آیین نامه اجرایی موضوع ضوابط و مزایا و مشاغل قابل شمول به نظام های کارمزدی، مزد ساعتی و کارمزد ساعتی، موضوع تبصره 2 ماده 35 قانون کار جمهوری اسلامی ایران مصوب 1370

آیین نامه اجرایی ضوابط و مزایا و مشاغل قابل شمول به نظام های كارمزدی، مزد ساعتی و كارمزد ساعتی موضوع تبصره 2 ماده 35 قانون كار

ماده 1

در اجرای تبصره 2 ماده 35 قانون كار جمهوری اسلامی ایران ضوابط و مزایا و مشاغل قابل شمول به نظامهای كار مزدی، مزد ساعتی، و كارمزد ساعتی به موجب آئین نامه به مورد اجراء گذاشته می شود.

فصل اول- نظام كارمزدی

ماده 2

كارمزد عبارت است از مزدی كه بابت انجام مقدار كاری مشخص كه از نظر كمی قابل اندازه گیری یا شمارش باشد به ازای هر واحد كار تعیین و پرداخت می شود.

تبصره 2– كارمزد بر حسب آنكه حاصل كار مورد نظر مربوط به یك نفر یا یك گروه مشخص از كارگران یا مجموعه كارگاه باشد به ترتیب بصورت كارمزد انفرادی، كارمزد گروهی و كارمزد جمعی تعیین می گردد.
در نظام كارمزد گروهی و جمعی باید علاوه بر شغل هر یك از كارگران سهم هر یك در میزان فعالیت و كارمزد متعلقه از قبل مشخص گردد و موضوع مورد قبول كارگران باشد.

ماده 3

قرارداد كارمزدی بر حسب آنكه اولین واحد یا قطعه ملاك محاسبه كارمزد قرار گیرد ساده و چنانچه برای مازاد بر تعداد مشخص باشد تركیبی است.

در صورت تركیبی بودن، نرخ كارمزد تعیین شده نباید كمتر از جمع مزد ثابت تقسیم بر تعداد كاری كه كارمزد ثابت بابت آن تعیین شده است باشد.

ماده 4

در صورت توقف كار به واسطه قوای قهریه یا حوادث غیر قابل پیش بینی كه وقوع آن از اراده طرفین خارج باشد مقررات ماده 15 قانون كار اجراء خواهد شد. ولی هر گاه عوامل توقف كار برای كارفرما قابل پیش بینی بوده و خارج از اختیار كارگر باشد، كارفرما علاوه بر مزد ثابت (در مورد قرارداد كار تركیبی مكلف به پرداخت مزد مدت توقف كار به مأخذ متوسط كارمزد آخرین ماه كاركرد كارگر خواهد بود. در صورت بروز اختلاف، تشخیص موارد فوق با وزارت كار و امور اجتماعی است.

تبصره- مجموع مزد و كارمزدی كه بر اساس این آیین نامه پرداخت می شود نباید كمتر از حداقل مزد قانونی به نسبت ساعات عادی كار باشد.

ماده 5

ارجاع كار اضافی به كارگران كارمزدی علاوه بر ساعات عادی كار و نیز كار نوبتی و كار در شب برای آنان تابع مقررات مربوطه می باشد.
مأخذ محاسبه فوق العاده اضافه كاری، نوبت كاری یا شب كاری كارگران كارمزد، نرخ كارمزد آنان است.

ماده 6

چنانچه به جای روز جمعه روز دیگری به عنوان تعطیل هفتگی توافق شده باشد نرخ كارمزد و نیز مزد ثابت (در مورد قرارداد كار تركیبی) در روز جمعه 40% اضافه می شود.

ماده 7

نحوه محاسبه مزد روزهای تعطیل و جمعه و روزهای تعطیل رسمی و مرخصی كارگران كارمزد تابع ماده 43 قانون كار می باشد.

ماده 8

هر گاه قرار داد كارمزدی به صورت پاره وقت (كمتر از حداكثر ساعت قانونی كار) باشد، مزایای رفاهی انگیزه ای به نسبت ساعات كار مورد قرارداد و به مأخذ ساعات كار قانونی محاسبه و پرداخت می شود.

ماده 9

مأخذ محاسبه مزد، حقوق، حق سنوات و خسارات و مزایای پایان كار موضوع مواد 18، 2، 27، 29، 31، 32 قانون كار در مورد كارگران كارمزد میانگین مجموع پرداحتی ها در آخرین 90 روز كاركرد كارگر است.

