آیین نامه اجرایی حمل و نقل جاده ای مواد خطرناك مصوب 1380

هیأت وزیران در جلسه مورخ 22/12/1380 بنا به پیشنهاد شماره 11/10688 مورخ 26/7/1378 وزارت راه و ترابری و به استناد ماده (14) اصلاحی قانون رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی – مصوب 1376 – آیین نامه اجرایی حمل و نقل جاده ای مواد خطرناك را به شرح زیر تصویب نمود :

آیین نامه اجرایی حمل و نقل جاده ای مواد خطرناك مصوب 1380,12,22با اصلاحات و الحاقات بعدی

فصل اول : كلیات و تعاریف

ماده 1

 اصطلاحات به كار رفته در این آیین نامه به شرح زیر تعریف می شوند :

الف – متصدی حمل و نقل : منظور از متصدی حمل و نقل در این آیین نامه ، كلیه شركتها و مؤسسات حمل و نقل ، سازمانها ، كارخانجات و … اعم از دولتی و غیر دولتی می باشند كه به حمل و نقل ، سازمانها ، كارخانجات ، و… اعم از دولتی و غیر دولتی می باشند كه به حمل و نقل محمولات خطرناك ( تولیدات یا مواد اولیه ) مبادرت می ورزند .

ب – مواد خطرناك : موادی كه نسبت به بهداشت یا سلامتی انسان ، حیوان و محیط زیست ذاتاً خطر زا بوده و مشمول یكی از طبقه بندی های نه گانه زیر می باشند :
1- طبقه یك : این طبقه به سه دسته تقسیم بندی می شود :
1-1- مواد و محصولات منفجره .
1-2-محصولا و كالاهایی كه با مواد منفجره انباشته گردیده اند .
1-3- محصولات و كالاهایی كه ایجاد آتش سوزی و احتراق می نمایند .
2- طبقه دو : این طبقه مشتمل است بر گازهای تحت فشار مایع نشده و گازهای نامحلول تحت فشار .
3- طبقه سه : این طبقه مشتمل است بر مایعات قابل اشتعال .
4- طبقه چهار: این طبقه به سه دسته تقسیم بندی می شود .
1-4- جامدات قابل اشتعال .
2-4- موادی كه دارای قابلیت آتش سوزی و آتش افروزی خود به خود می باشند .
3-4- موادی كه بر اثر تماس با آب یا مجاور با رطوبت ، گازهای قابل اشتعال تولید می كنند .
5- طبقه پنج : این طبقه به دو دسته تقسیم بندی می شود :
1-5- موادی كه باعث ایجاد زنگ زدگی می شوند .
2-5- پراكسیدهای آلی
6- طبقه شش : این طبقه به دو دسته تقسیم بندی می شود :
1-6- محصولات سمی .
2-6- مواد و محصولات متعفن كه باعث ایجاد و نشر بیماریهای عفونی می گردند .
7- طبقه هفت : مواد رادیواكتیو .
8- طبقه هشت : مواد خورنده و اسیدها .
9- طبقه نه : مواد و محصولات خطرناك متفرقه .
فهرست و اقسام مواد خطرناك كه تحت هر یك از طبقات نه گانه فوق قرار می گیرند در ضمیمه ‹‹ز›› این آیین نامه آمده است . همچنین در میان مواد خطرناك موضوع طبقات 2و4 موادی وجود دارند كه از حیث اهمیت خطر و نحوه حمل ، علاوه بر مقررات كلی دارای شرایط خاصی هستند كه شرح هر یك از طبقات مذكور به ترتیب در ضمیمه ‹‹ح›› و ‹‹ط›› این آیین نامه آمده است .

ماده 2

انجام هرگونه عملیات حمل و نقل جاده ای مواد خطرناك از نقطه ای به نقطه دیگر در داخل كشور مستلزم رعایت مقررات و ضوابط مندرج در این آیین نامه می باشد :

