شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای یا نتورک مارکتینگ، در سالیان اخیر گفت‌وگوهای حقوقی زیادی را ایجاد کرده‌اند. تردیدی نیست که نوع هرمی شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای که ویژگی‌های خاصی دارد، وجاهت قانونی ندارند. با این وجود، شرکت‌هایی که به بازاریابی شبکه‌ای سالم و قانونی و مورد تایید وزارت صنعت، معدن و تجارت مشغول هستند، از لحاظ قانونی مشکل خاصی ندارند و می‌توانند به استخدام بازاریاب‌های شبکه‌ای روی بیاورند.
در این مطلب مجله حقوقی وینداد قصد داریم تا به موضوع قرارداد بازاریابی شبکه‌ای و بندها و نکات حقوقی مهم قرارداد آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
منظور از بازاریابی شبکه‌ای چیست؟
در خصوص بازاریابی شبکه‌ای و انواع آن تعاریف مختلفی ارائه شده است که هر یک نواقصی دارند با این وجود، تعریف زیر تعریفی نسبتا کامل به حساب می‌آید:
به طور خلاصه، بازاریابی شبکه‌ای، نوعی روش فروش محصولات است که در آن شرکت‌ها و برندها، کالاهای خود را بدون واسطه به مشتریان می‌فروشند و در صورت رضایت مشتریان از کالا، خود مشتریان عمل بازاریابی بیشتر و فروش محصول مذکور را پیگیری می‌کنند و در ازای بازاریابی و فروش، شرکت مذکور به مشتریان درصدی سود (پورسانت) می‌پردازد.
حال که با مفهوم قانونی و درست بازاریابی شبکه‌ای آشنا شدیم، به بندهای قرارداد بازاریابی شبکه‌ای می‌پردازیم.
قرارداد بازاریابی شبکه‌ای چه بندهایی دارد؟
عموم بندهای مهم قرارداد بازاریابی شبکه‌ای به شرح زیر هستند:
مشخصات طرفین قرارداد
در این بند باید مشخصات شخص حقوقی (شرکت) و شخص حقیقی (بازاریاب) به دقت تشریح شود. حتما پیش از انعقاد قرارداد، از مشخصات دقیق و کامل شرکت بازاریابی شبکه‌ای مطلع باشید. برای اطمینان از صحت قانونی فعالیت شرکت مذکور می‌توانید به وبسایت پلیس فتا مراجعه کنید.
موضوع قرارداد
موضوع قرارداد بازاریابی شبکه‌ای غالبا حول انجام تبلیغات موثر و اقناعی فردبه‌فرد و ارائه مشاوره در خصوص معرفی کالا و خدمات شرکت به مشتریان و در نهایت جلب مشتری برای خرید محصولات و افزایش فروش و سود تجاری شرکت خلاصه می‌شود.
مدت قرارداد
مدت قرارداد بازاریابی شبکه‌ای می‌تواند بسته به توافق طرفین متغیر باشد. اما معمولا بازه زمانی اعتبار قرارداد بازاریابی شبکه‌ای حداقل ۶ ماه تا یکسال خواهد بود.
مبلغ قرارداد و شیوه پرداخت
از آنجایی که قراردادهای بازاریابی با موضوع پورسانت گره خورده‌اند، تعیین مبلغ قرارداد بازاریابی شبکه‌ای و شیوه پرداخت آن اهمیت خاصی دارد. در این بند باید مقدار درصد پورسانت بازاریاب به ازای فروش هر عدد محصول کاملا مشخص باشد. همچنین شیوه تسویه حساب و موعد آن باید در این بند تصریح شود.
مثلا ذکر شود سهم بازاریاب از هر فروش ۱۰ درصد خواهد بود و پورسانت مجموع فروش ماهانه انتهای هر ماه به حساب او واریز می‌شود.
فراموش نکنید که اگر به جای تعیین پورسانت، مقدار حقوق ثابتی در این قرارداد قید شود، قرارداد از حوزه قراردادهای بازاریابی خارج شده و تابع مقررات قراردادهای کار و قانون کار خواهد شد.
تعهدات شرکت
شرکت باید اطلاعات دقیق و بروز مرتبط با محصولات خود را به طور مستمر در اختیار بازاریاب قرار دهد و وی را از لحاظ مشاوره فروش تا حد ممکن آموزش دهد.
