قرارداد فروش کالا و خدمات یکی از گسترده‌ترین قراردادهای رایج در بازار است و علت آن بدیهی است چرا که اگر ما به صورت کلی بخواهیم یک تقسیم بندی انجام دهیم، اشخاص چه حقیقی یا حقوقی به دو گروه تولید کننده و مصرف کننده تقسیم می‌شوند و هر لحظه در تمام نقاط دنیا این نوع قراردادها درحال منعقد شدن هستند و بسیاری از دعاوی حقوقی در دادگاه ها چه داخلی چه بین المللی مربوط به این نوع از قراردادها است.
تعریف و مشخصه قرارداد خرید و فروش کالا چیست؟
در حوزه ی تعاریف قانونی از این نوع قراردادها گفته شده است که بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم. یعنی معمولا این نوع قراردادها را در قالب عقد بیع قرار می‌دهند که البته امروزه با پیشرفت تکنولوژی شاهد آن هستیم برخی از نیازها و خدمات در قالب‌هایی غیر از عقد بیع قرار گرفته‌اند. اما به هر حال قالب اصلی این قرارداد، عقد بیع است و سایر قراردادها در این زمینه از خصوصیات و قواعد عقد بیع تبعیت می‌کنند.
در عرف و به زبان ساده یعنی اینکه شما کالا یا خدماتی را در برابر بهایی خریداری یا به فروش می‌رسانید.
لازم است قبل از بیان نکات قراردادی و کاربردی قرارداد خرید و فروش کالا یا خدمات، جهت یاداوری قواعد عمومی تنظیم قراردادها را بیان کنیم که مقدمه‌ی اصلی و اساسی انعقاد هر قراردادی است.
این مواردی که گفته شده شامل:
- ۱)احراز قصد و رضایت طرفین معامله
- ۲)اهلیت داشتن طرفین قرارداد
- ۳)معین بودن موضوع مورد معامله
- ۴)مشروعیت جهت معامله است.
نکته‌ی دومی که پیش از ورود به نکات تنظیمی قرارداد لازم است به آن اشاره شود تعریف و شناخت طرفین معامله است به این معنا که در این قرارداد مصرف کننده و عرضه کننده کالا و خدمات چه کسانی هستند.
مصرف کننده هر شخص حقیقی و حقوقی که کالا یا خدمات را خریداری و استفاده می کند را شامل می‌شود.
اما طرف دیگر قرارداد که نکات مهم تری دارد عرضه کننده کالا و خدمات است چرا که خود به دو گروه عرضه کننده جزئی و کلی تقسیم می شود و کوچک‌ترین اشتباه و عدم رعایت قانون می تواند به مصرف کنندگان آسیب‌های فراوانی وارد کند به همین دلیل امروزه این گروه خود دارای قوانین خاص مربوط به مبادلات خود می‌باشند تا با ایجاد ضوابط شفاف و قانون مدار از حقوق مصرف کننده حمایت شود.
در تعریفی که از عرضه کنندگان کالا و خدمات به عمل آمده: کلیه تولیـدکنندگان، واردکـنندگان، توزیع کنندگان، فروشندگان کالا و ارائه کنندگان خدمات اعم از فنی و حرفه‌ای و همچنین کلیه دستگاه‌ها، مؤسسات و شرکت‌هایی که شمول قانون بر آنها مستلزم ذکر یا تصریح نام است و به طور مستقیم یا غیرمستقیم و به صورت کلی یا جزئی کالا یا خدمت به مصرف کننده ارائه می نمایند اطلاق می‌شود.
بررسی قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان در این مورد
همانطور که بیان کردیم در قوانین مربوط به این گروه وظایف مهمی را قانون گذار مشخص شده که با ضمانت اجراهای قوی حمایت می‌شود. به طور مثال به موجب ماده ۲ قانون حمایت از حقوق مصرف کنندگان: کلیه عرضه کنندگان کالا و خدمات، منفرداً یا مشترکاً مسئول صحت و سلامت کالا و خدمات عرضه شده مطابق با ضوابط و شرایط مندرج در قوانین و یا مندرجات قرارداد مربوطه یا عرف در معاملات هستند.
