قانون موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری‌اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان ‌مصوب 1382

قانون موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری‌اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجانمصوب 1382,02,23

ماده واحده موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری اسلامی ایران و‌دولت جمهوری آذربایجان مشتمل بر یك مقدمه و هجده ماده و یك پیوست به شرح ‌ضمیمه تصویب و اجازه مبادله اسناد آن داده می‌شود.

بسم‌الله الرحمن الرحیم
موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت جمهوری‌اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان

مقدمه
دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت جمهوری آذربایجان كه از این پس طرفهای‌ متعاهد نامیده می‌شوند و عضو كنوانسیون هواپیمایی كشوری بین‌المللی مورخ 16 آذرماه1323 هجری شمسی برابر با 7 دسامبر 1944 میلادی می‌باشند، با تمایل به انعقاد‌ موافقتنامه‌ای كه مكمل كنوانسیون مذكور باشد، به منظور تأسیس سرویس‌های هوایی‌فی‌مابین و ماورای سرزمین‌های خود به شرح زیر موافقت كردند :

ماده 1 تعاریف
از نظر این موافقتنامه جز در مواردی كه فحوای عبارت معنی دیگری را ایجاب نماید:

الف اصطلاح «‌كنوانسیون» به كنوانسیون هواپیمایی كشوری بین‌المللی كه در تاریخ16 آذر ماه 1323 هجری شمسی برابر 7 دسامبر 1944 میلادی در شیكاگو برای امضاء مفتوح‌ گردید، اطلاق می‌شود و شامل هر ضمیمه‌ای كه به موجب ماده (90) آن تصویب شده و هر‌اصلاحیه ضمیمه یا كنوانسیون كه به موجب مواد (90) و (94) آن به تصویب رسیده و تا‌حدی كه برای طرفهای متعاهد لازم‌الاجراء شده است، خواهد بود.

ب اصطلاح «‌مقامات هواپیمایی» در مورد جمهوری اسلامی ایران به «‌سازمان‌هواپیمایی كشوری» و هر شخص یا سازمانی كه مجاز به انجام وظایف فعلی آن سازمان یا ‌وظایف مشابه آن باشد اطلاق می‌گردد و در مورد دولت جمهوری آذربایجان به اداره‌هواپیمایی كشوری و هر شخص یا سازمانی كه مجاز به انجام وظایف آن اداره یا وظایف‌ مشابه آن باشد، اطلاق می‌شود.

پ اصطلاح «‌شركت هواپیمایی تعیین شده» به شركت هواپیمایی اطلاق می‌شود كه ‌به موجب مفاد ماده (3) این موافقتنامه تعیین شود و اجازه فعالیت بیابد.

ت اصطلاح «‌ظرفیت» در مورد هواپیما، به میزان بارگیری مؤثر آن هواپیما در یك‌مسیر یا قسمتی از مسیر و اصطلاح «‌ظرفیت» در مورد «‌سرویس مورد توافق» به حاصل ‌ضرب ظرفیت هواپیما در چنین سرویسی در دفعات پرواز هواپیمای مزبور طی زمان معین‌ در تمام یا قسمتی از مسیر، اطلاق می‌شود.

ث اصطلاح «‌سرزمین» در مورد هر یك از طرفهای متعاهد به مناطق خشكی و آبی ‌كه تحت حاكمیت آن قرار دارد، اطلاق و شامل فضای محاذی آنها نیز می‌شود.

ج اصطلاحات «‌سرویس هوایی»، «‌سرویس هوایی بین‌المللی»، «‌شركت‌هواپیمایی» و «‌توقف به منظورهای غیرحمل و نقل» دارای همان معانی است كه در ماده (96 )كنوانسیون برای آنها ذكر شده است.

چ اصطلاح «‌نرخ» به قیمتی اطلاق می‌شود كه برای حمل مسافر، بار همراه و‌غیرهمراه پرداخت گردد و شامل شرایطی كه به موجب آن قیمتهای مزبور اعمال می‌شود از‌جمله قیمتها و شرایط مقرر برای نمایندگی‌ها و سایر خدمات جنبی به استثناء دستمزدها و‌شرایط حمل پست، می‌باشد.

ح اصطلاح «‌هزینه‌های مصرف كننده» به هزینه‌ای اطلاق می‌شود كه توسط مقامات ‌صلاحیتدار برای شركتهای هواپیمایی وضع شده یا اجازه وضع آن برای تهیه امكانات و‌تسهیلات فرودگاهی یا تسهیلات هوانوردی از جمله سرویس‌ها و تسهیلات مربوط برای‌هواپیما، خدمه، مسافرین و بار آن داده شده است.
تفاهم حاصل است كه عناوین مواد این موافقتنامه معنی هیچ یك از مقررات آن را به‌نحوی از انحاء محدود نمی‌كند یا توسعه نمی‌دهد.

