قراردادهای کار یکی از مهمترین عناصر دنیای کسبوکارها به شمار میروند. قرارداد کار قراردادی است که ما بین کارگر و کارفرما با هدف تنظیم رابطه طرفین آن و تصریح حقوق و تعهدات هر یک تنظیم میشود. قرارداد کار ۱۴۰۱ نیز عنوانی است که به قراردادهای کاری اطلاق میشود که در سال ۱۴۰۱ در فضای استخدامی ایران تنظیم میشوند.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد قصد داریم تا راهنمای جامعی از قرارداد کار ۱۴۰۱، تعهدات کارفرما و کارگر، میزان حداقل حقوق، بیمه، سنوات و… ارائه دهیم.
با ما همراه باشید.
- 1) تنظیم قرارداد کار ۱۴۰۱ چه اهمیتی دارد؟
- 2) چه کسانی موظف به تنظیم قرارداد کار ۱۴۰۱ هستند؟
- 3) از منظر حقوقی، کارگر و کارفرما چه تعریفی دارند؟
- 4) قرارداد کار ۱۴۰۱ از نظر قانونی چه ویژگیهایی دارد؟
- 5) بندهای مهم قرارداد کار ۱۴۰۱ چیست؟
- 6) تعیین تکلیف مرخصیها، تعطیلات، بیمه و… چگونه است؟
- 7) حداقل حقوق سال ۱۴۰۱ چقدر است؟
- 8) حداقل حقوق و دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۱
- 9) درباره قرارداد کار ۱۴۰۱ نیاز به دریافت خدمات حقوقی دارید؟
تنظیم قرارداد کار ۱۴۰۱ چه اهمیتی دارد؟
ایجاد رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما، موضوع حساسی است که قشر بزرگی از مردم جامعه را در بر میگیرد.
تنظیم رابطه استخدامی میان کارگر و کارفرما به طور رسمی و قانونی، از طریق قرارداد کار ۱۴۰۱ انجام میشود.
وجود یک قرارداد کار منسجم و دقیق میتواند امنیت اقتصادی و شغلی کارگر و کارفرما را تا حد بسیار زیادی تضمین کند و بدینوسیله، ساختار حقوقی و مالی روابط استخدامی در جامعه را تنظیم کند.
چه کسانی موظف به تنظیم قرارداد کار ۱۴۰۱ هستند؟
مهمترین و اصلیترین سند مقررات کار در ایران، قانون کار مصوب سال ۱۳۶۹ است. این قانون در ماده ۱ اظهار میدارد که کلیه کارفرمایان، کارگران، کارگاهها، موسسات و شرکتهای تولیدی، خدماتی، صنعتی و کشاورزی موظف به تبعیت از قانون کار و در نتیجه تنظیم قرارداد کار هستند.
در نتیجه هر کارفرمایی فارغ از زمینه فعالیت خود و هر کارگری فارغ از تخصص خود، بایستی در قالب قرارداد کار رابطه استخدامی خود را تشکیل دهد تا چتر حمایتی حقوق کار بر رابطه آنها وجود داشته باشد.
از منظر حقوقی، کارگر و کارفرما چه تعریفی دارند؟
حال که با ضرورت تنظیم قرارداد کار ۱۴۰۱ آشنا شدهایم، به سراغ تشریح مفاهیم کارگر و کارفرما میرویم تا با نگاهی دقیقتر نکات قراردادهای کار را بررسی کنیم.
برای به دست آوردن تعاریف رسمی و قانونی از مفاهیم قرارداد کار سال ۱۴۰۰ نیز باید به قانون کار مراجعه کرد.
ماده ۲ قانون کار در تعریف کارگر بیان میدارد:
کارگر شخصی است که به هر عنوان (کارمند، کارگر و…) در مقابل دریافت حقالسعی (حقوق، دستمزد، سهام، سود و…) به درخواست کارفرما کار میکند.
همچنین از نظر ماده ۳ قانون مذکور، کارفرما ویژگیهای زیر را دارد:
کارفرما شخصی حقیقی یا حقوقی (شرکت یا موسسه و…) است که کارگر به درخواست او و در مقابل حقالسعی مشخص کار میکند.
در نتیجه کارفرما میتواند یک شخص حقیقی مثلا یک صاحب فروشگاه و مغازه باشد.
قرارداد کار ۱۴۰۱ از نظر قانونی چه ویژگیهایی دارد؟
مطابق ماده ۷ قانون کار، قرارداد کار قراردادی است کتبی یا شفاهی که مطابق آن کارگر در ازای حقالسعی مشخص، کاری را برای مدت موقت یا دائمی (غیرموقت) برای کارفرما انجام میدهد.
