دستور العمل اجرایی اصلاح ساختار سامانه های حمل و نقل عمومی و ساماندهی حمل و نقل درون شهری مصوب 1385

دستور العمل اجرایی اصلاح ساختار سامانه های حمل و نقل عمومی و ساماندهی حمل و نقل درون شهری مصوب 1385/06/01

ماده1

در این آیین‌نامه، اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به كار می‌روند:

       الف ـ شورای عالی: شورای عالی هماهنگی ترافیك شهرهای كشور.

       ب ـ سازمان: سازمان شهرداریها و دهیاریهای كشور.

       ج ـ همتا: شورای هماهنگی ترافیك استان.

       د ـ اتوبوس و مدی‌بوس: خودروی جمعی بزرگ كه ظرفیت حمل 27 نفر مسافر یا بیشتر را دارد.

       هـ مینی‌بوس: خودروی جمعی متوسط كه ظرفیت حمل 16 تا 26 نفر مسافر را دارد.

       وـ تاكسی ون: خودروی جمعی كوچك كه ظرفیت حمل 5 تا 15 نفر مسافر را دارد و مثل تاكسی فعالیت می نماید.

       ز ـ تاكسی: خودروی جمعی سبك كه ظرفیت حمل 1 تا 4 نفر را دارد.

       ح ـ همپیمایی: استفاده مشترك چند نفر از یك وسیله نقلیه متعلق به یكی از اعضای گروه، كه برای مبدأ یا مقصد مشترك با هم همسفر شوند. وسیله نقلیه می‌تواند نوبتی توسط هر عضو گروه آورده شود و یا برای تأمین هزینه‌های وسیله نقلیه یك عضو، بین اعضا توافق شود. تاكسی تلفنی همپیما نیز می‌تواند به جای وسیله شخصی اعضا برنامه‌ریزی و استفاده شود.

       ط ـ وسایل دوچرخ: كلیه وسایل نقلیه موتوری و غیرموتوری دوچرخ یا سه چرخ به‌ویژه دوچرخه، اسكوتر و دوچرخه برقی.

ی ـ افراد كم‌توان: افراد سالخورده، خردسال، دارای فقر حركتی، معلولان و آن دسته از كاربران سامانه‌های حمل و نقل كه از نظر توان جسمی و واكنش در سطح پایینی قرار دارند.

ك ـ متخصص حقیقی: افراد ذی‌صلاح دارای پایه تخصصی 1، 2 یا 3 در گرایش مهندسی ترافیك كه تخصص مزبور در كارت نظام مهندسی ساختمان یا پروانه اشتغال آنان درج شده و دارای اعتبار باشد یا دارای مدرك كارشناسی ارشد معتبر مرتبط باشند.

ل ـ متخصص حقوقی: شركتهای مشاور یا دفاتر فنی دارای عضو متخصص حقیقی و یا رتبه‌بندی حمل و نقل و ترافیك.

م ـ آرام سازی: كاهش سرعت تردد در معابر فرعی شهری براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

 

ماده2

شهرهای موضوع این آیین‌نامه براساس اهمیت و جمعیت به گروههای زیر تقسیم می‌شوند:

گروه (الف): تهران

گروه (ب): اصفهان، مشهد، شیراز، تبریز، اهواز و كرج.

گروه (ج): قم،كرمانشاه، ارومیه، زاهدان، رشت، همدان، كرمان و اراك.

گروه (د): یزد، اردبیل، قزوین، زنجان، سنندج، بندرعباس، خرم‌آباد، ساری‌، گرگان، بوشهر، سمنان، اسلامشهر، بروجرد، كاشان، سبزوار، آمل و نیشابور.

گروه (هـ): بجنورد، بیرجند، ایلام، شهركرد، یاسوج، آبادان، دزفول، نجف‌آباد، خمینی‌شهر، بابل، خوی، ملایر، قائم‌شهر، قرچك، قدس، سیرجان، مراغه، بوكان، مسجدسلیمان، سقز، گنبدكاووس، ساوه، مهاباد، ورامین، اندیمشك، خرمشهر، شاهرود، مرودشت، زابل، مرند، شاهین‌شهر، گلستان (در استان تهران)، تربت‌حیدریه، ایذه، محمدیه، ایرانشهر، رفسنجان و انزلی.