ماده 2 اعطای حقوق

هر طرف متعاهد جهت انجام سرویس‌های هوایی بین‌المللی منظم به وسیله ‌شركت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر حقوق زیر را به طرف متعاهد دیگر اعطاء ‌می‌نماید :
الف – پرواز بدون فرود از فراز سرزمین طرف متعاهد دیگر،
ب – توقف در سرزمین مذكور به منظورهای غیرحمل و نقل، و
پ – توقف در سرزمین مذكور به‌منظور سوار و پیاده‌كردن مسافر، بارگیری و تخلیه‌بار و پست در حمل و نقل بین‌المللی در نقاط مشخص شده در جدول مسیر پیوست این‌موافقتنامه.

هیچ یك از مفاد این موافقتنامه نباید به نحوی تفسیر شود كه به شركت هواپیمایی ‌یك طرف متعاهد این حق را اعطاء كند كه در داخل سرزمین طرف متعاهد دیگر از نقطه‌ای به ‌نقطه دیگر مبادرت به حمل مسافر، بار و پست در قبال مزد یا كرایه نماید.

چنانچه به دلیل مخاصمات مسلحانه، اغتشاشات یا رویدادهای سیاسی یا‌موقعیت ویژه و غیرعادی، شركت هواپیمایی تعیین شده یك طرف متعاهد قادر به انجام ‌سرویس در مسیر عادی خود نباشد، طرف متعاهد دیگر نهایت سعی خود را برای تسهیل‌ ادامه چنین سرویسی از طریق برنامه‌ریزی مجدد مناسب و موقت مسیرها خواهد كرد. انجام ‌سرویس‌های مزبور منوط به تصویب مقامات صلاحیتدار خواهد بود.

ماده 3 تعیین و اجازه

هر طرف متعاهد حق دارد با ارسال اعلامیه كتبی به طرف متعاهد دیگر یك‌شركت هواپیمایی را برای انجام سرویس‌های مورد توافق در مسیرهای مشخص شده‌ تعیین، و هر شركت هواپیمایی تعیین شده را با ارسال اعلامیه كتبی حذف كند یا تغییر دهد.

پس از دریافت اعلامیه مذكور مقامات صلاحیتدار طرف متعاهد دیگر باید با ‌رعایت مفاد بندهای (3) و (4) این ماده اجازه مقتضی را بدون تأخیر به شركت هواپیمایی‌ تعیین شده مزبور اعطاء كنند.

مقامات هواپیمایی یك طرف متعاهد می‌توانند از شركت هواپیمایی تعیین شده ‌طرف متعاهد دیگر بخواهند كه آنان را مجاب سازد كه شرایط مقرر در قوانین و مقرراتی را‌كه معمولاً به موجب مفاد كنوانسیون توسط آن مقامات در مورد سرویس‌های هوایی‌بین‌المللی اعمال می‌گردد، دارا می‌باشد.

هر طرف متعاهد حق دارد در هر مورد كه مجاب نشده باشد، مالكیت عمده و‌ كنترل مؤثر شركت هواپیمایی تعیین شده در اختیار اتباع طرف متعاهد دیگر را كه از اعطای‌ اجازه بهره‌برداری موضوع بند (2) این ماده امتناع ورزد و یا هر شرطی را كه برای اعمال ‌حقوق مذكور در ماده (2) این موافقتنامه توسط آن شركت هواپیمایی تعیین شده لازم بداند، ‌وضع نماید.

شركت هواپیمایی كه بدین نحو تعیین شده و اجازه كسب نموده می‌تواند در هر‌زمان پس از رعایت مفاد بندهای (1) و (2) این ماده بهره‌برداری از سرویس‌های مورد توافق ‌را آغاز كند مشروط بر آنكه بهره‌برداری از این سرویس‌ها مادامی كه نرخی مطابق ضوابط ‌ماده (10) این موافقتنامه در مورد سرویس‌های مزبور وضع نشده و مجری نباشد، انجام‌نپذیرد.

ماده 4 تعلیق و لغو

هر طرف متعاهد می‌تواند در موارد مشروحه زیر مجوز بهره‌برداری را لغو یا‌ استفاده از حقوق مندرج در ماده (2) این موافقتنامه را در مورد شركت هواپیمایی تعیین شده ‌طرف متعاهد دیگر معلق، یا هر شرطی را كه برای استفاده از این حقوق لازم می‌داند وضع‌كند :
الف – در هر مورد چنانچه قانع نشود كه مالكیت عمده و كنترل مؤثر شركت‌هواپیمائی مذكور متعلق و در اختیار طرف متعاهدی كه شركت هواپیمایی را تعیین نموده یا‌ اتباع وی می‌باشد، یا
ب – چنانچه شركت هواپیمائی مذكور قوانین و یا مقررات طرف متعاهدی كه این‌ حقوق را اعطاء نموده است رعایت نكند ، یا
پ – چنانچه شركت هواپیمایی مذكور در انجام عملیات بهره‌برداری از شرایط مقرر‌به موجب این موافقتنامه تخطی كند.