لازم به ذکر است که تنظیم قراردادهای حقوقی از هر نوع که باشند، امری تخصصی است و نیازمند مشورت و دریافت راهنمایی با کارشناسان حقوقی است. تنظیم قرارداد کار ۱۴۰۱ میان کارگر و کارفرما نیز از این امر مستثنی نیست. نباید فراموش کرد که تنظیم قرارداد کار غیرمنسجم و فاقد جزئیات میتواند لطمات زیادی به کارگر و کارفرما وارد کند.
به همین خاطر در ادامه مهمترین نکات و مفاد قرارداد کار ۱۴۰۱ را بررسی میکنیم.
بندهای مهم قرارداد کار ۱۴۰۱ چیست؟
بخشی از بندهای مهم قرارداد کار سال ۱۴۰۱ که در ادامه به آن اشاره میشود در اکثر قراردادهای حقوقی معمول هستند و برخی دیگر مختص این قرارداد هستند:
مشخصات طرفین قرارداد کار ۱۴۰۱
در این بند باید مشخصات کارگر و کارفرما ذکر شود. مهمترین نکات این بند، نام و نشانی و شماره ملی یا شماره ثبت (برای اشخاص حقوقی) است.
موضوع قرارداد کار ۱۴۰۱
موضوع قرارداد کار اهمیت زیادی در تنظیم قرارداد کار ۱۴۰۱ دارد. در این بند باید شرح وظایف دقیق کارگر مشخص شود. این بند باید به گونهای نگاشته شود که مشکلات بین کارگر و کارفرما در خصوص انجام وظایف شغلی کارگر به حداقل خود برسد.
معمولا کارفرمایان در تنظیم این بند، موضوع قرارداد را تا حد ممکن کلی بیان میکنند تا بتوانند حداکثر بهرهوری را از کارگر داشته باشند.
از سوی دیگر نیز کارگران تمایل دارند تا موضوع قرارداد به شکل جزئی نوشته شود تا شرح وظایف خود را مشخص و واضح بدانند.
محل انجام موضوع قرارداد
در برخی قراردادهای کار، بندی تحت عنوان محل انجام تعهدات هم قید میشود. در این بند باید آدرس شرکت (اقامتگاه) و یا صرفا شهری که شرکت یا کسبوکار در آن قرارداد دارد تصریح شود.
چنین بندی سبب میشود که در صورت وجود ماموریتهای شغلی برای کارگر و یا تعویض محل شرکت، امکان مطالبات قانونی (دریافت حق ماموریت، فسخ قرارداد و…) وجود داشته باشد.
مدت قرارداد کار
مدت قرارداد کار، نقش مهمی در تعیین نوع قرارداد کار ۱۴۰۱ دارد. اگر در بند مدت قرارداد، تاریخ شروع و پایان مشخصی وجود داشته باشد، قرارداد از نوع موقت است و اگر اشارهای به مدت زمان قرارداد کار ۱۴۰۱ نشود، قرارداد غیرموقت، پیوسته یا دائمی تلقی میشود. البته میتوان نوع قرارداد کار را نیز در بندی مستقل قید کرد.
همچنین ساعات کاری کارگر را هم میتوان در بند مدت قرارداد کار درج کرد. بدیهی است که ساعت کار کارگر نمیتواند بیش از مقررات مندرج در قانون کار (۸ ساعت) باشد.
مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت
در این باید باید مبلغ قرارداد با جزئیات کامل درج شود. این مبلغ قانونا نمیتواند از حداقل دستمزد قرارداد کار ۱۴۰۰ پایینتر باشد. موارد دیگر مرتبط با حقوق و مزایا مانند پاداش، حق سنوات، حق مسکن و… نیز میتواند در این بند ذکر شود.
همچنین شیوه پرداخت (ماهانه، دو هفته یکبار، هفتگی، روزانه و…)، شماره حساب واریزی و… هم از موارد مهم بند مبلغ قراردادهای کار ۱۴۰۱ هستند.
تعهدات کارگر در قرارداد کار ۱۴۰۱
در این بند باید تعهدات کارگر را که عمده آن شامل انجام موضوع قرارداد است ذکر کرد. با این حال کارفرما میتواند در این بند برخی تعهدات درونسازمانی شرکت خود را نیز صریح کند. مثلا تعهد به پوشش خاص (لباس فرم)، مقررات استفاده از تجهیزات شرکت و… قابلیت اضافه شدن به این بند را دارند.