ماده 10

در صورتی كه به موجب عرف و رویه دیگری در كارگاه مزد مزایای بیش از آنچه در این آیین نامه مقرر شده است جاری باشد، عرف و رویه مذكور برای كارگران مشمول و همچنین كارگرانی كه بعداً به صورت كارمزدی در كارگاه استخدام می شوند جاری است.

ماده 11

تغییر نظام كارمزدی به سایر نظامهای مزدی یا بالعكس در مورد تمام یا قسمتی از كاركنان در كارگاه بایستی پس از تأیید شورای اسلامی كار یا انجن صنفی و یا نمایندگان قانونی كارگران كارگاه به تصویب وزارت كار و امور اجتماعی برسد.

فصل دوم- نظام مزد ساعتی

ماده 12

مزد ساعتی، مزدی است كه بابت ساعاتی كه وقت كارگر در اختیار كارفرماست محاسبه و پرداخت می شود.

ماده 13

در قرار دادهای مزدی ساعتی، كرافرما مكلف است علاوه بر مزد ثابت، مزایای رفاهی از قبیل حق مسكن، حق خواربار و كمك عائله مندی را به نسبت ساعات كار محاسبه و به كارگر پرداخت نماید.

ماده 14

در نظام كارمزد ساعتی، كارفرما مكلف است علاوه بر مزد ثابت، مزایای رفاهی از قبیل حق مسكن، حق خواربار و كمك عائله مندی را به نسبت ساعات كار محاسبه و به كارگر پرداخت نماید.

ماده 15

اعمال نظام كارمزد ساعتی در موارد زیر مجاز است:

الف- متصدیان حمل و نقل و كالا و مسافر.

ب- كارگران مطب های خصوصی پزشكان، كلینیك های پزشكی و پیرا پزشكی، دامپزشكی و نظایر آنها در صورتی فعالیت آنها كمتر از حداكثر ساعات قانونی مار در شبانه روز باشد.

ج- مشاغل غیر تمام وقت در زمینه های مشاوره و نظیر آن.

د- مشاغل مربوط به نگهداری و مراقبت از اموال، تأسیسات و ساحتمان و حیوانات به شرطی كه ساعات كار كمتر ساعات قانونی كار در شبانه روز باشد.

ه‍- مشاغل آموزشی و پژوهشی.

تبصره 1- حكم این ماده مانع از اعمال سایر نظامهای مزدی در فعالیت های مذكور نخواهد بود.

تبصره 2- استفاده از نظام مزد ساعتی جز در موارد مصرحه در این ماده موكول به اخذ موافقت وزارت كار و امور اجتماعی است.

ماده 16

مزد كارگرانی كه مشمول نظام مزد ساعتی می باشند به تناسب ساعات كار عادی كار در شبانه روز نباید كمتر از مزد مشاغل مشابه در نظام روز مزدی باشد.

ماده 17

در كارگاههایی كه فعالیت آنها جنبه استمرار دارد یا به صورت فصلی فعالیت می كنند كارگران مشمول مزد ساعتی حق استفاده از مرخصی و تعطیلات رسمی با استفاده از مزد را دارند. هر گاه نوع كار طوری باشد كه تعداد ساعات كار عادی و مجموع مزد هر روز مساوی باشند مزد ایام مذكور معاول روزهای كار است در غیر اینصورت مأخذ محاسبه میانگین مزد ساعتی كارگر در روزهای آخرین ماه كار وی خواهد بود. مبلغ پرداختی در هر سال نباید كمتر از حداقل مزد قانونی باشد.

ماده 18

مأخذه محاسبه مزد، حقوق، حق سنوات و خسارات و مزایای پایان كار موضوع مواد 18 و 20 و 27 و 31 و 32 كار در مورد كارگران مشمول نظام مزد ساعتی میانگین مجموع پرداختی ها در آخرین 90 روز كاركرد كارگر است.

ماده 19

در كارگاه هایی كه دارای عرف و رویه خاص در مورد مزد ساعتی می باشند در صورتی كه بر اساس عرف و رویه موجود و مزایایی بیش از ضوابط مقرر در این آیین نامه به كاركنان مشمول پرداخت نمایند عرف و رویه مذكور مناط اعتبار است.

ماده 20

تغییر نظام ساعتی به سایر نظامهای مزدی در اجرای ماده 26 قانون كار با موافقت كاركنان مشمول و تأیید وزارت كار و امور اجتماعی امكان پذیر است.