گروه (و): كلیه شهرهای دارای شهرداری كه در زمره گروههای قبل نباشند.

 

ماده3

وزارت‌كشور از محل اعتبارات قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولیدكنندگان كالا، ارایه‌دهندگان خدمات و كالاهای وارداتی ـ مصوب 1381 ـ و شهرداریها از محل منابع داخلی خود، موظفند سهم مقرر در موافقتنامه‌های طرحهای ساماندهی حمل و نقل درون‌شهری را با اولویت تخصیص دهند.

 

ماده4

شهرداری شهرهای موضوع ماده (2) این آیین‌نامه موظفند تدابیر زیر را انجام و گزارش آن را هر سه ماه یكبار به همتا، شورایعالی و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان ارایه نمایند و شورایعالی گزارش جمع‌بندی عملكرد استانها را به وزارت كشور و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور ارایه نماید.

 

لف ـ تدابیر موردنظر برای شهر گروه الف:

1ـ تكمیل مطالعات طرح جامع حمل و نقل و ترافیك و تدوین نظام و سیاستهای  حمل و نقل درون‌شهری و اخذ تأیید شورای عالی.

2ـ مطالعه و تهیه طرح محدوده زمانی و مكانی تردد و اجرای آن پس از اخذ تأیید شورای عالی و ابلاغ وزیر كشور.

3ـ توسعه توقفگاههای طبقانی در محلها و مكانهای همجوار با محدوده طرح ترافیك و ایستگاههای مترو همراه با ممنوعیت توقف‌حاشیه‌ای در حوزه نفوذ این توقفگاهها.

4ـ گسترش ممنوعیت توقف‌حاشیه‌ای در خیابانهای دارای خط اتوبوسرانی در منطقه اضطرار آلودگی هوا متناسب با رشد حمل و نقل عمومی.

5 ـ تعیین نرخ توقف در توقفگاههای خصوصی با همكاری وزارت بازرگانی و شواریعالی تا یك ماه پس از ابـلاغ ایـن آیین‌نامه به منظـور تشویق بخش تعاونی و خصوصی به‌سرمایه‌گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاهها.

6 ـ ممنوعیت مؤكد صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمانهای‌ مسكونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.

7ـ تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.

8 ـ مطالعات معماری، ایجاد، یكـپارچه‌سازی و توسعه سامانه پایش هوشمـند حمل و نقل.

9ـ ایجاد و تكمیل سامانه‌های الكترونیكی ارایه كلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الكترونیكی تحت وب و سامانه اخذ الكترونیكی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الكترونیك و كاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.

10ـ اولویت احداث خطوط سامانه ریلی شهری در محدوده اضطرار آلودگی هوا.

11ـ باز تنظیم خطوط اتوبوسرانی، مینی‌بوسرانی و تاكسیرانی خطی با محوریت خطوط مترو و خطوط اتوبوس ویژه و سریع.

12ـ توسعه سامانه اتوبوس و مدی‌بوسرانی و ریلی سریع و خطوط پرظرفیت و اجرای آن پس از تأیید شورای عالی.

13ـ مطالعه و بهره‌برداری از سامانه موقعیت مكانی و هدایت روی اتوبوسها و روشهایی نوین بهره‌برداری.

14ـ افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روشهایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، كاهش تأخیر، كاهش سر فاصله زمانی، افزایش سرعت و نظم حركت، ایجاد خطوط ویژه و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با هر اتوبوس و مدی‌بوس با اتخاذ شیوه‌های مدیریت نوین.

15ـ مطالعه و اجرای سامانه اخذ بلیت مشترك اتوبوس و مترو.

16ـ افزایش ساعت كار خطوط اتوبوسرانی (از ساعات 5:30 صبح 23:30)، ضمن توسعه خطوط شبانه در خارج از بازه زمانی مزبور و اختصاص یارانه بهره‌برداری نسبت به‌عملكرد در افزایش خدمت‌رسانی حمل و نقل همگانی.

17ـ واگذاری حداقل سی درصد (30%) خطوط و اتوبوسهای موجود و به ویژه جدید اتوبوسرانی شهری به بخشهای تعاونی و خصوصی.

