حمایت از حقوق مخترعان و پدیدآورندگان با قانون‌گذاری‌هایی که در سال‌های اخیر و در گذشته شده، امکان پذیر شده است. هر مخترع و پدیدآور نسبت به اثری که ایجاد کرده حقوقی مثل حقوق انتشار یا تکثیر اثر، تولید اختراع، عرضهٔ اثر و غیره دارد. این حقوق ممکن است با سواستفاده‌هایی مثل جعل، شبیه سازی، سرقت و تقلید، بدون اجازه نقض شود. در این صورت مخترع و پدیدآور باید اقدام به شکایت و طرح دعوی نقض حق و اقدامات قانونی مناسب با حقی که از او نقض شده و قوانین موجود به عمل آورد. پس نقض حق اصطلاحی ست که در مورد سواستفاده از حقوق پدیدآورندگان به کار برده می‌شود. ممکن است به عنوان یک مخترع یا پدیدآور به راه و چاه‌های قانونی و آیین دادرسی مسلط نباشد به همین دلیل بهترین راه برای شما مشورت با یک کارشناس حقوقی یا یک وکیل است.
در ادامه توضیحات بیشتری در مورد حقوق مخترعان و پدید آورندگان و چگونگی طرح دعوای نقض حق توضیح خواهیم داد.
حقوق پدیدآورندگان و مخترعان چیست؟
ماده ۲۳ قانون حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان بیان می‌دارد که: “هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالماً عامداً به‌نام شخص دیگری غیر از پدیدآورنده نشر یا پخش یا عرضه کند به حبس تأدیبی از شش ماه تا ۳ سال محکوم خواهد شد.” از این ماده مشخص است که پدیدآور حقوقی دارد که باید از آنها حفاظت کرد مهمترین حقوق آن حقوق مالی ست که در قالب انتشار و تکثیر اثر، عرضهٔ اثر و بهره‌برداری اینترنتی از آن وجود دارد مهمترین حق مخترع نیز حق ثبت اختراع و تولید آن است.
حق اختراع: حق اختراع قراردادی میان مخترع و سازمان ثبت اختراع است که به موجب آن حقوق مربوط به اثر مخترع به مدت ۲۰ سال به او داده می‌شود مخترع می‌تواند این حقوق را واگذار و یا با شخص دیگری مشترک کند و پس از گذشت ۲۰ سال نیز آن را تمدید کند. گواهی ثبت اختراع این امکان را به مخترع می‌دهد که در صورت نقض حقوقش به مراجع قانون مراجعه کرده و شکایت کند.
در حال حاضر ثبت اختراع به طور اینترنتی و از طریق سایت www.iripo.ssaa.ir امکان‌پذیر است برای ثبت اختراع ابتدا باید اظهارنامهٔ آن را که به معنی عدم افشا اطلاعات اختراع پیش از ثبت آن است به سازمان مالکیت فکری و معنوی تسلیم کرد پس از آن سازمان با بررسی اظهارنامه، ضمائم آن و تأیید در مورد عدم شباهت آن با دیگر اختراعات گواهی ثبت اختراع را اعطا می‌کند.
این گواهی به معنی مالکیت ایده، مشخصات فنی و حق تولید اختراع است و اگر فردی حقوق شما را نقض کند می‌توانید با استناد به گواهی اقدام به طرح دعوا علیه او کنید.
مصادیق نقض حق اختراع کدامند وچه قوانینی شامل آن می‌شود؟
نقض حق در کل به معنای تصرف مادی یا حقوقی در اثر مورد حمایت قانون بدون اجازهٔ صاحب حق است. البته استثنائاتی نیز بر این نقض وجود دارد مثلاً اجازهٔ ضمنی، کتبی، شفاهی و یا ارائه‌ای کوتاه از اختراع برای مقاصد علمی آموزشی و استفادهٔ شخصی.
