دعوای اثبات وکالت از جمله مهمترین دعاوی حقوقی است که امروزه شاهد آن هستیم. این دعوی واجد نکات مهم حقوقی است که در ذیل بدان می‌پردازیم.
وکالت چیست؟
وفق ماده ۶۵۶ قانون مدنی: وکالت عقدی است که به موجب آن یکی ازطرفین طرف دیگررا برای انجام امری نایب خود می‌نماید. همچنین قانون اساسی نیزانتخاب وکیل را به عنوان حق طرفین در همه دادگاه‌ها، مورد تایید قرارداده است.
وکالت از جمله عقد‌های بسیار متداولی است، که امروزه در صحنه‌های اجتماعی، بانک‌ها و اقتصاد بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین آیین دادرسی دارای مسائل بسیار پیچیده و دقیقی است که احاطه برآن‌ها برای اشخاص غیرحقوقدان، به آسانی وسرعت می‌سّرنمیشود، از این رو استفاده از وکیل می‌تواند بسیار مفید و راهگشا باشد.
باید در نظر داشت که با انعقاد قرارداد وکالت، وکیل و موکل در مقابل هم حق و تکلیف یافته، روابط حقوقی، وظایف و مسئولیت‌های دو طرفه‌ای را دارا می‌باشند.
یکی از مهمترین مباحث در این زمره عبارت است از دعوای اثبات وکالت که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
انواع وکالت
وکالت انواع متعددی دارد که مهمترین آن عبارت است از:
وکالت مطق و وکالت مقید. وکالت مطلق بدین معناست که فردی را برای همه‌ی کار‌ها وکیل نماید و این وکالت امور اداری و مالی موکل را شامل می‌شود و در این بخش اعمال وکیل به اجازه‌ی موکل نیازی نخواهد داشت. از طرفی وکالت مقید، وکالتی است که مورد وکالت مشخص و تعیین شده می‌باشد و وکیل باید در همان مورد مشخص، عمل کند.
وکالت به سه نوع ۱- رسمی، ۲-عادی و ۳-شفاهی نیز دسته می‌شود.
به یاد داشته باشید که مورد وکالت باید موردی باشد که بر اساس قانون و یا به طور طبیعی در انحصار فرد نباشد و همچنین خود فرد موکل بتواند آن را انجام دهد.
دعوای اثبات وکالت چیست؟
یکی از مهمترین نکات در راستای امر وکالت آن است که وکالت وکیل می‌بایست درنظردادگاه محرز باشد. علت این امر آن است که چون علی الاصول تمام اقدامات واعمال وکیل نسبت به موکل، درحدود وکالت نامه، موثر و از نظردادگاه نیزبه منزله‌ی اقدامات واعمال موکل است، وکالت وکیل باید اثبات شود.
دعوای اثبات وکالت از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است چرا که وکلای دادگستری، به جای اصحاب دعوا بوده و می‌بایست تمامی اقدامات واعمالی را که آن‌ها قانونا باید یا می‌توانند برای احقاق وحفظ حقوق خود معمول دارند، درزمان لازم به وکالت ازموکل انجام دهند.
به عنوان نمونه، وکلا مکلف می‌باشند که درهنگام محاکمه حضورداشته باشند. (مگراینکه دارای عذرموجه باشند که این موارد درماده ۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی بدان اشاره شده است. )
همچنین به موجب ماده ۴۲قانون مذکور، درصورتی که وکیل هم زمان دردو یاچند دادگاه دعوت شود و جمع بین آن‌ها ممکن نباشد، لازم است دردادگاهی که حضوراوبرابرقانون آیین دادرسی کیفری یاسایرقوانین الزامی باشد، حاضرشود وبه دادگاه‌های دیگر لایحه بفرستد ویا درصورت داشتن حق توکیل، وکیل دیگری معرفی نماید.
ذکر این نکته حایز اهمیت است که اهمال، قصور وتقصیروکلای دادگستری درانجام وظایف خویش عمدتا تخلف انتظامی شمرده می‌شود وبنابراین مستوجب تعقیب انتظامی وتحمل کیفرانتظامی است، افزون برآن، ممکن است ازنظرمدنی وحتی کیفری موجب مسئولیت وکیل شود.
دعوای اثبات وکالت وکیل در دادگاه بدین ترتیب است که بر اساس ماده ۳۴ قانون آیین دادرسی مدنی، اگر وکالت در خارج از دادگاه داده شده باشد، ممکن است که به موجب سند رسمی یا سند عادی و به طور غیر رسمی باشد.
در صورتی که وکالت به موجب سند غیر رسمی داده شده باشد، اگر وکالتنامه در ایران تنظیم شده باشد، صحت امضای موکل در وکالتنامه ممکن است توسط خود وکیل دادگستری در همان وکالت نامه تایید شود.
و همچنین در صورتی هم که وکالت در خارج از ایران داده شده باشد، باید به گواهی یکی از ماموران سیاسی یا کنسولی جمهوری اسلامی برسد.
اگر هم وکالت در جلسه دادرسی داده شود، در این صورت، مراتب در صورتجلسه قید گردد و به امضای موکل می‌رسد.
در نتیجه، بعد از تنظیم صحیح وکالت نامه، باید آن را برای اثبات وکالت وکیل به دادگاه ارائه داد.
سخن آخر
دعوای اثبات وکالت یکی از مهمترین مباحثی است که در ذیل دادرسی مطرح می‌گردد چرا که وکالت نوعی از نمایندگی است که به شخص دیگری غیر از طرفین دعوا این اختیار را می‌دهد که در دعاوی اشخاص مشارکت نمایند. وفق قانون، افراد حق انتخاب وکیل در دعاوی‌شان را دارند و دادگاه به محض رسیدگی به دعوا بایستی سمت شخص وکیل را احراز نماید چرا که غالبا امروزه نیز اکثر دعاوی که افراد در دادگاه‌ها مطرح می‌کنند، با دخالت وکیل انجام می‌شود.
از این رو پرداختن به مبحث اثبات وکالت، یکی از موضوعات مهمی است که در فرایند دادرسی مورد توجه قرار می‌گیرد.
در حقیقت، چون تمام اقدامات و اعمال وکیل نسبت به موکل او در حدود وکالت نامه موثر بوده و به نظر دادگاه به منزله اقدامات خود شخص موکل است، وکالت وکیل باید به اثبات برسد. بنابراین، اثبات وکالت وکیل موضوع مهمی است که دادگاه آن را مدنظر قرار می‌دهد و با اثبات وکالت وکیل، حدود اختیارات وکیل هم برای دادگاه روشن می‌شود.