18ـ ایجاد شركتهای تعاونی و خصوصی اتوبوسرانی و مدی‌بوسرانی، مینی‌بوسرانی، تاكسی ون و تاكسیرانی شهری با واگذاری ناوگان جدید گازسوز به آنها.

19ـ اعطای مجوز جدید به ایجاد شركتهای تاكسی‌ون و تاكسی‌ران خصوصی و تعاونی برای ارایه خدمات همپیمایی و سفرگروهی درون‌شهری برنامه‌ریزی شده بین مبادی و مقاصد.

20ـ استفاده از تاكسی‌ون در خطوط ثابت پرمسافر به جای تاكسی‌سواری و راهی (مسافربر).

21ـ ساماندهی حمل و نقل كالای درون شهری.

22 ـ ساماندهی تردد وسایل نقلیه دوچرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیكلت.

23ـ ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن‌سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواریها و دریچه‌ تأسیسات شهری.

24ـ ایجاد توقفگاه دوچرخه در اماكن اداری، تجاری، مراكز مراجعه و تجمع و به‌ویژه مراكز آموزشی و ایستگاههای مترو و اتوبوس برای پاسخ به تقاضای سفر شهری با دوچرخه به ویژه در مركز شهر.

25ـ ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دوچرخ برقی در مناطق شیبدار) و دوچرخه‌بر قابل نصب برروی صندوق ‌عقب سواریها و سكوی دوچرخه‌بر در جلو اتوبوسها برای ایجاد امكان حمل دوچرخه با اتوبوس.

26ـ ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد كم توان به ویژه معلولان.

27ـ همكاری با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم، تحقیقات و فناوری برای تولید و پخش برنامه‌های آموزشی و رادیو و تلویزیونی راجع‌به فرهنگ تردد.

28ـ هماهنگ‌سازی كاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاستهای حمل و نقل شهری.

29ـ مكان‌یابی مراكز جدید جذب سفر براساس سیاستهای حمل و نقل شهری.

30ـ طراحی و احداث پارك آموزش تردد و  فرهنگسازی تردد.

31ـ طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

32ـ طراحی آرام‌سازی و ایمن‌سازی معابر برای كاهش سرعت و تصادفات براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

33ـ مطالعات ساماندهی و ایجاد پایانه‌های مسافر و بار و اجرای آن پس از تصویب شورای شهر و تأیید شورای عالی.

34ـ تشویق كاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی و انجام سفرهای شهری با دوچرخه و پیاده‌روی.

35ـ تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده براساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2ـ5 بند «الف» تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 كل كشور، موضوع تصویب‌نامه شماره 9395/ت34928هـ مورخ 5/2/1385 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه یاد شده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.

 

ب ـ تدابیر مورد نظر برای شهرهای گروه (ب):

1ـ تكمیل و بهنگام‌‌سازی مطالعات جامع حمل و نقل و ترافیك و تدوین نظام و سیاستهای حمل و نقل درون‌شهری و ارایه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای عالی.

2ـ مطالعه و تهیه طرح محدوده زمانی و مكانی تردد در ساعات یا روزهای اوج تردد و ارایه جهت تصویب شورای شهر و تأیید همتا و شورای عالی و اجرای آن پس از ابلاغ وزیر كشور.

3ـ توسعه توقفگاههای طبقاتی در منطقه مركزی شهر، همراه با ممنوعیت توقف حاشیه‌ای در حوزه توقفگاهها.

4ـ ممنوعیت توقف حاشیه‌ای در خیابانهای دارای خط ویژه اتوبوسرانی و گسترش ممنوعیت در مناطق مركزی شهر متناسب با رشد حمل و نقل عمومی.

5 ـ تعیین نرخ توقف و در توقفگاههای خصوصی با همكاری وزارت بازرگانی و شورای عالی تا یك ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه به منظور تشویق بخش تعاونی و خصوصی به سرمایه‌گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاهها.

6 ـ ممنوعیت مؤكد صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمانهای مسكونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.

7ـ تأمین سهم مقرر اعتبار شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.

8 ـ مطالعه ایجاد، پیاده‌سازی یكپارچه و معماری سامانه‌های پایش هوشمند حمل‌و‌نقل و ایجاد مركز پایش تردد، پس از تصویب همتا و اخذ تأیید شورای عالی.