لغو یا تعلیق یا وضع شرایط مذكور در بند (1) این ماده جز در مواردی كه برای ‌جلوگیری از نقض بیشتر قوانین و یا مقررات فوریت داشته باشد، فقط پس از مشورت با‌طرف متعاهد دیگر صورت خواهد گرفت. ‌

ماده 5 شمول قوانین و مقررات

قوانین و مقررات یك طرف متعاهد در مورد ورود یا خروج هواپیماهایی كه به ‌امرهوانوردی بین‌المللی اشتغال دارند و نیز قوانین و مقررات مربوط به بهره‌برداری و‌هوانوردی این قبیل هواپیماها مادام كه برفراز یا داخل سرزمین آن طرف متعاهد می‌باشند، ‌در مورد هواپیماهای شركت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر اعمال خواهد شد.

قوانین و مقررات یك طرف متعاهد كه ناظر به ورود، اقامت موقت و خروج‌ مسافرین، خدمه، بار یا پست از سرزمین آن می‌باشد از قبیل تشریفات ورود و خروج،‌ مهاجرت و همچنین مقررات گمركی و بهداشتی در مورد مسافرین، خدمه، بار یا محمولات‌پستی هواپیمای شركت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر مادام كه در سرزمین‌مذكور باشند اعمال خواهد شد.

هر طرف متعاهد بنا به تقاضای طرف متعاهد دیگر نسخه‌ای از قوانین و مقررات‌ مذكور در این ماده را دراختیار آن قرار خواهد داد.

شركت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد حق دارد دفاترنمایندگی خود را‌در سرزمین طرف متعاهد دیگر دائرنماید، در صورت نصب عامل كل یا عامل فروش كل این‌ نماینده براساس قوانین و مقررات حاكم مربوط هر طرف متعاهد صورت خواهد گرفت.

انتقال درآمدهای حاصله توسط شركت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد ‌در سرزمین طرف متعاهد دیگر طبق مقررات تسعیر ارزهای خارجی كشور طرف متعاهد‌ دیگر صورت خواهد گرفت. طرفها بیشترین تلاش خود را برای تسهیل درآمدها براساس‌ مقررات ملی آنها پس از كسر هزینه‌ها به عمل خواهند آورد.

ماده 6 معافیت از حقوق گمركی، سود بازرگانی و سایر عوارض

هواپیماهای شركت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهدی كه سرویس‌های‌ بین‌المللی را انجام می‌دهد و مواد سوختی، روغن موتور، سایر مواد مصرفی فنی، وسایل‌یدكی، لوازم موردنیاز جاری و خواروبار موجود در هواپیماهای شركت هواپیمایی یك‌طرف متعاهد كه مجاز به استفاده از مسیرها و سرویس‌های موضوع این موافقتنامه می‌باشند ‌به هنگام ورود یا خروج از سرزمین طرف متعاهد دیگر براساس عمل متقابل از پرداخت ‌حقوق گمركی و سود بازرگانی و هزینه‌های بازرسی و سایرعوارض وهزینه‌های ملی معاف‌خواهند بود حتی اگر مواد مذكور زمانی مورد استفاده قرار گیرد یا به مصرف برسد كه‌ هواپیماهای مزبور برفراز آن سرزمین در پرواز باشند.

سوخت، روغن موتور، سایر مواد مصرفی فنی، وسایل یدكی، لوازم موردنیاز‌جاری و خواروبار كه توسط یك طرف متعاهد یا اتباع آن به سرزمین طرف متعاهد دیگر‌وارد شود و صرفاً به منظور استفاده در هواپیماهای شركت هواپیمایی تعیین شده آن طرف‌ متعاهد باشد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركی و سود بازرگانی و هزینه‌های‌ بازرسی و سایر عوارض و هزینه‌های ملی معاف خواهد بود.

سوخت، روغن موتور، سایر مواد مصرفی فنی، وسایل یدكی، لوازم موردنیاز‌جاری و خواروبار كه در سرزمین یك طرف متعاهد بارهواپیماهای شركت هواپیمایی ‌تعیین شده طرف متعاهد دیگر می‌شود و در سرویس‌های بین‌المللی مورداستفاده قرار‌می‌گیرد براساس عمل متقابل از پرداخت حقوق گمركی و سود بازرگانی، مالیاتها و‌هزینه‌های بازرسی و سایر عوارض و هزینه‌های ملی معاف خواهد بود.

تجهیزات هوانوردی موردنیاز جاری، و همچنین مواد و كالاهای نگهداری شده ‌در هواپیماهای شركت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد تنها با موافقت مقامات‌ گمركی طرف متعاهد دیگر در آن سرزمین قابل تخلیه است. در این صورت می‌توان آنها را تا‌زمانی كه طبق مقررات گمركی مجدداً صادر می‌شوند و یا ترتیب دیگری در مورد آن داده‌شود تحت نظارت مقامات نامبرده قرار داد.

