اجرا گذاشتن سفته چه شرایطی دارد؟

سفته به عنوان یک سند تجاری به دلایلی مانند، وسیله پرداخت در معاملات غیرنقدی ، تضمین بازپرداخت وام های اعطایی توسط بانک ها ، تضمین اجرای تعهدات یا حسن انجام کار در قراردادهای استخدامی صادر می شود.

علیرغم رایج بودن این سند تجاری در جامعه بعضا صادر کنندگان و دارندگان سفته از قوانین و مقررات حاکم بر آن آگاهی چندانی ندارند حتی ممکن است دارنده در زمان معین شده برای وصول مبلغ سفته مراجعه کند اما مبلغ آن توسط صادر کننده پرداخت نشود، در این حالت اطلاع از نحوه وصول یا اجرا گذاشتن سفته است که می تواند به دارنده برای دریافت مبلغ سفته کمک کند .

سفته چیست ؟

مطابق ماده ۳۰۷ قانون تجارت سفته سندی است که به موجب آن ، امضا کننده تعهد می کند مبلغی را در زمان مشخص شده و یا به صورت عند المطالبه ، در وجه حامل و یا به حواله کرد آن شخص پرداخت نماید . علاوه بر این همان طور که اشاره شد، سفته به عنوان وسیله ای برای تضمین اجرای تعهدات و یا حسن انجام کار در قراردادهای استخدامی شرکت ها و تضمین بازپرداخت وام و تسهیلات اعطایی از سوی بانک ها و موسسات اعتباری نیز استفاده می شود.

نحوه نوشتن سفته

مطابق ماده ۳۰۸ قانون تجارت سفته علاوه بر مهر و امضا باید دارای تاریخ صدور بوده و مواردی مانند گیرنده وجه ، مبلغی که باید تادیه شود با تمام حروف ، تاریخ پرداخت سفته درج گردد. البته لازم به ذکر است در صورتی که سفته صادر شده در وجه شخص معینی نباشد در وجه حامل خواهد بود .

باید توجه داشت برای اینکه بتوان از مزایای سفته به عنوان سند تجاری بهرمند شد باید شرایطی را که قانون در در ارتباط با مندرجات سفته مقرر کرده است به درستی رعایت کرد چرا که در غیر این صورت سفته فاقد شرایط اساسی مذکور در قانون تجارت تلقی می شود و در نتیجه سند تجاری محسوب نمی شود بلکه تنها می توان از آن به عنوان سند عادی مطالبه طلب استفاده کرد.

واخواست سفته چیست ؟

به مطالبه قانونی و رسمی وجه سفته ای که در تاریخ سر رسید پرداخت نشده است واخواست می گویند . دارنده از این طریق صادرکننده و سایر ضامنان را آگاه می سازد که جهت وصول طلب خود اقدامات قانونی را انجام داده است چرا که با صدور واخواست ابلاغیه ای به متعهدان ارسال می شود .

واخواست سفته دارای مهلت قانونی است به این صورت که اگر دارنده سفته با تاریخ معین در تاریخ سر رسید سفته مراجعه کرد و وجه سفته پرداخت نشد تا ۱۰ روز از تاریخ سر رسید سفته فرصت دارد جهت واخواست اقدام کند ، در حالتی هم که سفته عندالمطالبه است ، دارنده می تواند ظرف یکسال از تاریخ صدور برای مطالبه وجه آن اقدام کند ، و اگر با عدم پرداخت مواجه شود مطابق ماده ۷۰۹ قانون آیین دادرسی مدنی باید این موضوع از طریق اظهارنامه به بدهکار ابلاغ شود و پس از آن تا ۱۰ روز پس از ابلاغ اظهارنامه برای واخواست اقدام نماید.

مطالبه سفته بدون واخواست

عدم اقدام به منظور واخواست سفته در موعد قانونی موجب سلب خاصیت سند تجاری بودن سفته می گردد ، در نتیجه :

۱-مسئولیت تضامنی صاحبان امضاء سفته که به اسناد تجاری اختصاص دارد زایل می شود .