9ـ تكمیل سامانه‌های الكترونیكی ارایه كلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الكترونیكی تحت وب و سامانه اخذ الكترونیكی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الكترونیك و كاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.

10ـ احداث و تكمیل خطوط سامانه ریلی شهری.

11ـ مطالعه سامانه اتوبوسرانی سریع و خطوط پرظرفیت و اجرا تا بیست درصد (20%) آن پس از تصویب همتا و اخذ تأیید شورای عالی.

12ـ مطالعه و زمینه‌سازی اجرای سامانه اخذ بلیت مشترك اتوبوس و سامانه ریلی شهری.

13ـ باز تنظیم خطوط اتوبوسرانی، مینی‌بوسرانی و تاكسیرانی خطی با محوریت خطوط سامانه ریلی شهری و خطوط ویژه و سریع اتوبوسرانی و افزایش بهره‌وری حداقل به میزان بیست درصد (20%) بر اساس میانگین تعداد مسافر هر وسیله در روز.

14ـ مطالعه و بهره‌برداری از سامانه موقعیت مكانی و هدایت روی اتوبوسها و روشهای نوین بهره‌برداری.

15ـ افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روشهایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، كاهش تأخیر، كاهش سرفاصله زمانی، افزایش سرعت و نظم حركت، ایجاد خطوط ویژه و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با هر اتوبوس و مدی‌بوس با اتخاذ شیوه‌های مدیریت نوین.

16ـ واگذاری حداقل سی درصد (30%) خطوط و حداقل پنجاه درصد (50%) اتوبوسهای موجود و به ویژه جدید اتوبوسرانی به بخشهای تعاونی و خصوصی.

17ـ ایجاد شركتهای تعاونی و خصوصی اتوبوسرانی و مدی‌بوسرانی، مینی‌بوسرانی، تاكسی‌ون، تاكسیرانی شهری با واگذاری ناوگان جدید گازسوز به ‌آنها.

18ـ توسعه خطوط شبانه اتوبوسرانی و مدی‌بوسرانی در مسیرهای پرتردد.

19ـ اعطای مجوز جدید به ایجاد شركتهای تاكسی‌ون و تاكسی‌رانی خصوصی و تعاونی برای ارایه خدمات همپیمایی و سفرگروهی درون‌شهری برنامه‌ریزی شده بین‌ مبادی و مقاصد با تاكسیهای جدید.

20ـ استفاده از تاكسی‌ون در خطوط ثابت پرمسافر به جای تاكسی سواری و راهی (مسافربر).

21ـ هماهنگ‌سازی كاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاستهای حمل و نقل شهری.

22ـ مكان‌یابی مراكز جذب سفر براساس سیاستهای حمل و نقل شهری.

23ـ ساماندهی حمل و نقل كالای درون‌شهری.

24ـ ساماندهی تردد وسایل نقلیه دوچرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیكلت.

25ـ ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه‌ و ایمن‌سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواریها و دریچه‌ تأسیسات شهری.

26ـ ساماندهی تردد وسایل نقلیه دوچرخ و ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن‌سازی مسیرهای مختلط موجود.

27ـ ایجاد توقفگاه دوچرخه در اماكن اداری، تجاری، مراكز مراجعه و تجمع و به‌ویژه مراكز آموزشی و ایستگاههای قطار شهری و اتوبوس برای پاسخ به تقاضای سفر شهری با دوچرخه به ویژه در مركز شهر.

28ـ ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دوچرخ برقی در مناطق شیبدار) و دوچرخه‌بر قابل نصب روی صندوق عقب سواریها و سكوی دوچرخه‌بر در جلو اتوبوسها برای ایجاد امكان حمل دوچرخه با اتوبوس.

29ـ ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد كم توان به ویژه معلولان.

30ـ همكاری با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم، تحقیقات و فناوری برای تولید و پخش برنامه‌های آموزشی و رادیو و تلویزیونی راجع‌به به فرهنگ تردد.

31ـ طراحی و احداث پارك آموزش تردد و فرهنگسازی تردد.

32ـ مطالعات ساماندهی و ایجاد پایانه‌های مسافر و بار و اجرای آن پس از تصویب شورای شهر و همتا و تأیید شورای عالی.

33ـ تشویق كاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی، سفرهای شهری با دوچرخه و پیاده‌روی.

