سهام عادی و سهام ممتاز چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟

تفاوت سهام عادی و سهام ممتاز از آنجایی مهم تلقی می‌شود که دارندگان سهام ممتاز از سود سهام بیشتری برخوردار می‌شوند و انتشار سهام ممتاز معافیت‌های مالیاتی خاصی را برای شرکت‌ها به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل مدیران شرکت‌ها معمولا مشتاق به انتشار آن‌ها و جذب سهام دار ممتاز هستند.
در این مطلب به تفاوت سهام عادی و سهام ممتاز و ویژگی‌ها و امتیازات هر یک می‌پردازیم. اما ابتدا باید دید سهام چیست؟

تعریف سهم چیست؟

بر اساس تعریف مندرج در ماده ۲۴ لایحه اصلاحی قانون تجارت، سهم قسمتی از سرمایه شرکت سهامی است که بیانگر میزان مشارکت و تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است.

سهم ممکن است بانام و یا بی‌نام باشد. در صورتی‌که برای بعضی از سهام یا رعایت این قانون مزایایی قایل شوند، این گونه سهام، سهام ممتاز نامیده می‌شود . مجموع ارزش سهام برابر است با سرمایه شرکت و صاحب هر سهم اجازه هرگونه دخل و تصرف در سهم یا سهام خویش را دارد.

برای محاسبه میزان سهامی که هر یک از شرکا باید دریافت کنند را محاسبه کنید به سادگی می‌توانید از ابزار تعیین میزان سهام مشارکت که توسط مجموعه وینداد طراحی شده استفاده کنید و دیگر نگران این موضوع در شروع کسب‌وکار خود نباشید!

تعریف سهام عادی چیست؟

سهام عادی یا (Common stock) سندی است که نشان می‌دهد درصد معینی از سهم شرکت به اشخاص معینی تعلق داد تا از سود و مزایای شرکت بهره‌مند شوند. دارندگان سهام عادی، مالکان اصلی شرکت هستند و از حقوق و مزایای زیر برخوردارند:

۱- حق دریافت سود سهام؛

۲- حق رأی دادن در مجامع عمومی عادی و مجمع فوق‌العاده؛

۳- حق تقدم در خرید سهام جدید؛

۴- حق باقی‌مانده دارایی پس از انحلال شرکت؛

۵- حق اطلاع از فعالیت‌های شرکت.

سهام عادی، همین سهامی است که شرکت‌ها عرضه می‌کنند و سهامداران به نسبت سهام خود، مالک شرکت می‌شوند.

سهام ممتاز چیست؟

سهام ممتاز یا (Preferred stock / Preferred share) به سهامی اطلاق می‌شود که در مقایسه با سهام عادی از امتیازاتی ویژه برخوردار باشند. بر اساس ماده ۴۲ هر شرکت سهامی می‌تواند به موجب اساسنامه و همچنین تا موقعی که شرکت منحل نشده است طبق تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام، سهام ممتاز داشته باشد. امتیازات این‌گونه سهام و نحوه استفاده از آن باید به طور وضوح تعیین گردد.

 هر گونه تغییر در امتیازات وابسته به سهام ممتاز باید به تصویب مجمع عمومی فوق العاده شرکت با جلب موافقت دارندگان نصف به علاوه یک این گونه سهام انجام گیرد.

طبق ماده ۴۲ لایحه شرکت‌های سهامی اعم از عام و خاص سهام ممتاز، نوعی گواهی مالکیت قابل انتقال است که به دارنده آن، حقی محدود و ثابت از دارایی‌های شرکت می‌دهد.

چه امتیازاتی در سهام ممتاز باید در اساسنامه ذکر شود؟

این نوع امتیازها که باید در اساسنامه شرکت ذکر و به تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام رسیده باشد عبارت است از:

۱- اعمال تخفیف در پرداخت مبلغ اسمی سهام

۲- تخصیص سود بیشتر به سهام ممتاز

۳- پرداخت مبلغ اسمی سهام به سهامداران سهام ممتاز قبل از انحلال شرکت هنگامی که موضوع انحلال مطرح باشد .

۴- اعمال نظر در خصوص تعیین مدیران شرکت یا تفوق آراء سهامداران ممتاز نسبت به سهامداران عادی

۵- مستثنی کردن سهامداران ممتاز از اعمال زیان عملکرد

اصل بر این است که همۀ سهام‌ها باید مثل هم باشند. اما استثنائی در قانون ذکر شده. به موجب آن، دارندگان سهام ممتاز از امتیازات خاصی برخوردارند.

با تعریف سهام ممتاز در قانون تجارت، متوجه می‌شویم که این نوع سهام صرفا در شرکت‌های سهامی وجود دارد. به واسطه این سهام صاحب آن می‌تواند از امتیازاتی استفاده کند. مانند این‌که حق رأی بیشتری داشته باشد و یا در تقسیم سود اولویت داشته باشد و یا عضو هیئت مدیره بشود، یا غیره. به همین دلیل می‌توانید با افزایش دانش حقوقی خود در خصوص حقوق کسب‌وکارها از بروز مشکلات جلوگیری نمایید.

