قرارداد فرانشیز چیست و انواع آن چه کاربردی دارد؟

قرارداد فرانشیز (فرانچایز) یا حق امتیاز عنوانی است که بر پایه آن به یک شرکت اختیار داده می‌شود که تولیدات یا فراورده‌های شرکت دیگر را بفروشد و در برابر آن مبلغی دریافت کند که به این مبلغ، مبلغ فرانشیز می‌گویند.

یکی از نکات بسیار فراگیر و گسترده در دنیای تجارت و ارتباطات امروزی توجه به قراردادهای انگلیسی به اندازه قراردادهای داخلی می باشد. گستردگی دنیای تجارت ممکن است این ایده را در ذهن هر کسب و کاری شکل دهد که بعد از مدتی که از شکل گیری آن گذشت وارد عرصه بین المللی شود لذا در این راستا برای برقراری تعاملات موثرتر نیازمند انعقاد قراردادهای بین المللی می باشد و تسلط به این قراردادها نقطه قوت و موفقیت محسوب می شود.

ما در این گفتار در صدد هستیم یکی از قرارداهای مهم انگلیسی را بررسی نماییم.

هدف از یک قرارداد فرانشیز چیست؟

فرانشیز یک شبکه ارتباطی میان کسب و کارهای مستقل کوچک می‌باشد که به هر یک از این کسب و کارهای کوچک اجازه می‌دهد که تحت یک نام بازرگانی مشترک و یک هویت فعالیت کنند و همگی از یک متد موفق بازاریابی است. یک سیستم بازاریابی که هدف آن ایجاد یک تصویر درباره فراورده‌ها یا خدمات یک شرکت در ذهن مشتری می‌باشد. در واقع این امر روشی برای تعریف فراورده‌ها یا خدمات است به گونه‌ای که نیازهای مشتری را برآورده کند.

تعاریف مطرح شده بین المللی فرانشیز

از جمله تعاریف ارایه شده در رابطه با قراردادهای فرانشیز، تعریفی است که در ماده ۲ قانون نمونه موسسه بین المللی یکنواخت کردن حقوق خصوصی در مورد افشای اطلاعات فرانشیز ذکر شده است.

در این ماده فرانشیز چنین تعریف شده است:

حقوق اعطاشده توسط فرانشیزدهنده که فرانشیزگیرنده را مجاز و ملزم می کند در ازای عوض مالی مستقیم یا غیرمستقیم، متعهد به تجارت فروش کالا یا (ارایه) خدمات از طرف خود، تحت یک سیستم طراحی شده توسط فرانشیزدهنده باشد که شامل دانش تجربی و مساعدت است و تا حدود زیادی شیوه ای را که در آن تجارت فرانشیز باید مورد بهره برداری قرار گیرد، تعیین می کند و شامل کنترل عمده و مستمر بهره برداری از سوی فرانشیزدهنده بوده و عمدتا مرتبط با یک علامت تجاری، علامت خدماتی، نام تجاری یا آرم طراحی شده توسط فرانشیزدهنده است.

سازمان جهانی مالکیت معنوی نیز در کتاب راهنمای خود، فرانشیز را این گونه تعریف می کند:

قراردادی است که به وسیله آن فرانشیزدهنده که روشی ویژه برای پرداختن به تجارتی خاص را گسترش داده است، به فرد دیگری یعنی فرانشیزگیرنده اجازه می دهد که از این روش مطابق با دستورات وی و البته در مقابل پرداخت مابه ازا استفاده کند.

این رابطه قراردادی، مستمر بوده و فرانشیزگیرنده در آن مطابق با معیارها و رویه های ایجادشده و مورد نظارت فرانشیزدهنده و در عین حال با همکاری و حمایت مداوم او عمل می کند.

به بیان دقیقتر، قرارداد فرانشیز با سیستمی ارتباط پیدا می کند که فرانشیزدهنده اجازه بهره برداری از آن را به فرانشیزگیرنده می دهد.

مفهوم عملی قرارداد فرانشیز چیست؟

در عمل فرنچایز دقیقاً یک استراتژی کسب و کار است برای جذب و نگهداری مشتری، نه بیشتر نه کمتر. یک سیستم بازاریابی است که هدف آن ایجاد یک تصویر درباره محصولات یا خدمات یک شرکت در ذهن مشتری می‌باشد، در حقیقت یک روش است برای تعریف محصولات یا خدمات به طوری که نیازهای مشتری را ارضا می کند.