34ـ طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی  و رانندگی در معابر براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

35ـ طراحی آرام‌سازی و ایمن‌سازی معابر برای كاهش سرعت و تصادفات براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

36ـ تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد عرضه گاز طبیعی فشرده براساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2ـ5 بند «الف» تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 كل كشور، موضوع تصویب‌نامه شماره 9395/ت34928 هـ مورخ 5/2/1385 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامـه یـاد شده با هماهنـگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.

 

ج ـ تدابیر موردنظر برای شهرهای گروه (ج):

1ـ شروع و بهنگام‌سازی مطالعات طرح جامع حمل و نقل و ترافیك و تدوین نظام و سیاستهای حمل و نقل درون شهری و ارایه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای عالی.

2ـ مطالعه و تهیه طرح محدوده زمانی و مكانی تردد در ساعات یا روزهای اوج تردد و ارایه جهت تصویب شورای شهر و تأیید همتا و شورای عالی و اجرای آن پس از ابلاغ وزیر كشور.

3ـ مطالعه احداث توقفگاه طبقاتی در منطقه مركز شهر، ضمن ممنوعیت توقف حاشیه‌ای در حوزه نفوذ توقفگاه.

4ـ ممنوعیت توقف حاشیه‌ای در خیابانهای دارای خط ویژه اتوبوسرانی و گسترش ممنوعیت توقف در مناطق مركزی شهر متناسب با رشد حمل و نقل عمومی.

5 ـ تعیین نرخ توقف در توقفگاههای خصوصی با همكاری وزارت بازرگانی و شورای‌عالی تا یك ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه به منظور تشویق بخش تعاونی و خصوصی به سرمایه‌گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاهها.

6 ـ ممنوعیت مؤكد صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمانهای مسكونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.

7ـ مطالعه پیاده‌سازی یكپارچه و معماری سامانه‌های پایش هوشمند حمل و نقل و مركز پایش تردد، پس از تصویب همتا و تأیید شورای عالی.

8 ـ ایجاد و تكمیل سامانه‌های الكترونیكی ارایه كلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الكترونیكی تحت وب و سامانه اخذ الكترونیكی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الكترونیك و كاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.

9ـ تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.

10ـ مطالعات احداث خطوط سامانه ریلی شهری و سامانه اتوبوسرانی سریع و خطوط پرظرفیت در مسیرهای پرتردد و اجرای آن پس از تصویب همتا و تأیید شورای عالی.

11ـ مطالعه و بهره‌برداری از سامانه موقعیت مكانی و هدایت روی اتوبوسها و روشهای نوین بهره‌برداری.

12ـ باز تنظیم خطوط اتوبوسرانی، مینی بوسرانی و تاكسیرانی خطی با محوریت خطوط ویژه و سریع اتوبوسرانی و افزایش بهره‌وری حداقل به میزان بیست درصد (20%) براساس میانگین تعداد مسافر هر وسیله در روز.

13ـ افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روشهایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، كاهش تأخیر، كاهش سرفاصله زمانی، افزایش سرعت و نظم حركت، ایجاد خطوط ویژه و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با هر اتوبوس با اتخاذ شیوه‌های مدیریت نوین.

14ـ واگذاری حداقل سی درصد (30%) خطوط و حداقل شصت درصد (60%) اتوبوسهای موجود و به ویژه جدید اتوبوسرانی شهری به بخشهای تعاونی و خصوصی.

15ـ ایجاد شركتهای تعاونی و خصوصی اتوبوس و مدی بوسرانی، مینی بوسرانی، تاكسی ون، تاكسیرانی شهری با واگذاری ناوگان جدید گازسوز به آنها.

16ـ اعطای مجوز جدید به ایجاد شركتهای تاكسی‌ون و تاكسی‌رانی خصوصی و تعاونی برای ارایه خدمات همپیمایی و سفر گروهی درون شهری برنامه‌ریزی شده بین مبادی و مقاصد.

17ـ استفاده از تاكسی‌ون در خطوط ثابت پرمسافر به جای تاكسی سواری و راهی (مسافربر).

18ـ ساماندهی حمل و نقل كالای درون شهری.

19ـ ساماندهی تردد وسایل نقلیه دوچرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیكلت.

20ـ ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواریها و دریچه تأسیسات شهری.