مسافران، اثاثیه مسافران و باری كه از سرزمین یك طرف متعاهد در ترانزیت‌ مستقیم قرار دارند و از حریمی كه در فرودگاه بدین‌منظور اختصاص یافته خارج نمی‌شوند،‌ فقط مشمول كنترل ساده‌ای خواهند بود. اثاثیه مسافر و بار تا زمانی كه در ترانزیت مستقیم‌است از حقوق گمركی و سود بازرگانی و هرگونه مالیات معاف خواهد بود.

اسناد رسمی حاوی آرم رسمی شركت هواپیمایی مانند برچسب چمدان، بلیط‌هواپیما، بارنامه، كارت اجازه ورود به هواپیما و جدول زمانبندی كه به داخل سرزمین هر‌طرف متعاهد برای استفاده اختصاصی شركت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر‌وارد می‌شود، از كلیه حقوق گمركی و سود بازرگانی و یا مالیاتها براساس عمل متقابل معاف‌ خواهد بود.

ماده 7 تسهیلات و هزینه‌های فرودگاهی

هر یك از طرفهای متعاهد در سرزمین خود فرودگاه یا فرودگاههایی را جهت‌استفاده شركت هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر در مسیر مشخص شده تعیین‌خواهد كرد، و تسهیلات ارتباطی، هوانوردی، هواشناسی و سایر خدماتی را كه برای‌بهره‌برداری سرویس‌های موردتوافق لازم است دراختیار شركت هواپیمایی تعیین شده‌ طرف متعاهد دیگر قرار خواهد داد.

هر یك از طرفهای متعاهد می‌تواند در قبال استفاده هواپیماهای شركت‌هواپیمایی تعیین شده طرف متعاهد دیگر از فرودگاهها و سایر تأسیسات آن هزینه‌های‌عادلانه و معقولی دریافت دارد، مشروط بر آنكه میزان این هزینه‌ها از آنچه شركتهای حمل و‌نقل هوایی آن كه در سرویس‌های مشابه بین‌المللی تردد می‌كنند، برای استفاده از چنین‌فرودگاه و تأسیساتی می‌پردازند، تجاوز نكند. ‌

ماده 8 مقررات ظرفیت و تصویب برنامه‌های پرواز

شركتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد از رفتار عادلانه و برابر‌برخوردار خواهند بود تا بتوانند برای انجام سرویس‌های موردتوافق در مسیرهای مشخص‌شده از فرصتهای متساوی بهره‌مند باشند.

در انجام سرویس‌های موردتوافق، شركت هواپیمایی تعیین شده هر طرف‌متعاهد، منافع شركت هواپیمایی طرف دیگر را موردنظر قرار خواهد داد تا من‌غیرحق در‌سرویس‌های طرف دیگر در تمام یا قسمتی از همان مسیرها اثر نامطلوب ایجاد نشود.

هدف اصلی از برقراری سرویس‌های موردتوافق توسط شركتهای هواپیمایی ‌تعیین شده طرفهای متعاهد، تأمین ظرفیت كافی با ضریب بار مناسب جهت رفع‌ نیازمندیهای جاری و پیش‌بینی شده معقول برای حمل مسافر و بار و پست بین سرزمین‌طرف متعاهد تعیین كننده شركت هواپیمایی و سرزمین متعاهد دیگر می‌باشد.

شركت هواپیمایی تعیین شده یك طرف متعاهد همچنین می‌تواند با رعایت‌ اصول مندرج در بندهای (1)، (2) و (3) این ماده، ظرفیتی را برای رفع نیازمندیهای حمل و‌نقل بین سرزمین‌های كشورهای ثالث مندرج در جدول مسیر پیوست این موافقتنامه و‌سرزمین طرف متعاهد دیگر تأمین نماید.

ظرفیتی كه عرضه می‌شود شامل تعداد سرویس‌ها و نوع هواپیماهای مورد‌استفاده شركتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در سرویس‌های موردتوافق‌می‌تواند از سوی شركتهای هواپیمایی تعیین شده پیشنهاد شود. پیشنهاد فوق پس از مذاكره‌و تبادل‌نظر بین شركتهای هواپیمایی تعیین شده با رعایت اصول مندرج در بندهای (1)، (2) ‌و (3) این ماده ارائه خواهد شد .ظرفیت مذكور با تصویب مقامات هواپیمایی طرفهای‌متعاهد تعیین و اجراء خواهد شد.

در صورت عدم توافق بین شركتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد،‌ مسائل مندرج در بند (5) از طریق توافق بین مقامات هواپیمایی دو طرف متعاهد حل و فصل ‌خواهد گردید. تا زمانی كه این توافق حاصل نگردیده، ظرفیت عرضه شده توسط شركتهای‌هواپیمایی تعیین شده بدون تغییر باقی خواهد ماند.

شركت هواپیمایی تعیین شده هر طرف متعاهد، حداكثر سی روز قبل از شروع‌ سرویس‌ها در مسیرهای مشخص شده، برنامه‌های پرواز را برای تصویب به مقامات‌هواپیمایی طرف متعاهد دیگر تسلیم خواهد نمود. در مورد تغییرات بعدی نیز به همین‌ترتیب عمل خواهد شد. در موارد خاص می‌توان این محدوده زمانی را با تصویب مقامات‌نامبرده كاهش داد.

