هر آن چه باید در مورد انواع دادگاه کیفری و شکایت کیفری بدانید

دادگاه کیفری یکی ارگان‌های فعال زیرمجموعه قوه قضایی محسوب می‌شوند که وظایف آن‌ها رسیدگی به پرونده‌های کیفری است و از این حیث در برابر دادگاه‌های مدنی قرار می‌گیرند که به دعاوی حقوقی می‌پردازند.

برای آن که نوبت رسیدگی به پرونده ها رعایت شود هر شکایت کیفری در دادگاه مناسب با جرم آن بررسی می‌شود در ادامه در مورد انواع دادگاه کیفری و نحوه رسیدگی به آن توضیح داده‌ایم.

شکایت کیفری چیست؟

شکایت از فرد متخلفی که فعالیت او بر اساس قانون اساسی کشور جرم شناخته شود و قاضی بتواند برای آن مجازات تعریف شده در قوه قضاییه تعیین کند را شکایت کیفری می‌نامند.

مراحل اجرای شکایت کیفری از دادسرا و طرح شکایت از فرد متخلف خطاب به دادستان آغاز می‌گردد. شخص شاکی بایستی شکواییه خود علیه فرد دیگر را با مشخص نمودن اطلاعات دقیق نظیر اسم و آدرس، نوشتن مشروح شکایت و با ارائه مدارک و مستندات به پیوست، طرح نماید.
طرح این شکواییه محدود به الگوی خاصی نیست و فرم مشخصی برای آن وجود ندارد اما با این حال بدیهی است که رعایت نظم و ترتیب در عنوان کردن مسائل و استفاده از جمله‌بندی مناسب و داشتن ایجاز یک مزیت حساب می‌شود.

انواع جرائم مالی-کیفری

پرونده‌های مالی بسته به نوعشان اگر مستلزم مجازات زندان، سلب خدمت و انفصال باشد در حیطه‌ پروند‌ه‌های کیفری قرار می‌گیرند که در ادامه به معرفی برخی از این جرائم مالی می‌پردازیم که بررسی پرونده‌ آن‌ها بایستی در دادگاه‌های کیفری انجام پذیرد و حکم نهایی در آنجا صادر گردد.

• رشاء و ارتشاء: دریافت وجه مالی، سند پرداخت به صورت مستقیم یا غیر مستقیم توسط هر یک از مستخدمین و یا کارکنان یکی از قوای سه‌گان، نیروهای مسلح و همچنین مامورین خدمات عمومی را ارتشاء می‌گویند و بنابر ارزش مالی دریافت شده حکم زندان و انفصال از خدمت علیه متخلفان صادر می‌شود.
• تحصیل مال از طریق نامشروع: اموالی که از طریق سوء استفاده از امتیازات تفویض شده مانند جواز صادرات و واردات یا تقلب در توزیع کالا بدست آید نامشروع محسوب شده و علاوه بر رد اصل مال، فرد متخلف به زندان بین سه ماه تا دو سال حبس و جریمه‌ نقدی دوبرابر مال کسب شده محکوم می‌شود.
• خیانت در امانت: طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات هر فرد متهم به استعمال، تصاحب، تلف یا مفقودی اموال علیه صاحبان آن‌ها که به صورت اجاره، امانت، وکالت و هرکار با اجرت یا بی اجرت در اختیارشان قرار داده‌اند، مجرم شناخته شده و حکم زندان بین شش ماه تا سه سال در نظر گرفته می‌شود.
• اخاذی: هرگونه تهدید به قتل، ضرر رساندن جسمی یا مالی و افشای اسرار به منظور تقاضای مال یا اجبار به انجام اموری خاص اخاذی حساب شده و حکم آن تا ۷۴ ضربه شلاق یا حبس بین ۲ ماه تا دوسال زندان خواهد بود. سوء استفاده از لباس نظامی برای تسلط بر افراد نیز اخاذی حساب شده و یک تا پنج سال حبس دارد.
• پولشویی: تملک و نگهداری اموالی که از راه غیرقانونی بدست آمده، تبدیل آن به امول با منشاء قانونی یا کتمان آن به عنوان جرم پولشویی شناخته می‌شود و بنا بر ماده ۹ قانون مبارزه با پولشویی فرد متخلف علاوه بر استرداد درآمد و عواید مربوطه به جریمه نقدی یک چهارم عواید حاصل از جرم محکوم می‌شوند.

انواع دادگاه کیفری

طبق ماده ۲۹۴ قانون آیین دادرسی کیفری ، دادگاه‌های کیفری به پنج دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه نظامی، دادگاه انقلاب و دادگاه اطفال و نجوانان تقسیم می‌شوند. در ادامه قصد داریم شما را با دادگاه کیفری یک و دو که بیشتر شکایات مرسوم در آن‌ها بررسی می‌شوند، معرفی نماییم. این دو دادگاه طی آخرین تغییرات آیین دادرسی به وجود آمده‌اند و دادگاه کیفری استان به دادگاه کیفری یک و دادگاه عمومی جزایی به دادگاه کیفری دو تبدیل شدند.