تبصره – برنامه زمان بندی و مراحل اجرای مفاد آیین نامه به شرح زیر است :
كلیه شرایط و ضوابط مربوط به فصول اول و دوم این آیین نامه در خصوص كلیات و مقررات مربوط به عملیات بارگیری ، حمل و نقل و باراندازی مواد خطرناك پس از تصویب آیین نامه لازم الاجراء می باشد .
كلیه شرایط و ضوابط فصل سوم آیین نامه در خصوص مقررات مربوط به وسایل نقلیه حامل مواد خطرناك حداكثر تا 1 سال پس از تاریخ تصویب آیین نامه لازم الاجرا می باشد . با وجود این مهلت رعایت مقررات مربوط به فصل سوم برای وسایل نقلیه حامل مواد سوختنی در كشور 2 سال پس از تصویب آیین نامه است .
كلیه شرایط و ضوابط فصل چهارم این آیین نامه در خصوص مقررات مربوط به راننده و كمك راننده وسایل نقلیه حداكثر تا شش ماه پس از تاریخ تصویب آیین نامه لازم الاجرا می باشد و كلیه متصدیان حمل و نقل موظفند ظرف مدت یاد شده اقدامات لازم را برای اجرای آن به عمل آورند .

ماده 3

راننده وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك باید همواره ، حین عملیات حمل و نقل كالای خطرناك اسناد مربوط به خصوصیات و نحوه حمل این گونه كالاها را وفق ضمیمه ‹‹ب›› این آیین نامه در اختیار داشته باشد تا هنگام درخواست مقامات ذیصلاح ارایه نماید .

تبصره ـ در موارد حمل و نقل فرآو‌رده‌های نفتی، فرم طراحی شده توسط شركت ملی پخش فرآو‌رده‌های نفتی مشرو‌ط به درج موارد و اطلاعات مربوط ، به عنوان ضمیمه «ب» موضوع این ماده تلقی شده و ارائه فرم یاد شده به ضمیمه بارنامه مربوط توسط راننده و‌سیله نقلیه حامل فرآو‌رده‌های نفتی كفایت می‌كند.

ماده 4

وسایل حمل و نقل حامل مواد و محمولات خطرناك باید در حین عملیات حمل و نقل كلیه نشانه ها و علایم مندرج در ضمیمه ‹‹الف›› این آیین نامه را دارا باشند .

تبصره ـ به شركتهای حمل و نقل مهلت داده می‌شود تا نسبت به فراهم نمودن زمینه اجرای مفاد این ماده درخصوص حمل و نقل فرآو‌رده‌های نفتی تا پایان سال 1383 اقدام نمایند.

ماده 5

فرستنده كالا و محصول خطرناك مكلف است پیش از تنظیم قرارداد حمل و نقل كالا ، طی اظهارنامه ای مطابق فرم پیوست شماره یك از ضمیمه ‹‹ب›› متصدی حمل و نقل را از خطرناك بودن محموله و همچنین نوع خطر و اقدامات احتیاطی كه باید در حین حمل و نقل كالای موصوف به عمل آید ، مطلع نماید .

تبصره – چنانچه متصدی حمل و نقل از وجود كالای خطرناك آگاه نشده باشد ، پس از وقوف به موضوع باید با هماهنگی سازمان حفاظت محیط زیست یا واحدهای تابعه آن و كسب اجازه مدعی العموم حوزه قضایی محل توقف نسبت به تخلیه محموله اقدام نموده و یا به محل بارگیری عودت نماید . در این شرایط صاحب كالا مطابق قوانین و مقررات موجود مسئول جبران كلیه خسارتها و هزینه هایی است كه از تحویل چنین كالایی به متصدی حمل و نقل ، شخص ثالث یا دولت وارد گردیده است.

ماده 6

در صورت عدم رعایت ضوابط و دستورالعمل های مندرج در این آیین نامه با تخلفات به شرح زیر برخورد خواهد شد :

الف – مؤسسات و شركتهای حمل و نقل جاده ای بر اساس ماده 13 مقررات و آیین نامه حمل و نقل بار و مسافر و مدت لغو پروانه فعالیت و تعطیلی شركتها و مؤسسات حمل و نقل جاده ای موضوع ماده 14 اصلاحیه قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی .

ب : رانندگان وسایل نقلیه بر اساس جداول جرایم رانندگی موضوع ماده 2 قانون نحوه رسیدگی بر تخلفات و اخذ جرایم رانندگی .

فصل دوم : مقررات مربوط به عملیات بارگیری ، حمل و نقل و باراندازی مواد و محصولات خطرناك

ماده 7

چنانچه متصدی حمل و نقل قصد حمل مواد خطرناك را دارد كه در طبقه بندی مواد خطرناك تحت طبقات 8،6،1و9 شناسایی گردیده اند مكلف است جهت هماهنگی وتعیین مسیر مجاز تردد از مبدأ به مقصد و با اولویت جاده های خارج از شهرها به سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای یا سازمانهای تابعه مراجعه و ضمن ارایه درخواست كتبی به همراه اظهارنامه صاحب كالا ، مجوز و مسیر عبور مواد خطرناك را دریافت نماید .