تعهدات کارفرما در قرارداد کار ۱۴۰۱
در این بند نیز باید تعهدات کارفرما مبنی بر پرداخت به موقع مبلغ قرارداد و پایبندی به تعهدات مندرج در قانون کار نظیر بیمه تامین اجتماعی تصریح شود.
شرایط تمدید قرارداد کار ۱۴۰۱
اگر قرارداد از نوع موقت باشد، طرفین میتوانند موضوع تمدید قرارداد کار را پیش از تاریخ پایان آن در این بند تعیین تکلیف کنند.
البته تمدید قرارداد کار عموما مشروط به وجود شرایطی مانند رضایت کارفرما، بازدهی کافی کارگر و… است که بایستی در بند شرایط تمدید قرارداد کار به صراحت ذکر شود.
محرمانگی اطلاعات و حفظ اسرار
در برخی قراردادهای کار نیاز است تا اطلاعات خاصی در اختیار کارگر قرار بگیرد. اطلاعاتی مانند اسرار تجاری اهمیت زیادی برای کارفرمایان دارند. به همین خاطر میتوان در یک بند مستقل تعهد کارگر را به حفظ اسرار تضمین کرد.
همچنین میتوان به موضوع مشابهی در این زمینه تحت عنوان «عدم رقابت» نیز اشاره کرد. به این معنا که کارگر حین کار یا تا مدتی خاص پس از خروج از شرکت و یا دائما، نباید از اطلاعات به دست آورده از شرکت در راستای تاسیس یا گسترش کسبوکار مشابه و رقیب استفاده کند.
حلوفصل اختلافات
اختلافات کارگر و کارفرما موضوعی است که در تنظیم قرارداد کار ۱۴۰۱ نباید از آن غافل شد. توسل به مذاکره، سازش، ارجاع به داور و یا ارجاع به هیئتهای حل اختلاف کارگر و کارفرما، شیوههای مرسوم حل اختلافات کارگر و کارفرما در قرارداد کار ۱۴۰۱ هستند.
فسخ قرارداد کار ۱۴۰۱
تصریح اسباب و عوامل فسخ قراردادهای کار ۱۴۰۱، اهمیت زیادی دارد. به طور عمومی، کارفرما و کارگر این حق را دارند تا در صورت عدول یک طرف از وظایف و تعهدات قراردادی، فسخ قرارداد کار ۱۴۰۱ را خواستار شوند.
اغلب درخواست فسخ قرارداد باید از مدتی قبل (مثلا دو ماه قبل) به طرف دیگر قرارداد ابلاغ شود.
فورس ماژور در قرارداد کار ۱۴۰۱
فورس ماژور یا قوه قهریه موضوعی است که در اکثر قراردادهای حقوقی بایستی به آن اشاره شود. منظور از فورس ماژور مواقعی است که کارگر یا کارفرما (عموما کارگر) دچار مشکلات غیرقابلپیشبینی و غیرقابلپیشگیری شده باشد و نتواند به تعهدات خود عمل کند.
موضوعات طبیعی مانند وقوع سیل، زلزله، آتشسوزی و یا بروز جنگ یا بیماریهای سخت و… میتواند به عنوان موانع وجود مسئولیت برای کارگر یا کارفرما تصریح شود.
نسخههای قرارداد کار
لازم است تا قرارداد کار ۱۴۰۱ لااقل در دو نسخه تنظیم شود و هر نسخه نزد کارگر و کارفرما باقی بماند تا هنگام بروز اختلافات توانایی استناد به قرارداد کار برای هر دو طرف به راحتی وجود داشته باشد.
فراموش نکنید که اگر کارفرما شخصا نسخهای از قرارداد کار ۱۴۰۱ را در اختیار شما نگذاشت، آن را مطالبه کنید.
تعیین تکلیف مرخصیها، تعطیلات، بیمه و… چگونه است؟
برخی موضوعات مانند تعداد ایام مرخصی و تعطیلات کارگر، بیمه، دوره آزمایشی، دوره آموزشی و کارآموزی و… در قرارداد کار ۱۴۰۱ اهمیت اساسی دارند.
اما از آنجایی که اغلب این موضوعات در قانون کار به شکل آمره تصریح شدهاند، برخی کارفرمایان ترجیح میدهند به جای تعیین تکلیف جزءبهجزء این موضوعات، در قرارداد کار ۱۴۰۱ بندی تحت عنوان «احاله به قانون کار» تدوین کنند.
با این کار، کلیه موضوعاتی که در قرارداد کار ۱۴۰۱ تصریح نشدهاند به احکام مندرج در قانون کار سپرده میشوند و هر یک از طرفین میتوانند با استناد به مواد قانون کار، مطالبات خود را در خصوص عیدی بیمه بیکاری ۱۴۰۱ مطرح کنند.