21ـ ایجاد توقفگاه دوچرخـه در اماكـن اداری، تجـاری، مراكز مراجعـه و تجمـع و به ویژه مراكز آموزشی و ایستگاههای اصلی اتوبوس برای پاسخ به تقاضای سفر شهری با دوچرخه به ویژه در مركز شهر.

22ـ ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دوچرخه برقی در مناطق شیبدار) و دوچرخه بر قابل نصب بر روی صندوق عقب سواریها و سكوی دوچرخه بر در جلو اتوبوسها برای ایجاد امكان حمل دوچرخه با اتوبوس.

23ـ ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد كم توان به ویژه معلولان.

24ـ طراحی و احداث پارك آموزش تردد و فعالیتهای مقدماتی برای فرهنگسازی تردد.

25ـ همكاری با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و علوم، تحقیقات و فناوری برای تولید و پخش برنامه‌های آموزشی و رادیو و تلویزیونی راجع به فرهنگ تردد.

26ـ طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

27ـ طراحی آرام‌سازی و ایمن‌سازی معابر برای كاهش سرعت و تصادفات براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

28ـ طراحی و احداث پارك آموزش تردد و فرهنگسازی تردد.

29ـ مطالعات ساماندهی و ایجاد پایانه‌های مسافر و بار و اجرای آن پس از تصویب شورای شهر و همتا و تأیید شورای‌عالی.

30ـ تشویق كاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی و انجام سفرهای شهری با دوچرخه و پیاده‌روی.

31ـ هماهنگ‌سازی كاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاستهای حمل و نقل شهری.

32ـ مكان‌یابی مراكز جدید جذب سفر براساس سیاستهای حمل و نقل شهری.

33ـ تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده براساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2ـ5 بند «الف» تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 كل كشور، موضوع تصویب‌نامه شماره 9395/ت34982 هـ مورخ 5/2/1385 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه یادشده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.

 

د ـ تدابیر موردنظر برای شهرهای گروه (د):

1ـ شروع و تكمیل مطالعات ساماندهی حمل و نقل و تدوین نظام و سیاستهای حمل و نقل درون شهری و ارایه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای‌عالی.

2ـ گسترش ممنوعیت توقف در مناطق مركزی شهر متناسب با رشد حمل و نقل عمومی.

3ـ تعیین نرخ توقف در توقفگاه خصوصی با همكاری وزارت بازرگانی و شورای‌عالی تا یـك مـاه پــس از ابـلاغ این آییـن‌نـامـه به منـظـور تشویـق بـخـش تعاونـی و خصوصــی به سرمایه‌گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاهها.

4ـ ممنوعیت صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمانهای مسكونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.

5 ـ تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.

6 ـ ساماندهی و ایجاد پایانه‌های مسافر و بار.

7ـ ایجاد سامانه‌های الكترونیكی ارایه كلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الكترونیكی تحت وب و سامانه اخذ الكترونیكی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الكترونیك و كاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.

8 ـ مطالعه و اجرای خطوط ویژه اتوبوسرانی و سایر سامانه‌ها (حداقل یك خط) پس از تصویب همتا و تأیید شورای‌عالی.

9ـ بازتنظیم خطوط اتوبوسرانی، مینی‌بوسرانی و تاكسیرانی خطی با محوریت خط‌ویژه اتوبوسرانی و افزایش بهره‌برداری حداقل به میزان بیست درصد (20%) براساس میانگین تعداد مسافر هر وسیله نقلیه در روز.

10ـ افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روشهایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، كاهش تأخیر، كاهش سرفاصله زمانی، افزایش سرعت و نظم حركت، ایجاد خطوط ویژه و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با هر اتوبوس و مدی بوس با اتخاذ شیوه‌های مدیریت نوین.

11ـ واگذاری حداقل سی درصد (30%) خطوط و حداقل شصت درصد (60%) اتوبوسهای موجود به ویژه اتوبوس و مدی‌بوس جدید شهری به بخشهای تعاونی و خصوصی.

12ـ ایجاد شركتهای تعاونی و خصوصی اتوبوس و مدی بوسرانی، مینی‌بوسرانی، تاكسی ون، تاكسیرانی شهری با اولویت واگذاری ناوگان جدید گاز سوز به آنها.

13ـ استفاده از تاكسی ون در خطوط ثابت پرمسافر.