امتیازات سهام ممتاز شامل چه مواردی می‌شود؟

با داشتن سهام ممتاز در یک شرکت می‌توان از دو نوع امتیاز بهره برد: امتیازات مالی و امتیازات غیرمالی.

امتیازات مالی:

۱- درصد معینی از سود شرکت به شرکای ممتاز تعلق دارد.

۲- اگر شرکت سودی نداشت، به میزان آن مبلغ معین به شرکای ممتاز بدهکار می‌شود.

۳- سود این نوع از سهام، قبل از سود سهام عادی پرداخت می‌شود.

۴- شرکای ممتاز نسبت به سایر شرکا، برای طرف معامله شدن با شرکت، حق تقدم دارند.

۵- هم‌چنین دارندگان سهام ممتاز در خریدن سهام جدید از شرکت حق تقدم دارند.

۶- در زمان انحلال شرکت، پس از تصفیه بدهی‌ها ابتدا حقوق دارندگان سهام ممتاز پرداخت می‌شود.

 امتیازات غیرمالی:

۱- گاهی برای دارندگان سهام ممتاز در ایران حق رأی اضافی درنظرگرفته می‌شود.

۲- گاهی برخی امتیازات کیفی به رأی اختصاص داده می‌شود. مثلا شرکت ممکن است تصمیم‌گیری در خصوص مسألۀ خاصی را منوط به رأی سهامداران ممتاز کند.

۳- ممکن است شرکت این امتیاز را برای شرکای ممتاز لحاظ کند که اعضای هیئت مدیره فقط از میان دارندگان سهام ممتاز انتخاب شوند.

ویژگی سهام ممتاز

یکی از ویژگی‌های سهام ممتاز جمع‌شوندگی آن است. شرکت‌ها معمولا در مواقع بحرانی پرداخت سود سالیانه به سهامداران را به حالت تعلیق در می‌آورند. در این حالت اگر شرکتی ۲ سال متوالی زیان‌ده باشد و سودی به سهامداران پرداخت نکند در پایان سال سوم و هنگام پرداخت سود ابتدا باید سود ۲ سال گذشته سهامداران ممتاز را پرداخت و سپس به سراغ پرداخت سود سهامداران عادی می‌روند که به این ویژگی سهام ممتاز جمع‌شونده می‌گویند.

همچنین هنگام انحلال شرکت سهامداران ممتاز به سهامداران عادی مقدم‌تر هستند، اما توجه کنید پس از انحلال شرکت پرداخت هرگونه سودی به سهامداران بعد از پرداخت بدهی‌ها و دیون شرکت انجام می‌شود.

تفاوت سهام عادی و ممتاز در چیست؟

ناآگاهی حقوقی در زمینه حقوق کسب و کار ها و قوانین و مقررات شرکت‌ها می‌تواند زمینه ساز بسیاری از مشکلات در آینده شود. اکنون می‌توانیم تفاوت سهام عادی و ممتاز را بررسی کنیم.

۱- اولویت دریافت سود توسط دارندگان سهام ممتاز در زمان توزیع سود.

۲- در زمان تسویه‌حساب شرکت و تسویه مالی طلبکاران و صاحبان اوراق قرضه ، سهامداران عادی تا قبل از اینکه سهامداران ممتاز پرداختی خود را بگیرند، پولی دریافت نخواهند کرد.

۳- سود سهام ممتاز از سهام عادی متفاوت و معمولاً بزرگ‌تر است.

۴- غالبا میزان سود سهامداران ممتاز بیشتر است.

۵- سود سهام ممتاز معمولاً تضمین شده است، یعنی اگر شرکت یک سال سودی پرداخت نکند، در پایان سال دوم باید ابتدا سود سال اول و دوم سهامداران ممتاز را پرداخت کند و سپس سود سال دوم سهامداران عادی را بپردازد.

سخن آخر

در پایان لازم به ذکر است که موضوع تفاوت سهام عادی و سهام ممتاز و آشنایی با ویژگی‌های هر کدام یکی از موضوعات مهم در حقوق کسب‌وکارها است. مواردی که ذکر کردیم از مهم‌ترین تفاوت‌های میان این دو سهام محسوب می‌شود. چنانچه در مورد هر یک از این نوع سهام‌ها پرسش و یا ابهامی داشتید و یا نیاز به راهنمایی داشتید، می‌توانید از مشاوره کارشناسان حقوقی وینداد بهره‌مند شوید. برای اینکه کسب‌وکار شرکت را بی‌دغدغه رونق دهید نمونه قراردادهای مرتبط با حقوق کسب‌وکارها را از بانک قراردادهای وینداد دریافت کنید.

سوالات متداول

سهام ممتاز چیست؟

سهام ممتاز یا (Preferred stock / Preferred share) به سهامی اطلاق می‌شود که در مقایسه با سهام عادی از امتیازاتی ویژه مثل اولویت پرداخت سود برخوردار باشند.

آیا ذکر امتیازات سهام ممتاز در اساسنامه ضروری است؟

امتیازهای سهام ممتاز باید در اساسنامه شرکت ذکر شود و به تصویب مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام برسد. در مقاله بررسی کرده‌ایم که کدام امتیازها باید ثبت شوند.