همچنین برخی موضوعات مرتبط با زمینه شغلی کارگر نیز میتواند به عرف رایج در آن زمینه سپرده شود و طرفین در صورت اختلاف به عرف متداول موقعیت شغلی مراجعه کنند.
حداقل حقوق سال ۱۴۰۱ چقدر است؟
یکی از مهمترین سوالات که در زمینه قراردادهای کار همواره مطرح میشود، موضوع حداقل دستمزد است.
حداقل حقوق و دستمزد کارگران و کارمندان در سال ۱۴۰۱ با تصمیم شورای عالی کار معین میشود.
ترکیب شورای عالی کار با توجه به ماده ۱۶۷ قانون کار به شرح زیر است:
– وزیر کار و امور اجتماعی
– دو نفر از افراد آگاه به مسائل اقتصادی و اجتماعی به پیشنهاد وزیر کار و تصویب هیات وزیران
– سه نفر از نمایندگان کارفرمایان
– سه نفر از نمایندگان کارگران
حداقل حقوق در سال ۱۳۹۹ در حدود یک میلیون و نهصد هزار تومان مشخص شده بود (حدود ۲۰ درصد افزایش نسبت به ۱۳۹۸) و حداقل حقوق پایه سال ۱۴۰۰ 2 میلیون و 655 هزار تومان است.
حداقل حقوق پایه سال ۱۴۰۱ هنوز به تصویب نرسیده اما بر اساس جلسات کمیسیونهای مجلس به ترتیب زیر خواهد بود:
حداقل دستمزد کارمندان دولت در بودجه ۱۴۰۱ به میزان 4 میلیون و 500 هزارتومان تعیین شده اما در مجلس به میزان 5 میلیون و 500 هزار تومان تعیین شده است.
تعیین حداقل حقوق با در نظر گرفتن مزایای رفاهی (حق خواروبار)، حق مسکن، حق اولاد، مزد روزانه، حق مسکن، پایه سنوات و… انجام میشود.
حداقل حقوق و دستمزد کارگران در سال ۱۴۰۱
با تصویب مجلس و دولت، حقوق کارکنان و بازنشستهها با افزایش همراه شد و حداقل حقوق پایه در سال 1400 ،2 میلیون و 655 هزار تومان مشخص شده است این عدد با احساب مواردی مانند حق مسکن ،بن کارگری و پایه سنوات به رقم 3 میلیون و 705 هزار تومان می رسد .به بیان دیگر حداقل دریافتی یک گارگر تازه استخدام شده در سال آینده ماهیانه 3 میلیون و 705 هزار تومان است. چنانچه فرد دارای یک فرزند و یکسال سابقه کار باشد، حداقل حقوق دریافتی ماهیانه او به 4 میلیون و 111 هزار تومان میرسد.
حقوق و مزایای کارگران در سال 1401 هنوز به تصویب نرسیده اما مذاکرات مجلس مبنی بر افزایش 35 درصدی حداقل حقوق کارگران است که با توجه به حقوق 3 میلیون و 750 هزار تومانی سال 1400 حداقل حقوق 1401 احتمالا به حدود 5 میلیون تومان میرسد.
درباره قرارداد کار ۱۴۰۱ نیاز به دریافت خدمات حقوقی دارید؟
تنظیم قراردادهای کار، از جمله اموری است که برای کارگران و کارفرمایان اهمیتی حیاتی دارد. به همین خاطر در این مطلب مهمترین نکات تنظیم قرارداد کار ۱۴۰۱ را بررسی کردیم.
فراموش نکنید که حوزه حقوق کار و روابط قرارداد استخدامی از حساسترین و پرنکتهترین شاخههای حقوقی در ایران محسوب میشود.
بنابراین دریافت مشاوره حقوقی از کارشناسان حوزه حقوق کار پیش از ورود به روابط استخدامی اقدامی منطقی و پرفایده خواهد بود.
تیم حقوقی وینداد متشکل از وکلای دادگستری مطلع و مجرب و مشاوران حقوقی قراردادهای کار، قادر است خدمات متنوعی از جمله تنظیم و بررسی قرارداد کار، مشاوره تلفنی و… را به شما ارائه دهد.
برای سال جدید که افزایش حقوق وجود داره کارفرما به هر دلیلی میتونه حقوق رو به نسبت به اون اندازه افزایش نده؟
با سلام و احترام
خیر کارفرما طبق قانون کار مکلف به افزایش حقوق کارمند طبق ضوابط اداره کار است و در صورت تخلف از این تکلیف، جریمه خواهد شد.
کارشناس حقوقی وینداد