14ـ اعطای مجوز جدید به ایجاد شركتهای تاكسی ون و تاكسیرانی خصوصی و تعاونی برای ارایه خدمات همپیمایی و سفر گروهی درون شهری برنامه ریزی شده بین مبادی و مقاصد.

15ـ ساماندهی حمل و نقل كالای درون شهری.

16ـ ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد كم توان به ویژه معلولان.

17ـ ساماندهی تردد وسایل نقلیه دوچرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیكلت.

18ـ ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواریها و دریچه تأسیسات شهری.

19ـ طراحی و احداث پارك آموزش تردد و فرهنگسازی تردد.

20ـ ایجاد توقفگاه دوچرخه در اماكن اداری، تجاری، مراكز مراجعه و تجمع و به‌ویژه مراكز آموزشی و ایستگاههای اصلی اتوبوس و مدی‌بوس برای پاسخ به تقاضای سفر شهری با دوچرخه به ویژه در مركز شهر.

21ـ ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دوچرخ برقی در مناطق شیبدار) و دوچرخه‌بر قابل نصب روی صندوق عقب سواریها و سكوی دوچرخه‌بر در جلو اتوبوسها برای ایجاد امكان حمل دوچرخه با اتوبوس.

22ـ طراحی آرام‌سازی و ایمن سازی معابر برای كاهش سرعت و تصادفات براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

23ـ طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

24ـ تشویق كاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی، سفرهای شهری با دوچرخه و پیاده‌روی.

25ـ هماهنگ‌سازی كاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاستهای حمل و نقل شهری.

26ـ تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده براساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2ـ5 بند «الف» تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 كل كشور، موضوع تصویب نامه شماره 9395/ت34982 هـ مورخ 5/2/1385 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه یادشده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.

 

هـ ـ تدابیر مورد نظر برای شهرهای گروه (هـ):

1ـ شروع و تكمیل مطالعات ساماندهی حمل و نقل و تدوین نظام و سیاستهای حمل و نقل درون شهری و ارایه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای‌عالی.

2ـ تعیین نرخ توقف در توقفگاههای خصوصی با همكاری وزارت بازرگانی و شورای‌عالی تا یك ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه به منظور تشویق بخش تعاونی و خصوصی به سرمایه گذاری، احداث و بهره‌برداری از توقفگاهها.

3ـ مطالعه، بازتنظیم و توسعه خطوط مینی بوسرانی و تاكسیرانی و افزایش بهره‌وری (براساس میانگین تعداد روزانه مسافر).

4ـ ممنوعیت صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمانهای مسكونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.

5 ـ تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.

6 ـ بسترسازی ایجاد سامانه‌های الكترونیكی ارایه كلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الكترونیكی تحت وب و سامانه اخذ الكترونیكی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الكترونیك و كاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.

7ـ افزایش مطلوبیت استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومی با روشهایی مانند بهبود شرایط داخلی، ظاهری و تهویه ناوگان، كاهش تأخیر، افزایش سرعت و نظم حركت و افزایش حداقل بیست درصد (20%) ظرفیت حمل مسافر در روز با مدیریت نوین.

8 ـ ایجاد شركتهای تعاونی و خصوصی مینی بوسرانی و تاكسیرانی شهری با اولویت واگذاری ناوگان جدید گازسوز.

9ـ واگذاری خطوط و ناوگان موجود و به ویژه جدید عمومی به بخشهای تعاونی و خصوصی.

10ـ ساماندهی تردد وسایل نقلیه دوچرخ و ایمن‌سازی مسیرهای عبور دوچرخه.

11ـ ایجاد توقفـگاه دوچرخـه در اماكن اداری، تجـاری، مراكز مراجعـه و تجمـع و به ویژه مراكز آموزشی و مركز شهر.

12ـ ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دوچرخ برقی در مناطق شیبدار).

13ـ ساماندهی معابر برای تردد معابر پیاده و افراد كم توان به ویژه معلولان.

14ـ ساماندهی تردد وسایل نقلیه دوچرخ و ایجاد مسیرهای ویژه موتورسیكلت.

15ـ ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و ایمن‌سازی مسیرهای مختلط موجود و اصلاح ناهمواریها و دریچه تأسیسات شهری.