تبصره – سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای می تواند مجوز عبور و مسیر حمل و نقل بعضی از مواد خطرناك را به صورت مدت دار ارایه نماید .

ماده 8

وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك صرف نظر از وزن و حجم محموله فقط در ساعات روز مجاز به تردد در جاده های كشور خواهد بود و باید قبل از پایان روز در پاركینگ مناسب توقف و تا آغاز روز بعد از حركت خودداری كند . در صورت لزوم سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نقشه مسیری را كه وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك برای رسیدن به مقصد باید طی كند و توقفهای غیر اضطراری بین راه در آن پیش بینی شده است را در اختیار متصدیان حمل ونقل قرار خواهد داد و راننده مكلف است وسیله نقلیه را در مسیر تعیین شده هدایت كند . در نقشه مورد بحث سعی خواهد شد كه وسیله نقلیه حتی المقدور از نقاط كم جمعیت و احیاناً جاده ای كمر بندی شهرها عبور داده شود و توقفهای بین راه دور از وسایل نقلیه دیگر و محلهای امن و خلوت انجام گیرد .

تبصره ـ دارندگان و‌سایل نقلیه حامل فرآو‌رده‌های نفتی موظفند حداكثر تا پایان اسفند ماه سال 1385 نسبت به نصب تجهیزات مربوط به كنترل لحظه‌ای سرعت مجاز، ساعت مجاز رانندگی و امثال آن اقدام نمایند. پس از آن تاریخ و‌سایل نقلیه حامل فرآو‌رده‌های نفتی تنها در صورت نصب تجهیزات یاد شده مجاز به تردد در شب می‌باشند.

ماده 9

پارك و توقف وسایل نقلیه حامل مواد و محصولات خطرناك در طول جاده ها فقط تحت شرایط زیر امكانپذیر است .

الف – نصب گوه به تعداد حداقل 2 عدد و متناسب با تعداد چرخهای وسایل نقلیه حامل مواد و محصولات خطرناك در حین توقف الزامی است .

ب – موتور وسیله حامل مواد و محصولا خطرناك باید در حین توقف خاموش باشد .

ج – وسایل نقلیه حامل مواد و محصولات خطرناك نباید به هیچ عنوان نشت یا سرریز داشته باشند .

چ – وسایل نقلیه حامل مواد و محصولات خطرناك باید در نقاط با شیب كم توقف كنند و از پارك و توقف وسیله نقلیه در سربالایی یا سرازیریهایی كه توسط وزارت راه و ترابری با علایم مشخص شده اند ، خودداری نماید .

ح – در مواقعی كه راننده وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك اضطراراً مجبور به توقف شود باید وسیله نقلیه را حتی المقدور منتهی الیه سمت راست جاده در محوطه باز دور از پلها و تونلها و تأسیسات رفاهی بین راه متوقف نماید .

خ – در توقف های بین راه وتوقفهای اضطراری باید راننده یا كمك راننده در وسیله نقلیه یا اطراف آن باقی مانده و از آن مراقبت نماید . علاوه بر این ضرورت در مواضع 10 متری ابتدا و انتهای وسیله نقلیه متوقف شده چراغهای 24 ولتی یا 12 و‌لتی زرد رنگ الكتریكی نصب شود كه تأمین نیروی آنها مستقل از وسیله نقلیه صورت می گیرد .

ماده 10 

رانندگان وسایل نقلیه حامل مواد خطرناك در هنگام سوخت گیری باید موارد زیر را رعایت كنند :

الف – سوخت گیری حتی الامكان در پمپهای دور از شهرها و مراكز جمعیتی صورت گیرد .

ب – وسیله نقلیه دیگری در جلو یا عقب وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك مشغول سوخت گیری یا در انتظار نوبت نباشد .

ج – موتور وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك باید در حین سوخت گیری خاموش باشد .

د – راننده یا كمك راننده وسیله نقلیه نباید از آن دور شوند .

ماده 11

وسایل نقلیه حامل محمولات خطرناك نباید تحت هیچ شرایطی وسیله نقلیه دیگری را یدك كشی نموده یا توسط وسیله نقلیه دیگری یدك كشی شود .