ماده 9 شناسایی گواهینامه‌ها و پروانه‌ها

‌گواهینامه‌های قابلیت پرواز و گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی كه توسط یك‌طرف متعاهد صادر شده یا اعتبار یافته و هنوز به قوت خود باقی باشد، برای بهره‌برداری از‌مسیرها و سرویس‌های موضوع این موافقتنامه، توسط طرف متعاهد دیگر معتبر شناخته‌خواهد شد، مشروط بر این كه شرایط صدور یا اعتبار گواهینامه‌ها و پروانه‌های مزبور‌مساوی یا بیش از حداقل استانداردهایی باشد كه به موجب كنوانسیون وضع شده یا خواهد‌شد. در حال حاضر هر طرف متعاهد این حق را برای خود محفوظ می‌دارد كه در مورد پرواز‌از فراز سرزمین خود از شناسایی گواهینامه‌های صلاحیت و پروانه‌هایی كه برای اتباع آن‌توسط طرف متعاهد دیگر یا هر دولت دیگری صادر شده یا معتبر شناخته شده خودداری‌نماید.

ماده 10 نرخهای حمل و نقل هوایی

نرخهای مورد اجراء توسط شركتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد در‌سرویس‌های مورد توافق در سطح معقولی خواهد بود كه باتوجه به كلیه عوامل مربوط از‌جمله هزینه بهره‌برداری و سود معقول و خصوصیات سرویس و نرخهای شركتهای‌هواپیمایی دیگر كه در تمام یا قسمتی از همان مسیرها سرویس‌های منظم انجام می‌دهند،‌ وضع می‌گردد.

نرخهای موضوع بند (1) این ماده براساس قواعد زیر تعیین می‌گردد :

الف در صورتی كه شركتهای هواپیمایی تعیین شده دو طرف متعاهد عضو یك‌اتحادیه بین‌المللی شركتهای هواپیمایی با مكانیسم تعیین نرخ باشند و یك قطعنامه نرخ، ‌راجع به سرویس‌های مورد توافق از قبل وجود داشته باشد، نرخها براساس این قطعنامه بین ‌شركتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد توافق خواهد شد.

ب در صورتی كه قطعنامه نرخ راجع به سرویس‌های موردتوافق وجود نداشته ‌باشد یا هیچكدام از شركتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد یا یكی از آنها عضو‌اتحادیه شركتهای هواپیمایی موضوع جزء (‌ الف) فوق نباشند شركتهای هواپیمایی تعیین‌شده طرفهای متعاهد در مورد نرخهایی كه برای سرویس‌های موردتوافق اعمال می‌گردد ‌بین خود توافق خواهند كرد.

پ نرخهایی كه به این ترتیب مورد توافق قرار می‌گیرد لااقل سی روز قبل از تاریخ‌ پیشنهادی اجراء برای تصویب به مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد تسلیم خواهد گردید.‌این محدوده زمانی با موافقت مقامات مذكور قابل كاهش است.

ت در صورتی كه شركتهای هواپیمایی تعیین شده طرفهای متعاهد نتوانند در باره ‌نرخهای قابل اجراء به توافق برسند یا در صورتی كه یك طرف متعاهد شركت هواپیمایی‌خود را به منظور انجام سرویس‌های مورد توافق تعیین ننموده باشد و یا چنانچه در فاصله‌ پانزده روز اول از دوره سی روزه موضوع جزء (پ) این ماده، مقامات هواپیمایی یك طرف‌ متعاهد عدم رضایت خود را از هر یك از نرخهای توافق شده بین شركتهای هواپیمایی‌ طرفهای متعاهد طبق جزء‌های (‌الف) و (ب) این ماده به مقامات هواپیمایی طرف متعاهد ‌دیگر اعلام دارند، مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد اهتمام خواهند نمود در مورد نرخهای‌ مناسب به توافق برسند. به طور كلی هیچ نرخی قبل از تصویب مقامات هواپیمایی طرفهای‌متعاهد به مورد اجراء گذارده نخواهد شد.

نرخهای تعیین شده به موجب این ماده تا زمانی كه نرخهای جدید تعیین نشده‌باشد، به قوت خود باقی خواهد ماند.