16ـ طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

17ـ ساماندهی و ایجاد پایانه‌های كوچك مسافر و بار و ساماندهی حمل و نقل كالای درون شهری.

18ـ طراحی آرام سازی و ایمن سازی معابر برای كاهش سرعت و تصادفات براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

19ـ تشویق كاربران سامانه‌های حمل و نقل به پیاده‌روی و سفرهای شهری با دوچرخه.

20ـ هماهنگ‌سازی كاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاستهای حمل و نقل شهری.

21ـ تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد عرضه گاز طبیعی فشرده براساس آیین‌نامه اجرایی جزء 2ـ 5 بند « الف » تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 كل كشور، موضوع تصویب‌نامه شماره 9395/ت34928 هـ مورخ 5/2/1385 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین نامه یاد شده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.

 

و ـ تدابیر مورد نظر برای شهرهای گروه (و):

1ـ شروع و تكمیل مطالعات ساماندهی حمل و نقل و تدوین نظام و سیاستهای حمل و نقل درون شهری و ارایه جهت تصویب به همتا و اخذ تأیید شورای عالی.

2ـ ممنوعیت صدور پروانه ساختمانی برای احداث ساختمانهای مسكونی، تجاری و اداری فاقد توقفگاه لازم.

3ـ ایجاد شركتهای تعاونی و خصوصی تاكسیرانی شهری با اولویت واگذاری ناوگان جدید گازسوز.

4ـ ساماندهی معابر برای تردد عابر پیاده و افراد كم توان به ویژه معلولان.

5 ـ ایجاد پایانه‌های كوچك مسافر و بار.

6 ـ طراحی و نصب علایم افقی و عمودی راهنمایی و رانندگی در معابر براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

7ـ طراحی آرام سازی و ایمن سازی معابر برای كاهش سرعت و تصادفات براساس آیین‌نامه‌های مصوب.

8 ـ تشویق كاربران سامانه‌های حمل و نقل به همپیمایی.

9ـ ساماندهی تردد وسایل نقلیه دوچرخ و ایمن سازی مسیرهای عبور دوچرخه.

10ـ ایجاد توقفگاه دوچرخـه در اماكـن اداری، تجـاری، مراكز مراجـعه و تجمع و به ویژه مراكز آموزشی.

11ـ ترویج دوچرخه شهری ارزان (و وسایل نقلیه دو چرخ برقی در مناطق شیبدار).

12ـ تأمین اعتبار سهم مقرر شهرداری در توسعه حمل و نقل عمومی.

13ـ بسترسازی ایجاد سامانه‌های الكترونیكی ارایه كلیه خدمات دولتی نظیر سامانه دبیرخانه الكترونیكی تحت وب و سامانه اخذ الكترونیكی عوارض و قبوض جهت تحقق دولت الكترونیك و  كاهش مراجعه حضوری مردم به ادارات.

14ـ هماهنگ سازی كاربری زمین و طرحهای جامع و تفصیلی شهری با سیاستهای حمل و نقل شهری.

15ـ تأمین و اختصاص زمین مناسب برای ایجاد جایگاه عرضه گاز طبیعی فشرده براساس آیین نامه اجرایی جزء 2ـ5 بند « الف» تبصره (13) قانون بودجه سال 1385 كل كشور، موضوع تصویب نامه شماره 9395/ت34928 هـ مورخ 2/5/1385 و احداث و بهره‌برداری از جایگاهها با استفاده از تسهیلات موضوع آیین‌نامه‌ اجرایی یادشده با هماهنگی سازمان بهینه‌سازی مصرف سوخت.

 

ماده5

وزارت كشور موظف است تدابیر لازم جهت اجرای مفاد مطالعاتی و تخصصی این آیین‌نامه توسط متخصصان حقیقی یا حقوقی را اتخاذ نماید و پیگیری و هماهنگی لازم برای رفع موانع قانونی و اجرایی و تهیه برنامه ظرفیت‌سازی بكارگیری و تربیت متخصص مورد نیاز متعهد به خدمت در هر استان را ظرف یك ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه انجام دهد.

 

ماده6

وزارت كشور مسؤول حُسن اجرای این آیین‌نامه بوده و موظف است هر سه ماه یك بار گزارش اقدامات انجام شده را به سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی كشور ارایه نماید.