فصل سوم- نظام كارمزد ساعتی

ماده 21

كارمزد ساعتی، مزدی است كه در مقابل انجام كار مشخص در زمان مشخص پرداخت می شود. در قرارداد مزد ساعتی باید میزان و مقدار كار متناسب با زمان مشخص باشد.

ماده 22

كارمزد ساعتی بر حسب آنكه حاصل كار مورد نظر مربوط به یكنفر یا گروه مشخصی از كارگران یا مجموعه كارگران كارگاه باشد به ترتیب به صورت كارمزد ساعتی انفرادری، كارمزد ساعتی گروهی و كارمزد ساعتی جمعی تعیین می گردد.

در نظام كارمزد ساعتی گروهی و جمعی باید علاوه بر شغل هر یك از كارگران سهم هر یك از میزان فعالیت و كارمزد ساعتی متعلقه از قبل مشخص گردد و موضوع مورد قبول كارگران باشد.

ماده 23

در نظام كارمزد ساعتی، كارفرما مكلف است علاوه بر كار كارمزد، مزایای رفاهی از قبیل حق مسكن، حق خوار بار و كمك عائله مندی را به نسبت ساعات كار محاسبه و به كارگران پرداخت نماید.

ماده 24

مزد كارگرانی كه مشمول نظام كارمزد ساعتی می باشند به تناسب ساعات عادی كار در شبانه روز نباید كمتر از مزد مشاغل در نظام روز مزدی باشد.

ماده 25

در كارگاههایی كه فعالیت آنها جنبه مستمر دارد و یا به صورت فصلی می كنند كارگران مشمول كارمزد ساعتی حق استفاده از مرخصی و تعطیلات رسمی با استفاده از مزد را دارند.

هر گاه نوع كار طوری باشد كه تعداد ساعات كار عادی و مجموع كارمزد هر روز مساوی باشند مزد ایام مذكور معاول كارمزد روزهای كار است. در غیر این صورت مأخذ محاسبه میانگین كارمزد ساعتی كارگر در روزهای كار آخرین ماه كار خواهد بود.

مبلغ دریافتی در هر حال نباید كمتر از حداقل مزد قانونی باشد.

ماده 26

مأخذ محاسبه مزد، حقوق، حق سنوات و خسارات و مزایای پایان كار موضوع مواد 18، 20، 27، 29، 31، 32 قانون كار در مورد كارگران مشمول كارمزد ساعتی، میانگین مجموع پرداختی ها در آخرین 90 روز كاركرد كارگر است.

ماده 27

در كارگاه هایی كه دارای عرف و رویه خاص در مورد پرداخت كارمزد ساعتی می باشند در صورتیكه بر اساس عرف و رویه موجود مزد و مزایای بیش از ضوابط مقرر در این آیین نامه به كاركنان مشمول پرداخت می شود، عرف و رویه مذكور مناط اعتبار خواهد بود.

ماده 28

تغییر نظام كارمزد ساعتی به سایر نظامهای مزدی در اجرای ماده 26 قانون كار با موافقت كاركنان مشمول و تأیید وزارت كار و امور اجتماعی امكان پذیر است.

ماده 29

مشاغل قابل شمول در نظام كارمزد ساعتی نوعاً مشاغلی هستند كه استاندارد زمان انجام كار توسط ابزار و یا دستگاه مورد استفاده از قبل مشخص شده یا قابل مشخص شدن باشند. استفاده از نظام كارمزد ساعتی در كارگاههایی كه فعالیت آنها جنبه مستمر دارد و یا به صورت فصلی یا در مقاطع زمانی خاص فعالیت دارند موكول به اخذ موافقت اداره كار و امور اجتماعی محل است.

ماده 30

سایر مقررات قانون كار و ضوابط و مقررات قانون ناظر به كارگران كه در این آیین نامه اشاره ای به آنها نگردیده در مورد كارگران مشمول نظام كارمزدی، مزد ساعتی و كارمزد ساعتی نیز حاكم است.

تبصره- فعالیتهایی كه توسط صاحبان حرف، پیشه و مشاغل آزاد مستقیماً به مصرف كننده عرضه می شود و در مدت معین و محدود انجام می گیرند مشمول این آئین نامه نخواهند بود. (مانند معلمین خصوصی كه بطور پاره وقت و غیر مستمر انجام وظیفه می نمایند.)