پس مخترع در صورت مشاهده نقض حقوقش در صورت داشتن گواهی ثبت اختراع می‌تواند فرد را مورد تعقیب قرار دهد البته یکی از مشکلات اصلی مخترعین در طرح دعوا حق نقض، اثبات آن است که اختراع شخص مورد نظر در واقع شبیه سازی از اختراع او است. زیرا بعضی افراد با ایجاد برخی تغییرات در اصل اختراع یا ایده، آن را به شکلی در می‌آورند که اثبات سرقت آنها دشوار می‌شود. به برخی قوانین در مورد نقض حق و مجازات آن اشاره می‌کنیم:
قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری: طبق ماده ۶۱ ” هر شخصی که با علم و عمد مرتکب عملی شود که طبق مواد (۱۵)، (۲۸) و (۴۰) نقض حقوق به شمار آید یا طبق ماده (۴۷) عمل غیرقانونی تلقی شود، مجرم شناخته شده و علاوه بر جبران خسارت به پرداخت جزای نقدی از ده‌میلیون (10.000.000) ریال تا پنجاه میلیون (50.000.000) ریال یا حبس تعزیری از نود و یک روز تا شش ماه یا هر دوی آنها محکوم می‌شود.”
قانون تجارت الکترونیک: ماده ۶۴ “به‌منظور حمایت از رقابت‌های مشروع و عادلانه در بستر مبادلات الکترونیکی، تحصیل غیرقانونی اسرار تجاری و اقتصادی بنگاه‌ها و مؤسسات برای خود و یا افشای آن برای اشخاص ثالث در محیط الکترونیکی جرم محسوب و مرتکب به مجازات مقرر در این قانون خواهد رسید.”
ماده ۶۵ “اسرار تجاری الکترونیکی «داده‌پیام» ی است که شامل اطلاعات، فرمول‌ها، الگوها، نرم‌افزارها و برنامه‌ها، ابزار و روش‌ها، تکنیک‌ها و فرایندها، تألیفات منتشرنشده، روش‌های انجام تجارت و دادوستد، فنون، نقشه‌ها و فرا گردها، اطلاعات مالی، فهرست مشتریان، طرح‌های تجاری و امثال این‌ها است، که به‌طور مستقل دارای ارزش اقتصادی بوده و در دسترس عموم قرار ندارد و تلاش‌های معقولانه‌ای برای حفظ و حراست از آنها انجام‌شده است”
ماده ۷۵ “متخلفین از ماده (۶۴) این قانون و هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی به‌منظور رقابت، منفعت و یا ورود خسارت به بنگاه‌های تجاری، صنعتی، اقتصادی و خدماتی، با نقض حقوق قراردادهای استخدام مبنی بر عدم افشای اسرار شغلی و یا دستیابی غیرمجاز، اسرار تجاری آنان را برای خود تحصیل نموده و یا برای اشخاص ثالث افشا نماید به حبس از شش ماه تا دو سال و نیم، و جزای نقدی معادل پنجاه میلیون (۰۰۰ ۰۰۰ ۵۰) ریال محکوم خواهد شد.”
از دیگر قوانین که حامی اختراعات، تالیفات و آثار پدیدآورندگان است می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
قانون حمایت از نشانه‌های جغرافیایی
قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی
قانون حمایت از حقوق پدیدآورندگان نرم‌افزارهای رایانه‌ای
وکیل وینداد : نماینده شما برای ثبت دعوای نقض حق
همان‌طور که دیدید قوانین متفاوتی از حقوق مخترع حمایت می‌کنند و این به معنی آن است که در صورتی که به قوانین مسلط باشید و مراحل طرح دعوا را بدانید می‌توانید به خوبی از حقوق خود دفاع کنید اما اگر به عنوان یک مخترع یا پدیدآور اطلاعات حقوقی و قانونی زیادی دربارهٔ این مسئله ندارید می‌توانید سؤالات خود را از کارشناسان حقوقی وینداد بپرسید. وکلای مجرب وینداد در زمینه ثبت اختراع و طرح دعوای نقض حق آماده راهنمایی و کمک‌رسانی به شما هستند.