ماده 12

حمل مسافر و سرنشین به استثنای راننده یا عوامل دیگری كه با تشخیص متصدی حمل و نقل باید همراه محموله و وسیله نقلیه در عملیات حمل و نقل كالای خطرناك باشد، ممنوع است .

ماده 13

استعمال دخانیات یا استفاده از هر گونه وسیله روشنایی یا آتش زا در داخل وسیله نقلیه یا در فاصله 50 متری آن در حین انجام عملیات حمل و نقل مواد خطرناك ممنوع است .

ماده 14

چنانچه به هر دلیل در حین عملیات باراندازی یا بارگیری به ناچار باید در محوطه ای تعدادی وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك متوقف شوند یا در توقفگاه مناسبی تعدادی از اینگونه وسایل نقلیه متوقف شده اند باید شعاع 20 متری را برای فاصله یكدیگر حفظ كنند .

ماده 15

در صورتی كه پمپ تخلیه كالای خطرناك از نیروی موتور وسیله نقلیه انرژی خود را كسب نمی نماید باید در حین تخلیه ، موتور وسیله نقلیه خاموش باشد .

تبصره 1 – چنانچه وسیله نقلیه ، حامل محموله خطرناكی ازطبقات 8،6 و 9 باشد و محل تخلیه و باراندازی در مكانی مسقف واقع شده باشد ، باید وسیله نقلیه مجهز به موتور پمپ تخلیه محموله باشد كه منبع انرژی آن مستقل از موتور محركه وسیله نقلیه است .

تبصره 2– چنانچه وسیله نقلیه ، حامل محموله خطرناكی از طبقات 8،6،1 و9 بوده و محل تخلیه و باراندازی در مكانی مسقف واقع شده باشد باید در حین تخلیه موتور وسیله نقلیه خاموش باشد .

ماده 16

حمل مواد خطرناك در بارگیر و یدك مستقل و همچنین حمل مواد خطرناك طبقات 8،6،1 و9 در وسایل نقلیه مفصل دار ممنوع است .

ماده 17

محمولات خطرناك از طبقه 4 و ردیف 3-4 باید در بارگیریهای مسقف و مقاوم نسبت به نفوذ آب و رطوبت حمل شوند .

ماده 18

چنانچه وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك به دلیل نقص فنی ناچار به توقف طولانی ( بر اساس نظر صاحب كالا در چارچوب مقررات سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای ) در مسیر گردد ، راننده مكلف است متصدی حمل و نقل را از موضوع مطلع نماید و متصدی حمل و نقل نیز مكلف است به محض اطلاع وسیله نقلیه مناسبی را به همراه عوامل لازم برای باراندازی وسیله نقلیه معیوب و بارگیری وسیله نقلیه اعزامی به محل توقف خودرو اعزام نماید .

ماده 19

در صورت بروز سوانحی كه منجر به پخش مواد در طبیعت می گردد ، متصدی حمل و نقل ، موظف است سریعاً مراتب را به سازمان های امدادی اطلاع دهد .

ماده 20 

متصدی حمل و نقل مكلف است قبل اعزام وسیله نقلیه جهت بارگیری و حمل محموله خطرناك برنامه زمان بندی سفر را در اختیار راننده قرار دهد و راننده نیز مكلف است برنامه تنظیمی از سوی متصدی حمل و نقل را به دقت رعایت نماید .

ماده 21 

مواد خطرناك از انواع زیر گروههای طبقه 1 باید در كامیون های بار بارگیر بسته یا دارای دربهای كناری (بغل بازشو) حمل شود .

ماده 22

حداكثر وزن محموله از طبقه 1 در زیر گروه 1-1 نباید از 1000 كیلوگرم و در زیرگروههای 2-1 و 3-1 نباید از 3000 كیلوگرم در هر بارگیر تجاوز نماید .

تبصره میزان حمل محمولات متعلق به نیروهای مسلح كشور در صورت ضرورت و با مسئولیت وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح از شمول این ماده مستثنی است .

