتی است که بستگی به موضوع خدمات موردنظر دارد اما اغلب تابع شرایط کلی پیمانکاری خدمات است. در ادامه برخی توصیه‌­هایی که در تدوین این بندها و برخی بندهای اختصاصی وجود دارد ذکر می­‌شود.

در بند موضوع قرارداد این دسته قراردادها، باید نکات دقیق خدمات موردنیاز ذکر شود. اغلب در پروژه­‌های خدماتی بزرگ‌تر، شرح خدمات موردنظر و مشخصات فنی دقیق آن، در قالب پیوستی جداگانه به قرارداد ملحق می­‌شود. مثلا در فرض ما، می­‌تواند موضوع قرارداد شامل طراحی وبسایت، وبلاگ یا مجله وبسایت، اتصال به درگاه بانکی و همچنین پشتیبانی فنی سه ماهه باشد. جزئیات این خدمات باید به روشنی در قسمت موضوع قرارداد یا پیوست آن ذکر شود.

با فرض آنکه بند مبلغ قرارداد، با هزینه ده میلیون تومان مورد توافق طرفین است، باید چگونگی روند پرداخت‌­ها هم تصریح شود. به طور مثال ممکن است کارفرما شرط کند که با پیش پرداخت مبلغ سه میلیون تومان (سی درصد مبلغ کل قرارداد) کار آغاز شود و درصورت پیشرفت روند طراحی وبسایت براساس گزارش‌­های پیمانکار، پرداخت­‌های بعدی متعاقباً انجام شود. گاهی جدول پرداخت­‌های دستمزد هم مانند مشخصات فنی موضوع قرارداد، در پیوستی جداگانه به قرارداد پیمانکاری خدمات ضمیمه می­شود. همچنین بایستی سازوکار گزارش­‌دهی و نظارت کارفرما بر فرایند پروژه مشخص شود، چراکه بیشترین اختلافات در قراردادهای پیمانکاری خدمات، ناشی از ابهام در تعهدات طرفین است.

در مواقع لازم ممکن است ضمانت حسن انجام کار هم در بندی جداگانه مثلا در قالب تسلیم سفته توسط پیمانکار، تعیین تکلیف شود. در این صورت تعداد سفته‌­ها، تاریخ و مبلغ دقیق آنها و شرایط عودت یا ضبط آن باید به روشنی تصریح شود.

برخی امور خدماتی در قالب پیمانکاری حاوی اسرار تجاری خاصی هستند. مثلا در فرض ما، ممکن است طراح وبسایت که به حکم قرارداد، پشتیبانی فنی سه ماهه وبسایت را برعهده دارد، به اسناد و اطلاعاتی دسترسی داشته باشد که حفظ آنها برای تجارت کارفرما ضروری است؛ این اطلاعات می­‌تواند شامل اطلاعات شخصی مانند ایمیل و یا رسید پرداخت­های کاربران و مشتریان وبسایت باشد. در این صورت توصیه می­‌شود یک بند اختصاصی تحت عنوان محرمانگی یا عدم افشا تدوین شود و به صراحت موارد موردنظر کارفرما ذکر شود. برخی اوقات در پروژه­‌های پیمانکاری بزرگ و حساس، ممکن است موضوع محرمانگی در قالب قراردادی جداگانه تحت عنوان قرارداد عدم افشا یا محرمانگی اطلاعات تعیین تکلیف شود.

در مجموع مهم‌ترین نکته در اصول قرارداد پیمانکاری خدمات، توجه به جزئیات خاص فنی خدمات موردنظر است. به همین خاطر ممکن است خارج از فرض مطرح شده در این مطلب (تاسیس وبسایت فروشگاه اینترنتی) نکات متعددی وجود داشته باشد. مثلا ممکن است در قراردادهای حمل و نقل شروط خاص دیگری مدنظر کارفرما باشد که تدوین دقیق آنها نیازمند اشراف کامل بر موضوع قرارداد است.

اما آنچه مسلم است، این است که قرارداد پیمانکاری خدمات در امور پروژه‌­ای غیرساختمانی یک گزینه بسیار مطلوب برای تحقق اهداف کارفرمایان است و گاهی می­‌تواند جایگزین بهتری برای قراردادهای استخدامی مانند قرارداد کار موقت باشد.

نیاز به راهنمایی بیشتر درباره اصول قرارداد پیمانکاری خدمات دارید؟

استفاده از ظرفیت قرارداد پیمانکاری خدمات در مواقع خاصی می­‌تواند به طرفین پروژه کمک کند. اما اینکه در کدام خدمات و با چه شرایطی این قرارداد توصیه می­‌شود، نیازمند بررسی موردی هر پروژه است. چرا که گاهی بهتر است برای دریافت یکسری از خدمات خاص، از قراردادهای مخصوص به آن خدمت یا قراردادهای عمومی استخدامی حقوق کار استفاده شود. همچنین زمانی که قرارداد پیمانکاری خدمات را برای هدف خود انتخاب کردید، مهم است بدانید با توجه به شرایط خاص هر پروژه، چه موضوعاتی باید مورد توافق طرفین قرار بگیرند و چه بندهای اختصاصی یا پیوست‌­هایی در قرارداد لحاظ شوند. به‌خصوص زمانی که موضوع قرارداد پیمانکاری خدمات دارای پیچیدگی­‌های فنی و حقوقی باشد (مانند طراحی وبسایت در مثال این مطلب)، نیاز است تا مشاوران حقوقی مسلط به حقوق کسب­‌وکارهای دیجیتال، تجارت­‌های استارتاپی و حقوق فضای مجازی بر ابعاد حقوقی قرارداد نظارت کنند.
ما در وینداد با تیمی از مجرب‌­ترین مشاوران و وکلای امور قراردادهای پیمانکاری و کسب­‌وکارهای استارتاپی، آماده ارائه مشاوره و راهنمایی، بررسی و یا تنظیم قرارداد پیمانکاری خدمات برای کسب‌­وکار شما هستیم.