سهامداران شرکت نمی‌توانند علیه ثالث طرح دعوا کنند!

ماجرای یک پرونده: آقای خالقی به وکالت از شرکت شیرآوران مشهد علیه شرکت گندمک طوس طرح دعوی می‌کند. خواسته خواهان ابطال علامت تجاری شرکت گندمک، و منع استفاده از نام تجاری شیرآوران تحت هر عنوان و علامتی است. دادگاه بدوی با بررسی پرونده، دعوای خواهان را رد می‌کند. حالا شرکت شیرآوران به علاوه‌ی سه تن از سهامداران خود، از رای دادگاه بدوی که به ضررشان صادر شده تقاضای تجدیدنظر می‌کنند. سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که آیا سهامداران یک شرکت حق طرح دعوی علیه اشخاص ثالث را دارند یا خیر؟ اگر کنجکاوید تا از نتیجه پرونده مطلع شوید با ما تا انتهای مطلب همراه باشید.

شرکت سهامی چه نوع شرکتی است؟

مطابق تعریفی که در لایحه اصلاحی قانون تجارت آمده شرکت سهامی شرکتی است که «سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست.» بنابراین در شرکت‌های سهامی که یکی از رایج ترین قالب‌ها برای تشکیل کسب و کارهاست، سهامداران کسانی هستند که سرمایه اولیه شرکت را تامین می‌کنند. همانطور که در تعریف شرکت سهامی در قانون آمده، سرمایه به سهام تقسیم می‌شود و هر سهامدار به میزانی که قطعات سهام داشته باشد به همان میزان هم در تعهدات و منافع شریک است.

نقش سهامدار در شرکت‌های سهامی چیست؟

دارندگان سهام همانطور که بالاتر اشاره شد، با تامین سرمایه شرکت را تشکیل می‌دهند، و در ادامه با تشکیل مجامع عمومی و دادن رای درباره مسائل شرکت تصمیم گیری می‌کنند. هر سهامدار به اندازه تعداد سهم خود حق رای در این مجامع دارد. از طریق همین مجامع هیات مدیره، مدیرعامل و بازرسان شرکت را انتخاب کرده و می‌توانند حتی درصورت تخطی مدیران از آنان شکایت کنند.

نکته مهم این است که هر سهامدار به اندازه مبلغ و تعداد سهم خود در شرکت سهامی، دربرابر طلبکاران احتمالی شرکت مسئولیت خواهد داشت. برعکس شرکت‌های تضامنی که شرکا به طور کامل بعد از انحلال شرکت مسئولیت پرداخت بدهی‌های شرکت را دارند، سهامداران در شرکت‌های سهامی پس از این‌که سرمایه موردنظر را تامین کردند دیگر هیچ مسئولیتی نخواهند داشت(مگر درمواردی که تخلفی انجام داده باشند.)

اشخاص حقوقی چه اشخاصی هستند؟

پیش از آن که به سراغ پاسخ دادن به سوالی که ابتدای مطلب به آن اشاره کردیم برویم باید مفهوم شخص حقوقی را تعریف کنیم. شما به عنوان مخاطبی که مشغول مطالعه این مطلب هستید یک شخص حقیقی هستید که قانون به عنوان شخص حقیقی حقوق و تکالیف مشخصی برایتان درنظر گرفته است. یکی از این حقوق، حق طرح دعوی است که شما شخصا می‌توانید در هر مورد که حقوق‌تان درمعرض تضییع قرار گرفت در دادگاه طرح دعوی کنید.

اما اشخاص حقوقی اشخاصی هستند که مانند انسان‌ها وجود مادی ندارند و به طور اعتباری و فرضی وجودشان را به رسمیت می‌شناسیم، مانند شرکت‌ها، موسسات، سازمان‌ها و… . حالا اگر از یک شخص حقوقی مانند شرکت شیرآوران حقی ضایع شود، مثلا از علامت تجاری او سوءاستفاده شود، طرح دعوی در این خصوص با چه کسی است؟ قاعدتا شخص حقوقی وجود مادی ندارد که خودش به دادگاه برود و طرح دعوی کند، پس نیازمند یک نماینده است تا از طرف آن این عملیات را انجام دهد. معمولا در شرکت‌ها این وظیفه برعهده مدیرعامل شرکت است که از طرف شرکا اجازه طرح دعوی را دارد.

بنابراین در یک دعوای حقوقی، مدیر یا وکیل شرکت تنها نماینده شرکت است و درجهت منافع آن اقدام می‌کند و یک شخصیت جداگانه به حساب نمی‌آید. درواقع تنها خود شرکت است که می‌تواند علیه اشخاص ثالثی که دارای اختلاف با آنان است طرح دعوی کند و این عمل را از طریق نماینده خود انجام می‌دهد.

آیا سهامدار یک شرکت می‌تواند علیه ثالث طرح دعوی کند؟

به موضوع پرونده بازگردیم. آقای امینی، خانم مسرور و آقای حامدی سه تن از سهامداران شرکت شیرآوران هستند که تصمیم می‌گیرند تقاضای تجدیدنظرخواهی مطرح کنند. دادگاه در رای خود ابتدا تقاضای تجدیدنظر شرکت شیرآوران را که توسط نماینده‌اش آقای خالقی مطرح شده است را وارد و صحیح می‌داند اما سپس تقاضای تجدیدنظر این سه سهامدار را رد می‌کند. دادگاه دلیل رد تجدیدنظر خواهی این سه نفر را این‌گونه بیان می‌کند:

«باتوجه به اینکه اشخاص حقیقی به عنوان سهامداران شرکت گرچه منتفع از اقدامات شرکت هستند لیکن در اقامه دعوای مطالبات شرکت ذی‌نفع قانونی محسوب نمی شوند.»

بنابراین مطابق با استدلال دادگاه در رای صادره خود، سهامدار یک شرکت اگرچه در مدیریت شرکت نقش داشته و در منافع سهیم است، اما نمی‌تواند به عنوان یک ذی‌نفع حقوقی از طرف شرکت اقامه دعوی کند. تنها نماینده‌ی قانونی شرکت قادر به اقامه دعوی می‌باشد.

برای طرح دعوی درخصوص مسائل شرکت تجاری نیاز به راهنمایی دارید؟

در این مطلب به اختصار نقش سهامدار در شرکت سهامی را شرح دادیم و توضیح دادیم که چه کسانی می‌توانند از سوی شرکت طرح دعوی کنند. شرکت‌های تجاری در مسیر کسب و کار خود با اختلافات بی شماری روبرو می‌شوند که نیازمند آن است که به طور صحیح و با نهایت دقت درخصوص آنان طرح دعوی شود. اگر در زمینه طرح دعوی درخصوص مسائل شرکت تجاری خود نیازمند راهنمایی هستید می‌توانید از وکلا و متخصصان حقوقی وینداد کمک بگیرید. ما در وینداد آماده خدمات رسانی به شما هستیم.