دادگاه کیفری یک چیست؟

همانطور که گفته شد دادگاه کیفری همان دادگاه کیفری استان است و در مرکز هر استان و با صلاحدید رئیس قوه قضاییه کشور در حیطه قضایی شهرهای استان برگزار می‌گردند. این دادگاه‌های عموما با یک رئیس و دو مستشار یا همان ۳ قاضی تشکیل می‌گردند اما با حضور یک مستشار و یک رئیس نیز جلسه رسمیت دارد. رای دادگاه بر اساس نظر اکثریت قضات اعلام می‌گردد و نظر اقلیت نیز در پرونده ثبت می‌شود. در این دادگاه‌ها هر یک از طرفین دعوا حداکثر ۳ وکیل انتخاب نماید. جرائمی که در دادگاه‌های کیفری یک بررسی می‌شوند از قرار زیر است.

• جرائمی که مجازات آن مانند قصاص نفس، اعدام و سنگسار، سلب حیات است
• جرائم سرقت که مستحق مجازات حد سوم ارتکاب سرقت یا حبس ابد است
• جرائم سرقت که مستحق مجازات حد برای بار اول و دوم یا قطع عضو است
• جنایات عمدی که مربوط به تمامیت جسم مضروب و یا حداقل به میزان نصف دیه کامل فرد باشد
• تخلفاتی که متسحق مجازات تعزیری درجه ۱ تا ۳  هستند(درجه ۱ بیش از۲۵ سال، درجه ۲ بین ۱۵ تا ۲۵ و درجه ۳ بین ۱۰ تا ۱۵ سال حبس)

دادگاه کیفری دو چیست؟

دادگاه‌های جزء در هر شهرستان که به رسیدگی انوع شکایات می‌پردازند تحت عنوان دادگاه کیفری دو شناخته می‌شوند. با حضور یک رئیس یا دادرس علی‌البدل جسات دادگاه کیفری تشکیل شده و در تمامی این جلسات دادستان، معاون دادستان و یا یکی از دادیاران می‌توانند حاضر شوند تا از صدور کیفرخواست برای اتهامات مطرح شده دفاع نمایند. دادگاه کیفری دو تنها یک قاضی دارد و جلسات آن در حوزه‌ی قضایی هر شهرستان برگزار می‌گردند.

پس از طرح شکایت رسمی به دادسرا، دادستان و نیروی انتظامی به بررسی و تحقیقات درمورد اتهام مطرح شده می‌پردازند. پس از طی این مراحل، با موافقت دادستان با پرونده و صدور قرار جلب از سوی دادرس مراحل رسیدگی به اتهام دردادگاه کیفری آغاز می‌شود و حکم نهایی با توجه به مستندات، دفاعیات شاکی و متهم و توضیحات دادستانی صادر می‌شود.

بر اساس ماده ۳۰۱ قانون آیین دادرسی دادگاه‌های کیفری می‌توانند به تمامی شکایات کیفری رسیدگی کنند به جز مواردی که صلاحیت رسیدگی به آن‌ها در دیگر دادگاه‌های نام برده شده مانند جرائم مستوجب سلب حیات در دادگاه کیفری یک و جرائم مربوط به دادگاه‌های نظامی، انقلاب و کودک و نوجوان.

برای دعاوی مربوط به کسب و کارتان از وینداد کمک بگیرید

با وجود چندین دادگاه مختلف گاهی افراد برای پیگیری شکایات خود و این که نزد کدام دادگاه بروند، دچار سردرگمی می‌شوند. حال امیدواریم با آشنایی کامل درمورد دعاوی حقوقی و کیفری و حیطه‌ وظایف دادگاه‌های کیفری بتوانید تصویر روشن‌تری برای طرح شکایات خود پیدا کرده باشید. همچنین می‌توانید با استفاده از مشاوره تخصصی حقوقی و یا امکانات دعاوی تخصصی یا تنظیم اوراق قضایی وینداد، گامی بهتر در این مسیر بردارید.

سوالات متداول

انواع دادگاه کیفری کدامند؟

دادگاه‌های کیفری به پنج دادگاه کیفری یک، دادگاه کیفری دو، دادگاه نظامی، دادگاه انقلاب و دادگاه اطفال و نجوانان تقسیم می‌شوند.

آیا میتوان بدون وکیل در دادگاه کیفری حاضر شد؟

خیر؛ در صورتی که خودتان وکیل نگیرید دادگاه برایتان وکیل می‌گیرد.