۲-صدور قرار تامین خواسته مگر با تودیع خسارت احتمالی امکان پذیر نخواهد بود.

بنابراین سلب این دو امتیاز و مطالبه سفته بدون واخواست باعث می شود مبلغ سفته تنها به عنوان یک سند عادی تعهد و اقرار به دین قابل وصول باشد به عبارت دیگر عدم واخواست موجب زایل شدن حق دارنده سفته به طور کلی نمی شود.

اجرا گذاشتن سفته

با توجه به اینکه سفته یک سند تجاری می باشد از دو طریق می توان برای اجرای آن اقدام کرد :

۱-از طریق اجرای اسناد رسمی: در صورتی که دارنده با رعایت مواعد قانونی  اقدام به واخواست سفته کرده باشد، می تواند به اجرای اسناد رسمی واقع در اداره ثبت مراجعه و توقیف اموال و وصول طلب خود را از صادرکننده، پشت نویس و ضامن درخواست نماید.

۲-از طریق مراجع قضایی دادگستری

اگر دارنده سفته اقدام به واخواست سفته کرده باشد و بخواهد از طریق مراجع قضایی آن را به اجرا بگذارد می تواند ظرف مدت یکسال برای اجرای سفته از طریق دادگاه اقدام نماید، در غیر این صورت پس از گذشت یکسال از زمان سر رسید سفته دیگر نمی تواند به طرفیت ظهرنویسان سفته اقدام نماید.

به منظور اجرای سفته از طریق مراجع دادگستری لازم است دارنده برای ثبت دادخواست مطالبه وجه سفته به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید. همچنین لازم است مستنداتی مانند کپی برابر اصل سفته و در صورت موجود کپی برابر اصل واخواست نامه به دادخواست منضم گردد . در این مرحله اگر اموالی از خوانده یا خواندگان سراغ دارید معرفی نمایید در غیر این صورت می توانید تقاضای اعلام اموال نمایید.

در این حالت چنانچه وجه سفته کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد از طریق شورای حل اختلاف قابل رسیدگی است، اما اگر بالای ۲۰ میلیون تومان باشد دادگاه حقوقی صالح می باشد. لازم به ذکر است که سفته برخلاف چک جنبه کیفری ندارد بنابراین مجازات حبس برای صادرکننده آن تعیین نشده است.

چنانچه با تشکیل جلسه دادرسی و حکم به پرداخت بدهی توسط صادرکننده(یا درصورت محکوم شدن ظهرنویسان و ضامنان) از سوی مراجع دادگستری همچنان وجه سفته پرداخت نشود، ممکن است قراربازداشت صادر شود، البته اگر شخص بتواند اعسار خود را ثابت کند قرار بازداشت ملغی می شود و حکم به پرداخت بدهی به صورت اقساطی داده می شود.

 هزینه اجرا گذاشتن سفته

هزینه های به اجرا گذاشتن سفته کاملا بستگی به مبلغ مندرج در سفته دارد. به منظور واخواست سفته به میزان دو درصد از مبلغ سفته به عنوان هزینه واخواست باید پرداخت گردد. در صورت اجرا گذاشتن سفته در دادگاه حقوقی به میزان سه و نیم درصد از مبلغ سفته برای هزینه دادخواست باید پرداخت گردد. البته در مورد هزینه دادخواست می توان تقاضای اعسار ار پرداخت را از دادگاه درخواست کنید.

سخن آخر

ما در این نوشتار سعی کردیم با ارائه مهم ترین نکات شما را با چگونگی به اجرا گذاشتن سفته آشنا سازیم، با این حال با توجه به رایج بودن صدور و انتقال این سند تجاری و عدم آگاهی در مورد قوانین حاکم بر آن به منظور جلوگیری از اختلاف و یا طولانی شدن دعوای به اجرا گذاشتن سفته و صرف هزینه فراوان، ما پیشنهاد می‌کنیم برای حفظ حقوق‌تان نسبت به سفته از مشاوره و راهنمایی کارشناسان حقوقی وینداد بهره‌مند شوید.