اقسام قرارداد فرانشیز چیست؟

شایان ذکر است، قرارداد اعطای نمایندگی (فرانشیز) از حیث ماهیت به اقسام گوناگونی تقسیم می شود که از جمله آنها می‌توان به فرانشیز تولیدی، توزیعی و خدماتی اشاره کرد.

قرارداد فرانشیز تولیدی:

در قرارداد فرانشیز تولیدی، فرانشیزدهنده به فرانشیزگیرنده، دانش فنی و تکنولوژی لازم برای تولید یک محصول خاص را که بعداً تحت نام و علامت تجاری او به فروش خواهد رسید، اعطا می کند.

در برخی موارد حتی ممکن است گیرنده، مجوز استفاده از اطلاعات محرمانه تجاری یا تکنولوژی موضوع اختراع را نیز از اعطاکننده به دست آورد یا حتی مورد آموزش قرار گرفته و اطلاعات مربوط به بازاریابی، توزیع و خدمات رسانی محصولات تولیدی را نیز تحصیل کند.

بسیاری از شرکت های چندمیلتی که از یک یا چند علامت تجاری معروف برخوردار هستند و هزینه های مربوط به تولید کالا، در کشوری که در آن مستقر هستند، بالا است، از این قالب خاص قراردادی استفاده می‌کنند تا محصولات خود را در کشورهایی که هزینه های کمتری برای آنها در پی دارد، تولید کنند.

برای مثال، در تولید بسیاری از لوازم خانگی از قبیل تلویزیون و مایکرویو در خارج از مرزهای جغرافیای کشوری که صاحب علامت تجاری در آن مستقر است، از این قرارداد ها استفاده می شود.

همچنین استفاده از قراردادهای فرانشیز تولیدی در خصوص رستوران ها و غذاهای فست فود نیز شایع است.

قرارداد فرانشیز توزیعی:

در مورد قرارداد فرانشیز توزیعی باید گفت که در این قراردادها، فرانشیزگیرنده مطابق الزامات یک سیستم توزیعی، به توزیع و فروش محصولاتی می پردازد که ممکن است توسط فرانشیزدهنده تولید شده باشد که از آن به فرانشیز تولیدی – توزیعی یاد می شود.

در این توافق، امتیازدهنده، خود با تولید محصولات، آنها را به واسطه شبکه فرانشیز، به بازار عرضه می کند.

در مقابل ممکن است فرانشیزدهنده خود تولیدکننده محصولات توزیعی نباشد بلکه محصولات دیگران را خریداری کرده و در شبکه فرانشیز به واسطه گیرندگان امتیاز، به جریان تجاری بازار می سپارد.

قرارداد فرانشیز خدماتی:

در نهایت به موجب قرارداد فرانشیز خدماتی، فرانشیزگیرنده حق ارایه خدماتی تحت نشان های تجاری امتیازدهنده را به دست می آورد.

برای مثال مراکز تعویض روغن خودرو یا شستشوی اقلام خانگی و خدماتی نظیر هتلداری و رستوران ها، از این دست فرانشیزها قلمداد می شود.

گفتنی است خرید حق امتیاز یا فرانشیز، فرصتی برای افراد مهیا می کند تا در مکانی که مایل به فعالیت هستند، با اخذ یک قرارداد توافقی تحت نام یک برند فعالیت کنند.

در نهایت باید گفت که قرارداد فرانشیز یا خرید حق امتیاز، از پیچیده ترین قراردادها در دنیای تجارت است که مفاد این قرارداد نباید مغایرتی با قوانین داشته باشد و باید طبق قوانین همه اطلاعات از جمله چگونگی انجام کار و ریسک های پیش رو، در اختیار خریدار قرار گیرد.

همچنین در قرارداد فرانشیز باید موارد مهمی از جمله مقدار هزینه ها، استفاده از علامت تجاری، چگونگی قطع قرارداد و… قید شود.

نظر به اهمیت این قرارداد در عرصه تجارت بین المللی در صورتی که به انعقاد آن نیاز داشتید می توانید قرارداد خود را به تیم مجرب حقوقی وینداد بسپارید تا با تجربه وکلای خود این قرارداد را برای شما مکتوب کرده و در اختیار شما قرار دهند.

همچنین در مورد تمامی نکات مهم در این قرارداد می توانید از تیم حقوقی وینداد مشاوره دریافت نمایید.