ماده 23

متصدی حمل و نقل مكلف است مقررات مربوط به اسناد و مدارك حمل و نقل كالای خطرناك را طبق ضوابط مندرج در ضمیمه ‹‹ب›› رعایت نموده و بسته ها و جعبه های حامل مواد خطرناك نیز باید دارای برچسب ویژه ای باشند كه مشخصات كالای خطرناك و شماره طبقه مربوط به آن مطابق پیوست یك ضمیمه ‹‹الف›› به دقت درآن منعكس شده باشد و روشهای بسته بندی مندرج در ضمیمه ‹‹ج›› در مورد آنها رعایت گردد.

ماده 24

چنانچه وسیله نقلیه ، حامل محموله ای از طبقه 1 بوده و مقرر است كه محموله آن در باراندازهای مختلف تخلیه گردد، نحوه بارگیری باید به نحوی باشد كه بدون جابه جا كردن سایر جعبه های حامل كالای خطرناك و به ترتیب محموله تخلیه و باراندازی شود .

ماده 25

چنانچه وسیله نقلیه ، حامل مواد خطرناك از طبقه 1 توسط مأمورین پلیس راه ملزم به توقف شود ، راننده وسیله نقلیه مكلف است در نقطه ای كه پلیس راه مشخص نموده است ، توقف نماید .

ماده 26

در صورتی كه كاروانی از وسایل نقلیه حامل مواد خطرناك به دنبال یكدیگر در حركت باشند ، رانندگان مكلف به حفظ فاصله 80 متری از یكدیگر می باشند .

ماده 27

 محموله هایی از نوع دی اكسید كربن و اكسید نیتروژن و گازهایی از طبقه 2 باید در وسایل نقلیه بدون مفصل و در تانكرهای ثابت كه به نحو مناسبی به شاسی وسیله نقلیه محكم شده اند ، حمل گردند .

ماده 28

 حمل گازهایی از طبقه 2 در مخازن كوچك و در بارگیریهای كانتینرهای ممنوع است .

ماده 29

 حمل مایعات از طبقه 8 فقط توسط تانكرهای ثابت مجاز است و این گونه مواد نباید به صورت بشكه های مجزا روی بارگیری های كفی یا اطاقدار حمل شوند .

فصل سوم : مقررات مربوط به وسایل نقلیه حامل مواد و محمولات خطرناك

ماده 30

 حمل و نقل كالاها و محمولات خطرناك در صورتی مجاز می باشد كه وسایل نقلیه حامل این گونه محمولات حائز شرایط و ضوابط مندرج در این فصل باشند .

تبصره حمل و نقل مواد سوختنی به صورت مایع یا گاز در صورتی كه ظرفیت وسایل نقلیه از میزان زیر تجاوز ننماید ، مشمول مقررات این آیین نامه نمی باشند .
الف – وسایل نقلیه دارای تانكرهای قابل انفكاك جهت حمل مایعات با حداكثر ظرفیت 1000 لیتر .
ب- تانك كانتینرها جهت حمل انواع گازها با حداكثر حجم 3000 لیتر .

ماده 31

وسایل نقلیه حامل مواد خطرناك باید علاوه بر معاینه فنی معتبر، دارای گواهینامه تأیید صلاحیت صادره از طرف مؤسسه معتبر به شرح مذكور در ضمیمه ‹‹د›› این آیین نامه می باشند .

تبصره 1– در صورت نبود مؤسسات فنی ذی صلاح در شناسایی و بازرسی فنی وسایل نقلیه حامل مواد خطرناك، شركتها ومؤسسات حمل و نقلی شاغل در بخش حمل و نقل مواد خطرناك موظفند وفق مفاد این آیین نامه صلاحیت فنی وسیله نقلیه تحت پوشش خود را به دفتر وارسی و گواهینامه ای مطابق ضمیمه ‹‹د›› را تنظیم و در اختیار رانندگان و عوامل حمل و نقل كالای خطرناك قرار دهند . مسئولیت قانونی ناشی از عدم بررسی دقیق و درست وسایل نقلیه شاغل در این بخش ، متوجه این شركتها و مؤسسات بوده و هرگونه سهل انگاری در صدور چنین گواهینامه هایی مشمول مقررات ماده 6 خواهد بود .

تبصره 2– مدت اعتبار این گواهینامه یك سال بوده و مالك وسیله نقلیه مكلف است ظرف یك ماه قبل از انقضای مدت گواهینامه آن را تمدید نماید .

تبصره 3– چنانچه وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك از 2 بخش كشنده و بارگیر تشكیل شده باشد باید هر كدام به تفكیك دارای یك گواهینامه تأیید صلاحیت باشند .