اگر موضوع معامله کلی باشد در صورت وجود عیب یا عدم انطباق کالا با شرایط تعیین شده، مشتری حق دارد صرفاً عوض سالم را مطالبه کند و فروشنده باید آن را تأمین کند و اگر موضوع معامله جزئی (عین معین) باشد مشتری می‌تواند معامله را فسخ کند یا ارش کالای معیوب و سالم را مطالبه کند و فروشنده موظف است پرداخت کند. در صورت فسخ معامله از سوی مشتری پرداخت خسارت از سوی عرضه کننده منتفی است. چنانچه خسارات وارده ناشی از عیب یا عدم کیفیت باشد و عرضه کنندگان به آن آگاهی داشته باشند، علاوه بر جبران خسارت به مجازات مقرر در این قانون محکوم خواهند شد.
قرارداد فروش کالا و خدمات +نکات قراردادی آن
درابتدا باید گفته شود برای انعقاد همچین قراردادی باید نکات گسترده‌ای را در تنظیم قرارداد لحاظ نمود. برای مثال برای این که قرارداد خرید یا فروش از جانب یک شرکت منعقد می‌شود یا یک شخص خصوصی و یا اینکه به صورت جزئی است یا کلی و یا اینکه برای ارائه به عموم مردم است یا خیر بسیار تاثیرگذار بوده اما به هر نحو ما در این مقاله شکل اساسی و عمومی قرارداد فروش کالا و خدمات را مورد بررسی قرار می‌دهیم که می‌تواند در تمامی حالت‌ها گفته شده برای تنظیم قرارداد به شما کمک کند.
• طرفین قرارداد
ذکر دقیق تمامی مشخصات طرفین در این نوع قرارداد از هر قراردادی دیگری مهم‌تر است چرا که بحث تسلیم مال درمیان است و هرگونه اطلاعات ناقص از مشخصات طرفین و عدم دردسترس بودن طرفین در مواقع مورد نیاز باعث اختلافات قراردادی فراوانی می‌شود.
معمولا این قسمت از قرارداد بنابر دلایلی همچون بی‌حوصلگی یا عجله داشتن یا تصرف اشتباه طرفین از اینکه این بند از قرارداد مهم نیست و بار حقوقی چندانی ندارد نادیده گرفته می‌شود.
ما به شما پیشنهاد می‌کنیم اگر معامله را از سمت خود انجام می‌دهید یا وکیل در معامله هستید اطلاعات کامل خود و موکل خود را دقیق با ذکر نام و شماره تلفن فعال و آدرس و موارد ضروری در قرارداد ذکر کنید.
• موضوع قرارداد
در بیان موضوع قرارداد سعی کنید تمامی ویژگی‌های قرارداد را ذکر کنید یا در یک عنوان جدا، قسمتی از قرارداد را به بیان این ویژگی‌ها اختصاص دهید به طوری که کاملا مشخص باشد چه کالا یا خدماتی مبادله می‌شود و در عوض آن چه چیزی پرداخت می‌شود علاوه بر مشخص نمودن باید میزان، مقدار، تعداد، کیفیت و سایر واحدهای اندازه‌گیری که نسبت به هرکالا و نوع آن متفاوت است ذکر شود.
• محل اجرا و تسلیم موضوع قرارداد
یکی از قسمت‌های مهم و مورد اختلاف همین موضوع اجرا یا تسلیم موضوع قرارداد است چرا که معمولا در این قسمت از قرارداد به ذکر یک آدرس مختصر بسنده می‌شود غافل از آنکه طرفین قرارداد از بسیاری از جنبه های آن محل با خبر نیستند و بعدها باعث ایجاد مشکلاتی می‌شود. مثلا طرفین باید مشخص کنند که اگر محل اجرا یا تسلیم موضوع قرارداد از بین رفت یا ایفای تعهد در آنجا غیرممکن شد،تکلیف چیست؟ آیا محل دومی و جدیدی را مورد توافق و پیش بینی قرار می‌دهند یا اینکه شخص ثالثی را برای دریافت یا اجرای قرارداد معرفی می‌کنند. تمامی این موارد باید به صراحت در قرارداد ذکر شود تا از اتفاقات و خطرات احتمالی که قرارداد را تهدید می‌کند جلوگیری شود.