ماده 11 امنیت هوانوردی

طرفهای متعاهد در راستای حقوق و تعهدات خود به موجب حقوق بین‌الملل ‌تأكید می‌نمایند كه تعهد آنان در قبال یكدیگر درخصوص حفظ امنیت هواپیمایی كشوری ‌در برابر اعمال مداخله‌گرایانه غیرقانونی جزء لاینفكی از این موافقتنامه را تشكیل می‌دهد. ‌
طرفهای متعاهد بدون تحدید كلیت حقوق و تعهداتی كه به موجب حقوق بین‌الملل‌به‌عهده دارند، به ویژه طبق مفاد كنوانسیون راجع به جرائم و برخی اعمال ارتكابی دیگر در‌هواپیما امضاء شده در توكیو به تاریخ 1342/6/23 هجری شمسی مطابق با 14 سپتامبر 1963‌میلادی، كنوانسیون راجع به جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیما امضاء شده در لاهه به ‌تاریخ 1349/9/25 هجری شمسی مطابق با 16 دسامبر 1970 میلادی و كنوانسیون راجع به‌جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی كشوری امضاء شده در مونترال به ‌تاریخ 1350/7/1 هجری شمسی مطابق با 23 سپتامبر 1971 میلادی و پروتكل جلوگیری از‌اعمال غیرقانونی خشونت آمیز در فرودگاههایی كه در خدمت هواپیمایی كشوری هستند ‌امضاء شده در مونترال به تاریخ 5/12/1366 مطابق با 24 فوریه 1988 میلادی عمل خواهند‌كرد.

طرفهای متعاهد حسب تقاضا، كلیه مساعدتهای لازم را به یكدیگر جهت‌جلوگیری از تصرف غیرقانونی هواپیماهای كشوری و سایر اعمال غیرقانونی علیه امنیت ‌این هواپیماها، مسافرین و خدمه آنها، فرودگاهها و تأسیسات هوانوردی و هرنوع تهدید‌ دیگر علیه امنیت هواپیمایی كشوری ارائه خواهند كرد.

طرفهای متعاهد باید در روابط دوجانبه خود طبق مقررات امنیت هوانوردی‌ مصوب سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری كه به عنوان ضمائم كنوانسیون هواپیمایی ‌كشوری بین‌المللی شناخته شده‌اند تا حدودی كه مقررات امنیتی مزبور در مورد طرفهای‌ متعاهد قابل اجرا است عمل نمایند. هر یك از طرفهای متعاهد باید از متصدیان هواپیمایی ‌كه محل ثبت آن هواپیماها یا محل اصلی كار و یا اقامت دائمی متصدیان آنها در سرزمین وی‌واقع شده و نیز از متصدیان فرودگاههای واقع در سرزمین خود بخواهد كه مطابق مقررات‌هوانوردی مزبور عمل كنند.

هر طرف متعاهد می‌تواند از متصدیان هواپیماها بخواهد كه مقررات امنیت‌هوانوردی مورد اشاره در بند (3) فوق را كه طرف متعاهد دیگر برای ورود به سرزمین خود، ‌خروج از آن یا در مدت توقف در آنجا مقرر كرده است، رعایت كنند. هر طرف متعاهد باید ‌اطمینان حاصل كند كه در سرزمین آن اقدامات كافی برای حفاظت از هواپیماها و بازرسی‌ مسافران، خدمه، لوازم همراه مسافر، اثاثیه مسافر، بار و خواروبار هواپیما پیش از سوارشدن‌ مسافران یا بارگیری و به هنگام آن به نحو مؤثر انجام می‌شود. همچنین هر طرف متعاهد باید‌هر درخواستی را كه طرف متعاهد دیگر برای انجام اقدامات امنیتی ویژه معقول جهت مقابله‌ با تهدیدی خاص به عمل آورد، با نظر مساعد موردتوجه قرار دهد.

هرگاه هواپیماهای كشوری به طور غیرقانونی تصرف شود و یا اعمال غیرقانونی ‌دیگر علیه امنیت این هواپیماها، مسافرین و خدمه آنها، فرودگاهها یا تأسیسات هوانوردی‌ صورت پذیرد، و یا تهدیدی در این مورد انجام گیرد، طرفهای متعاهد باید از طریق تسهیل ‌ارتباطات و اتخاذ تدابیر مناسب دیگر به منظور ختم سریع و بی‌خطر حادثه و یا خنثی كردن‌تهدید مزبور به یكدیگر یاری رسانند.

ماده 12 تسلیم آمار
مقامات هواپیمایی هر طرف متعاهد اطلاعات و آمار مربوط به حمل و نقل انجام شده‌ در سرویس‌های مورد توافق توسط شركت هواپیمایی تعیین شده خود به سرزمین طرف‌ متعاهد دیگر یا از آن سرزمین را كه معمولاً توسط شركت هواپیمایی تعیین شده برای‌مقامات هواپیمایی ملی خود تهیه و به آنها ارائه می‌گردد، بنابر تقاضا در اختیار مقامات‌هواپیمایی طرف متعاهد دیگر قرار خواهند داد. ‌ارائه هرگونه اطلاعات اضافی آماری حمل و نقل مورددرخواست مقامات هواپیمایی‌ یك طرف متعاهد از مقامات هواپیمایی طرف متعاهد دیگر منوط به مذاكره و توافق طرفهای‌ متعاهد خواهد بود.

ماده 13 مشاوره ، تغییر و اصلاح

هر طرف متعاهد یا مقامات هواپیمایی آن می‌توانند در هر زمان از طرف متعاهد‌ دیگر یا مقامات هواپیمایی آن تقاضای مشاوره كنند.

مشاوره مورد تقاضای یك طرف متعاهد یا مقامات هواپیمایی آن ظرف شصت‌روز از تاریخ دریافت تقاضا آغاز خواهد شد.