همچنین تعهد به پرداخت به موقع پورسانت بازاریاب مطابق با شرایط قرارداد بر عهده شرکت است.
لازم به ذکر است که بنا به طبیعت شغل بازاریابی، اصولا شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای نباید بازاریاب خود را متعهد به انجام فعالیت بازاریابی در زمان یا مکان خاصی کنند، مگر آنکه خلاف آن موافقت شود.
تعهدات بازاریاب
تعهد اصلی بازاریاب، رعایت قوانین داخلی شرکت و قوانین و مقررات بازاریابی شبکه‌ای (مقررات وزازت صنعت، معدن و تجارت) است.
بازاریابی باید در جلسات توجیهی و یا آموزشی شرکت مرتبا شرکت کند و اطلاعات خود را بروز نگه دارد.
اصولا بازاریاب‌ها تعهدی مبنی بر عدم فعالیت مشابه بازاریابی در شرکت‌های دیگر دارند که معمولا تحت عنوان توافق‌نامه عدم رقابت از آن یاد می‌شود.
همچنین بازاریاب نباید اطلاعات محرمانه شرکت اعم از آمار فروش، نحوه واردات و… را فاش کند. این تعهد را می‌توان تحت بند محرمانگی نیز در قرارداد درج کرد.
بنا به طبیعت قراردادهای بازاریابی و رابطه موجود میان بازاریاب و شرکت، بازاریاب متعهد می‌شود که هیچ‌گونه رابطه استخدامی و تعهدات مربوط به قانون کار (پرداخت حق بیمه و…) بر رابطه با شرکت حکمفرما نیست.
بازاریاب باید در حفظ محموله کالای اعطا شده توسط شرکت امانت‌دار باشد و در راستای حفظ آن و عدم ایجاد تغییر در آن (مثلا تعویض بسته‌بندی) بکوشد. همچنین بازاریاب متعهد است در تبلیغات و بازاریابی به هیچ وجه اطلاعات اشتباه و نامعتبر و غیر رسمی ارائه نکند و تنها از روش‌های مورد تایید شرکت اقدام به بازاریابی کند.
لازم به ذکر است وظیفه آموزش اعضای زیرمجموعه بازاریاب و تجهیز اطلاعاتی آنها بر عهده بازاریاب است.
در آخر نیز ممکن است بازاریاب به فروش مقدار خاصی از محصول به طور ماهانه متعهد شود و در صورت عدم دستیابی به آن میزان، اسباب دریافت خسارت یا فسخ قرارداد به وجود بیاید.
فسخ قرارداد
به طور کلی در قرارداد بازاریابی شبکه‌ای، فسخ قرارداد می‌تواند از سوی شرکت و بازاریاب با اعلام قبلی (مثلا یک ماه قبل از فسخ) صورت بگیرد.
حل‌وفصل اختلافات
معمولا طریقه حل اختلافات مابین بازاریاب و شرکت، شروع فرآیند مذاکره و یا ارجاع اختلاف به داور متخصص امر بازاریابی شبکه‌ای خواهد بود.
درباره قرارداد بازاریابی شبکه‌ای سوالی دارید؟
تب تند بازاریابی شبکه‌ای در این سال‌ها سبب شده است تا بسیاری از افراد به ویژه جوانان، به سمت این موضوع میل پیدا کنند. هر چند اگر بازاریابی شبکه‌ای، به شکلی قانونی و تحت نظارت‌های حقوقی انجام شود می‌تواند عواید مالی زیادی برای شرکت‌ها و بازاریاب‌ها داشته باشد، اما ممکن است سهل‌انگاری در فرآیند تنظیم قرارداد بازاریابی شبکه‌ای، خسارات زیادی به بار بیاورد.
اگر این روزها قصد ورود به بازاریابی شبکه‌ای و فعالیت به عنوان بازاریاب را دارید، پیشنهاد می‌شود حتما برای تنظیم قرارداد جامع و با جزئیات بازاریابی شبکه‌ای، از مهارت و تجربه کارشناسان حقوق قراردادها استفاده کنید.
برای این منظور، شما می‌توانید برای دریافت خدمات تنظیم یا بررسی قرارداد بازاریابی شبکه‌ای به دانش مشاوران امور قراردادهای وینداد اعتماد کنید.