تبصره 4– چنانچه وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك از 2 بخش كشنده و نیم یدك تشكیل شده باشد و نیم یدك به صورت مستقل دارای شماره پلاك باشد باید در بند 7 گواهینامه تأیید صلاحیت شماره پلاك نیم یدك نیز درج گردد .

ماده 32

وسایل نقلیه تانكردار با بارگیرهای نیم یدك كه كانتینرهای حامل مواد خطرناك را حمل می كنند یا وسایل نقلیه ای كه مواد و محصولات خطرناك را به صورت فله ای حمل می كنند باید از مثلثهای خطر در هر دو طرف كانتینر یا تانك استفاده كنند .

ماده 33

اطلاعات زیر باید به صورت خوانا روی بدنه بارگیر وسایل نقلیه تانكردار كه محمولات خطرناك را حمل نمایند درج گردد .
نام شركت یا مؤسسه حمل و نقل
ظرفیت تانكر .
وزن خالی تانكر .
حداكثر وزن تامكر به همراه محموله .
تاریخ و مدت اعتبار بازرسی .

ماده 34

اطلاعات زیر باید به صورت خوانا بر روی تانك كانتینرهای حامل مواد خطرناك درج گردد .
شماره ثبت تانك كانتینر .
نام شركت تولید كننده تانك كانتینر .
شماره سریال اعلام شده توسط شركت تولید كننده تانك كانتینر .
مقدار عددی فشار محموله بر حسب مگاپاسكال یا بار .
سال تولید تانك كانتینر .
ظرفیت تانك كانتینر بر حسب لیتر .

ماده 35

وسایل نقلیه ای كه محمولات خطرناك با حداكثر نقطه اشتعال 32 درجه سانتی گراد را حمل می نمایند باید سرپوشیده بوده و طرح و ساخت محفظه بارگیر آنها به صورتی باشد كه محموله آنها تحت اثر دما و حرارت خارج از محیط قرار نگیرند .

ماده 36

حداكثر عمر تانكرهایی كه به صورت بارگیر برای حمل كالاهای خطرناك از طبقه 3 بكار می روند ، نباید از 8 سال تجاوز كند .

ماده 37

تانكرهایی كه در آنها محمولاتی از طبقات 2-5 و8 حمل می شوند باید از ورقی با پوشش گالوانیزه ساخته شوند و عمر آنها نیز از 4 سال تجاوز ننماید .

ماده 38

وسایل نقلیه حامل مواد خطرناك باید در سطح قایم عقب دارای مثلث نارنجی رنگ به طول قاعده 40 سانتی متر و ارتفاع 30 سانتی متر با خط مشكی حاشیه ای به ضخامت 15 میلی متر باشند .

تبصره 1– وسایل نقلیه تانكردار و بارگیرهایی كه دارای بیش از یك تانكر برای حمل و نقل كالای خطرناك هستند باید علاوه بر نصب مثلث موضوع این ماده به دو مثلث خطر با همان ابعاد در طرفین نیز مجهز باشند .

تبصره 2– وسایل نقلیه حامل محمولات خطرناك به صورت جامد و فله ای ، علاوه بر نصب مثلث خطر موضوع این ماده ، باید تابلوهای نارنجی كه شماره كالای خطرناك، شماره خطر و سایر مشخصات لازم در آن ثبت شده است را مطابق ضمیمه ‹‹هـ›› داشته باشند .

ماده 39

وسایل نقلیه حامل مواد خطرناك باید به وسایل اطفای حریق متناسب با نوع وسیله نقلیه و میزان قابلیت اشتعال كالاهای حمل شده مجهز باشند .

فصل چهارم : مقررات مربوط به راننده و خدمه وسایل نقلیه حامل مواد و محمولات خطرناك

ماده 40

حمل و نقل كالاها و محمولات خطرناك در صورتی مجاز می باشد كه رانندگان و كمك رانندگان وسایل نقلیه حامل این گونه محمولات حائز شرایط و ضوابط مندرج در این فصل باشند .

ماده 41

رانندگان وسایل نقلیه حامل مواد خطرناك باید دارای گواهینامه معتبر متناسب با نوع وسیله نقلیه تحت راهبری خویش بوده و حداقل مدت 3 سال از زمان صدور گواهینامه نیز سپری شده باشد .