هر یك از طرفهای متعاهد می‌تواند در هر زمان كه لازم بداند خواستار تغییر یا‌اصلاح مفاد این موافقتنامه شود و در این صورت طرفهای متعاهد باید ظرف شصت روز از‌تاریخ دریافت تقاضای مذاكره توسط طرف متعاهد دیگر در این خصوص به مذاكره ‌بپردازند.

هر گونه تغییر یا اصلاح این موافقتنامه با رعایت مفاد ماده (18) این موافقتنامه، به‌مورد اجراء نهاده خواهد شد.

علی‌رغم مفاد بند (4) اصلاحات جدول مسیر پیوست این موافقتنامه می‌تواند، به‌طور مستقیم بین مقامات هواپیمایی طرفهای متعاهد مورد توافق قرار گیرد. این اصلاحات با‌مبادله یادداشت از طریق دیپلماتیك لازم‌الاجراء خواهد گردید. ‌

ماده 14 حل اختلافات

هرگاه در مورد تفسیر یا اجرای این موافقتنامه و پیوست (‌پیوست‌های) آن بین ‌طرفهای متعاهد اختلافی بروز نماید، طرفهای متعاهد در مرحله نخست اهتمام خواهند كرد‌ كه اختلاف را از طریق مذاكره حل و فصل نمایند.

هرگاه طرفهای متعاهد نتوانند اختلاف را از طریق مذاكره حل و فصل كنند،‌می‌توانند با توافق موضوع را جهت كسب نظر مشورتی به هر شخص یا هیأتی ارجاع كنند.

چنانچه طرفهای متعاهد به موجب بندهای (1) و (2) فوق در مورد حل اختلاف‌به نتیجه نرسند هر یك از طرفهای متعاهد می‌تواند با رعایت قوانین و مقررات مربوط خود، ‌ضمن ارسال اطلاعیه‌ای برای هر طرف متعاهد دیگر موضوع را به یك هیأت داوری سه نفره‌مركب از دو داور منتخب طرفهای متعاهد و یك سرداور ارجاع نماید. ‌در صورت ارجاع امر به داوری، هر یك از طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت روز از‌تاریخ دریافت اطلاعیه ارجاع اختلاف به داوری، نسبت به معرفی یك داور اقدام می‌كند و‌داوران منتخب طرفهای متعاهد ظرف مدت شصت روز از تاریخ آخرین انتخاب، سرداور را‌تعیین خواهند كرد. چنانچه هر یك از طرفهای متعاهد ظرف مدت مقرر داور خود را تعیین‌نكند، و یا داوران منتخب ظرف مدت مذكور، در مورد انتخاب سرداور به توافق نرسند، هر‌یك از طرفهای متعاهد می‌تواند از رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری‌بخواهد كه حسب مورد داور طرف ممتنع یا سرداور را تعیین نماید. ‌
سرداور باید در هر صورت تابعیت كشوری را دارا باشد كه در زمان انتخاب با ‌طرفهای متعاهد روابط دیپلماتیك دارد.

در مواردی كه سرداور باید توسط رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی ‌كشوری تعیین شود چنانچه رئیس شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری از انجام ‌وظیفه مذكور معذور یا تبعه یكی از طرفهای متعاهد باشد، انتصاب توسط معاون رئیس‌انجام خواهد شد، و چنانچه معاون رئیس نیز از انجام وظیفه مذكور معذور یا تبعه یكی از‌طرفهای متعاهد باشد، این انتصاب توسط عضو ارشد شورا كه تابعیت هیچیك از طرفهای‌ متعاهد را نداشته باشد، انجام خواهد شد.

هیأت داوری باتوجه به سایر مواردی كه طرفهای متعاهد توافق نموده‌اند آیین و‌محل داوری را تعیین خواهد نمود.

تصمیمات هیأت داوری برای طرفهای متعاهد لازم‌الاتباع است.

مخارج داوری، شامل هزینه‌ها و دستمزدهای داوران به نسبت مساوی توسط ‌طرفهای متعاهد پرداخت خواهد گردید. هرگونه مخارجی كه توسط شورای سازمان‌ بین‌المللی هواپیمایی كشوری در رابطه با نصب سرداور و یا داور طرف ممتنع به شرح‌ مندرج در بند (3) این ماده بوجود آید به عنوان بخشی از هزینه‌های داوری محسوب خواهد‌گردید. ‌

ماده 15 فسخ
هر طرف متعاهد می‌تواند در هر زمان قصد خود را مبنی‌بر فسخ این موافقتنامه طی‌اطلاعیه كتبی به طرف متعاهد دیگر اعلام نماید. این اطلاعیه همزمان به اطلاع سازمان‌بین‌المللی هواپیمایی كشوری نیز خواهد رسید و در این صورت موافقتنامه دوازده ماه پس‌از دریافت اطلاعیه فسخ توسط طرف متعاهد دیگر فسخ شده تلقی خواهد شد، مگر آن كه‌اطلاعیه فسخ قبل از انقضای این مدت با تراضی طرفهای متعاهد مسترد شود. هرگاه طرف‌ متعاهد دیگر دریافت اطلاعیه فسخ را اعلام نكند، اطلاعیه مزبور چهارده روز پس از وصول‌آن به سازمان بین‌المللی هواپیمایی كشوری دریافت شده تلقی خواهد شد. ‌