• وظایف متصدی حمل و نقل
معمولا در قرارداد فروش کالا یو خدمات برای تسلیم کالا از متصدی حمل و نقل استفاده می‌شود و طرفین معامله شخصا در این مورد نقشی ندارند. اما نکاتی را باید در قرارداد مشخص کنیم و آن هم وظایف و حدود مسئولیت متصدی حمل و نقل است چرا که بسیاری از دعاوی حقوقی در این زمینه میان متصدی و تحویل گیرنده یا تحویل دهنده است. پس ذکر شرایط مسئولیت یا عدم مسئولیت متصدی یا طرفین ، تاخیر در تحویل، معیوب بودن کالای تحویل شده، زمان تحویل و شرایط مربوط به عدم تحویل از سوی گیرنده و … حتما در قرارداد ذکر شود.
• تکلیف به استرداد یا تعویض کالا
فروشندگان مکلف‌اند که شرایط کالا را به خریدار اعلام کنند. استرداد بعضی از کالا ها بنا به ضوابط بهداشتی ممنوع است. مثلا استرداد لباس زیر یا مایو بعد از پرو ممنوع است. در مورد سایر کالاها باید دید که عرضه کننده چه شرایطی دارد. در هرحال عرضه کننده باید این شرایط را به خریدار اعلام کند.
مورد دیگر این است که اگر کالایی معیوب باشد یا مطابق نمونه نباشد، عرضه کننده مکلف به پس گرفتن است.
در این قسمت بهتر است قرارداد فروش کالا و خدمات را برای ذکر موارد و شرایط استرداد کم نگذارید و هر آنچه که ممکن است باعث ضرر به شما بشود را ذکر کنید. همانطور که گفته شود نوع محصولات و شرایط استفاده از آنها با یکدیگر متفاوت هستند و با حوصله این نکات رو یادآوری و ذکر کنید. همچنین در بحث مسائل مربوط به اختیارات فسخ به وجود قوه قاهره یا تحریم‌ها و اثر آن بر تسلیم یا اجرا توجه کنید.
• فاکتور و پیش فاکتور
تهیه و تنظیم فاکتور خرید و فروش و ذکر جزئیات دقیق از جمله ویژگی های کالا، ثمن معامله و … و اشاره به این فاکتور در قرارداد مفید می باشد. البته توجه داشته باشید فاکتور به تنهایی یک سند عادی محسوب شده و بسیاری از حمایت های قانونی سند رسمی را ندارد پس حتما فاکتور خود را به طور رسمی تنظیم کنید.
• سایر موارد:
ذکر مباحث مدت قرارداد، شرایط فسخ قرارداد، نحوه ی نظارت بر اجرای قرارداد، نحوه حل اختلاف میان طرفین که داوری باشد یا دادگاه، مسائل مربوط به گارانتی از جمله مواردی است که در این قراردادها و سایر قراردادها باید مورد توجه طرفین قرار بگیرد.
تنظیم قراردادهای خود را به وینداد بسپارید
همان طور که متوجه شدید نوشتن و تنظیم قرارداد به دانشی تخصصی نیاز دارد تا دقیق و اصولی نوشته شود و در آینده نیز از اختلاف طرفین جلوگیری کند.
در صورتی که شما نیز نیاز به تنظیم و بررسی قرارداد و یا دانلود قرارداد از پیش تنظیم شده دارید همین حالا به لینک‌های مورد نظر سری بزنید و برای مشورت در مورد دیگر مسائل حقوقی خود با ما تماس بگیرید.