تبصره 1– حداقل سن رانندگان كه قصد فعالیت در زمینه حمل و نقل مواد خطرناك رادارند ، 26 سال تمام می باشد .

تبصره 2– حداكثر سن مجازبرای رانندگان وسایل نقلیه حامل مواد خطرناك 50 سال تمام می باشد . اما در صورت عدم بروز تخلفات از جانب راننده با در نظر گرفتن امتیاز بندی تخلفات راننده ،متصدی حمل و نقل می تواند با موافقت سازمان از رانندگان با سن بیش از 50 سال و كمتر از 60 سال استفاده نماید .

ماده 42

آن دسته از رانندگان كه مواد خطرناك را داخل تانكرهای ثابت یا تانكرهای قابل انتقال با ظرفیت بیش از 1000 لیتر یا تانك كانتینرهای با ظرفیت بیش از 3000 لیتر حمل می كنند و همچنین رانندگانی كه به حمل این مواد توسط وسایل نقلیه با وزن ناخالص بیش از 3500 كیلوگرم اقدام می نمایند ، باید علاوه بر گواهینامه متناسب با رانندگی وسیله نقلیه ، تأییدیه ویژه ای كه مؤید آشنایی با موضوع حمل و نقل مواد خطرناك ، مفاد آیین نامه حمل و نقل جاده ای مواد خطرناك ، اقدامات احتیاطی جهت اجتناب از بروز حوادث ناشی از حمل و نقل مواد خطرناك و اقدامات پیشگیرانه در جهت جلوگیری از حوادث ناشی از حمل و نقل جاده ای این مواد را مطابق نمونه مذكور در ضمیمه و در اختیار داشته باشند .

تبصره 1 – برای صدور تأییدیه ویژه ، شركتها و مؤسسات حمل و نقلی كه به جابه جایی مواد خطرناك مبادرت می ورزند ، مكلفند بر اساس ضوابط و دستورالعملهای ارایه شده از طرف سازمان حمل و نقل و پایانه های كشور اقدام به برگزاری دوره های آموزشی نموده و تأییدیه ویژه را به رانندگان ارایه كنند .

تبصره 2 ـ در مورد رانندگان و‌سایل نقلیه حامل فرآو‌رده‌های نفتی، شركت ملی پخش فرآو‌رده‌های نفتی مكلف است دستور عمل آموزشی رانندگان مربوط درخصوص نحوه مقابله با مخاطرات ناشی از حمل كالاهای مذكور و نیز چگونگی بارگیری و حمل كالاهای موصوف را تهیه نماید و پس از تأ‌یید سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، در اختیار متصدیان حمل و نقل این قبیل مواد خطرناك قرار دهد.

ماده 43

رانندگان وسایل نقلیه مكلفند قبل از آغاز عملیات حمل و نقل وسایل و لوازم زیر را به همراه داشته باشند و در صورت لزوم از آنها استفاده كنند .
جلیقه زرد رنگ احتیاط مطابق با استاندارد 471 EN
عینك حفاظتی مناسب جهت حفاظت از چشم در مقابل حرارت و خطرات ناشی از واكنشهای شیمیایی مواد خطرناك .
ماسك مناسب برای تصفیه بخارها و گازهای ناشی از محمولات سمی .
دستكش لاستیكی مناسب و مقاوم در برابر مواد شیمیایی .
چكمه لاستیكی مقاوم در برابر مواد شیمیایی .
تن پوشی سراسری از جنس مواد ضد آب (WATER PROOF ) و مقاوم در برابر مواد شیمیایی .
چراغ قوه دستی .
بطری حاوی مایع شستشوی چشم .
بطری حاوی آب .

ماده 44

به منظور كنترل و ارزیابی میزان تخلفات رانندگی رانندگان و شركتهای حمل و نقل از مفاد این آیین نامه دستورالعمل امتیازبندی تخلفات و نحوه برخورد با رانندگان و شركتها توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای و معاونت راهنمایی و رانندگی و امور حمل و نقل ناجا تهیه و به مرحله اجرا گذارده خواهد شد .

ماده 45

استفاده از راننده ای كه حائز كلیه شرایط راننده اصلی باشد ، همراه وسیله نقلیه حامل مواد خطرناك اجباری است .

ماده 46

رعایت كنوانسیون بازل و مصوبات مرتبط با آن در حمل و نقل جاده ای لازم الاجرا است .

معاون اول رییس جمهور – محمد رضا عارف