ماده 16 مطابقت با كنوانسیونها یا موافقتنامه‌های چند جانبه
چنانچه كنوانسیون یا موافقتنامه چند جانبه حمل و نقل هوایی در مورد هر دو طرف‌ متعاهد لازم‌الاجراء گردد، این موافقتنامه و پیوست (‌پیوستهای) آن باید از طریق مذاكره به‌شرح مندرج در ماده (13) به نحوی اصلاح شود كه مفاد آن با مقررات كنوانسیون یا‌موافقتنامه مزبور انطباق یابد. ‌

ماده 17 ثبت
این موافقتنامه و پیوست (‌پیوستهای) آن و هرگونه اصلاحیه آن نزد سازمان‌بین‌المللی هواپیمایی كشوری به ثبت خواهد رسید. ‌

ماده 18 لازم‌الاجراء شدن
این موافقتنامه از تاریخ آخرین اطلاعیه هر طرف متعاهد به طرف متعاهد دیگر‌مبنی‌بر اینكه اقدامات لازم را طبق قوانین و مقررات خود برای لازم‌الاجراء‌شدن این‌موافقتنامه به‌عمل آورده، به مورد اجراء گذارده خواهد شد.
با تأیید مفاد این موافقتنامه، نمایندگان تام‌الاختیار امضاء‌كننده زیر كه از طرف ‌دولتهای متبوع خود مجاز می‌باشند این موافقتنامه را در یك مقدمه و هجده ماده و یك ‌پیوست امضاء نمودند.

‌این موافقتنامه در تهران در تاریخ 1381/2/30 هجری شمسی برابر با بیستم ژوئن2002 میلادی در دو نسخه اصلی به زبانهای فارسی، آذربایجانی و انگلیسی كه هر سه متن‌ دارای اعتبار یكسان می‌باشد تنظیم گردید. در صورت اختلاف در تفسیر متون، متن‌انگلیسی ملاك عمل خواهد بود. ‌
ازطرف ‌ ازطرف
دولت جمهوری اسلامی ایران ‌دولت جمهوری آذربایجان

پیوست

1 – مسیرهایی كه قرار است توسط شركت هواپیمایی تعیین شده جمهوری اسلامی‌ایران مورد بهره‌برداری قرار گیرد :

‌نقاط مبدأ ‌نقاط واسط ‌ نقاط مقصد ‌ نقاط ماوراء

—————————————————————————————– ‌

تهران ،‌تبریز بعداً تعیین ‌ باكو، گنجه‌ بعداً تعیین

‌ونقاطی دیگر خواهدشد. ونقاطی دیگر ‌ خواهدشد.

2 – مسیرهایی كه قرار است توسط شركت هواپیمایی تعیین شده دولت جمهوری‌ آذربایجان موردبهره‌برداری قرار گیرد:

‌نقاط مبدأ ‌ نقاط واسط ‌ نقاط مقصد ‌ نقاط ماوراء

————————– ———————————————————– ‌

باكو، گنجه ‌ بعداً تعیین تهران، تبریز بعداً تعیین

‌و ‌نقاطی‌دیگر خواهد شد و‌نقاطی‌دیگر خواهد شد.‌

تذكر

1 – هر شركت هواپیمایی تعیین شده می‌تواند نقاط واسط و نقاط ماوراء مشخص ‌شده در پیوست این موافقتنامه را در شرایطی مورد بهره‌برداری قرار دهد كه حق بهره‌برداری‌از آزادی پنجم حمل و نقل بین این گونه نقاط و سرزمین طرف متعاهد دیگر اعمال نگردد‌ مگر اینكه در این مورد بین دو طرف متعاهد براساس توصیه‌های شركتهای هواپیمایی تعیین‌شده توافقی به‌عمل آمده باشد.

2 – از نقاط واسط و نقاط ماوراء در هر یك از مسیرهای مشخص شده می‌توان به‌اختیار شركتهای هواپیمایی تعیین شده درهرپروازیا كلیه پروازها صرفنظر نمود.

3 – تعداد پروازها و انواع هواپیماهای شركتهای هواپیمایی تعیین شده به شرط تأیید ‌مقامات هواپیمایی دو طرف متعاهد بین شركتهای هواپیمایی معینه مورد توافق قرار خواهد‌گرفت. ‌

قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن موافقتنامه شامل مقدمه و هجده ماده و‌یك پیوست در جلسه علنی روز سه‌شنبه مورخ بیست و سوم اردیبهشت ماه یكهزار و‌سیصد و هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 1382/2/31 به تأیید‌شورای نگهبان رسیده است.

رئیس مجلس شورای اسلامی – مهدی كروبی