ماجرای یک پرونده: خانم سلیمانی به شغلی اشتغال داشته است که به دلیل ایجاد تحریم‌های جدید، زمینه اشتغال آن از بین رفته، و حالا بیکار شده است. کارفرمای او، به همین بهانه از دادن بیمه بیکاری به او خودداری می‌کند. هیأت بررسی کننده بیمه بیکاری هم خانم سلیمانی را واجد شرایط تعلق بیمه بیکاری تشخیص نمی‌دهد. بنابراین خانم سلیمانی به دیوان عدالت اداری رفته و علیه اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی شکایت می‌کند.
آیا دیوان عدالت اداری علی‌رغم از بین رفتن زمینه اشتغال، حق بیمه بیکاری برای خانم سلیمانی قائل می‌شود؟ درصورتی که علاقه‌مند هستید تا از نتیجه این پرونده مطلع شوید و با شرایط دریافت بیمه بیکاری هم آشنا گردید، تا پایان این مطلب همراه ما باشید.
چه کسانی بیکار محسوب می‌شوند؟
این روزها، به خصوص با فراگیری بیماری کرونا، کسب و کارهای زیادی تعطیل شدند و یا مجبور به تعدیل نیرو شدند و به دنبال آن هزاران نفر شغل خود را از دست دادند. بیکاری در سطح جامعه، پدیده‌ای است که زیاد با آن سر و کار داریم، اما آیا همه کسانی که درحال حاضر شغلی ندارند و بیکار تلقی می‌شوند می‌توانند بیمه بیکاری دریافت کنند؟ قاعدتا خیر. برای توضیح این موضوع باید به قانون بیمه بیکاری رجوع کنیم. ماده 2 این قانون شخص بیکار را چنین تعریف می‌کند: «بیکار از نظر این قانون، بیمه شده‌ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد.» با توجه به این تعریف به دو نکته باید توجه کرد:
1-تنها کسانی که مطابق قانون کار شاغل بوده‌اند، و کارفرما موظف بوده حق بیمه بپردازد، مشمول دریافت بیمه بیکاری می‌شوند. بنابراین یک راننده‌ی آژانس از آنجا که شامل قانون کار و تامین اجتماعی نمی‌باشد، درصورت از دست دادن شغل خود نمی‌تواند بیمه بیکاری دریافت کند.
2-بیکار طبق این تعریف کسی است که بدون میل و اراده خودش بیکار شده است. پس اگر کارگری استعفا دهد یا انجام کار را ترک کند، دیگر مشمول بیمه بیکاری نمی‌شود.
دریافت بیمه بیکاری چه شرایطی دارد؟
- باید مشمول قانون تامین اجتماعی باشید.
- برخلاف اراده خود بیکار شده باشید. (در مواردی که افراد به علت حوادث غیرمترقبه‌ای مانند آتش سوزی، جنگ، زلزله و سیل و… بیکار می‌شوند هم مشمول بیمه بیکاری است.)
- اتباع خارجی نباشید.
- بازنشسته یا ازکار افتاده کلی نباشید.
- صاحب حرفه، شاغل آزاد و یا بیمه شده اختیاری نباشید.
- ظرف 30 روز از تاریخ بیکاری، مراتب بیکاری خود را به واحدهای کار و امور اجتماعی اطلاع داده باشید.
- قبل از بیکار شدن حداقل 6 ماه سابقه پرداخت بیمه داشته باشید.
مراحل دریافت بیمه بیکاری چیست؟
1-پس از آن که به طور غیر ارادی شغل خود را از دست دادید، همانطور که بالاتر اشاره شد 30 روز فرصت دارید تا به واحدهای اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی اطلاع دهید که بیکار شده‌اید. البته باید اشاره کرد قانون در این زمینه این مزیت را قائل شده که به شما یک مهلت 30 روزه دیگر می‌دهد، که اگر بتوانید در این مدت ثابت کنید که به دلیل عذرموجه نتوانسته بودید به واحدهای مربوطه مراجعه کنید، همچنان مشمول بیمه می‌شوید.
2-هنگام مراجعه باید مدارک لازم را ارائه دهید. این مدارک شامل این موارد هستند: اصل و کپی قرارداد یکسال آخر، اصل و کپی نامه عدم نیاز کارفرما، استعلام سوابق بیمه از شعب تامین اجتماعی، اصل شناسنامه و کارت ملی به انضمام کپی آن‌ها، کپی آخرین مدرک تحصیلی و کارت پایان خدمت برای آقایان. البته این روزها این فرایند به صورت اینترنتی و از طریق سامانه جامع روابط کار صورت می‌گیرد. بنابراین مدارک مربوطه باید در سامانه بارگزاری شوند.
3-پس از طی کردن مراحل بالا، کمیته‌ای متشکل از اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی به درخواست شما رسیدگی کرده و درصورتی که شما را واجد شرایط دریافت بیمه بیکاری تشخیص دهند رای به پرداخت بیمه می‌دهند. این بیمه از تاریخ آغاز بیکاری شما پرداخت می‌شود.
به کسانی که زمینه اشتغال‌شان از بین رفته بیمه بیکاری تعلق می‌گیرد؟
به موضوع پرونده برگردیم. خانم سلیمانی شکایت خود را به دیوان عدالت اداری می‌برد. دیوان نیز پس از بررسی موضوع، به نفع خانم سلیمانی رای داده و حکم هیأت تشخیص و حل اختلاف کار را که خانم سلیمانی را مشمول بیمه بیکاری نمی‌دانست، باطل کرد. دیوان عدالت در رای خود از این جهت خانم سلیمانی را مشمول بیمه بیکاری دانسته است که:
اولا-رابطه کارگر کارفرمایی خانم سلیمانی با کارفرمای خود، به مدت 1 سال و 6 ماه کاملا محرز و ثابت شده است. پس شرط اولیه برای دریافت بیمه بیکاری را دارد.
ثانیا-قطع رابطه کاری برخلاف اراده و میل خانم سلیمانی بوده است. از بین رفتن زمینه اشتغال از جمله حوادث غیرمترقبه‌ای می‌باشد که اراده فرد در آن تاثیری نداشته و به همین دلیل مستحق دریافت بیمه بیکاری می‌باشد.
باتوجه به پرونده بالا، می‌توان نتیجه گرفت، در کلیه مواردی که فرد برخلاف اراده خود از کار اخراج می‌شود، یا به دلایل اقتصادی یا حوادث قهریه همچون از بین رفتن زمینه اشتغال، کار خود را از دست می‌دهد می‌تواند اقدام به دریافت بیمه بیکاری کند. درواقع پیش بینی این بیمه با این هدف است که افرادی که موقتا بیکار شده‌اند بتوانند با مقرری بیمه بیکاری، فرصتی دوباره برای پیدا کردن شغلی جدید بیابند.
برای دریافت بیمه بیکاری خود نیاز به راهنمایی دارید؟
بیمه بیکاری یکی از مهمترین مسائل در رابطه با کسب و کارها محسوب می‌شود و اختلافات بسیاری بر میزان یا مدت دریافت آن وجود دارد. در این مطلب تلاش شد تا به طور کلی شرایط و نحوه دریافت بیمه بیکاری توضیح داده شود، اما درصورتی که درخصوص دریافت بیمه بیکاری خود و طرح شکایت علیه کارفرما نیاز به راهنمایی دارید، وکلا و متخصصان حقوقی وینداد آماده کمک به شما هستند.
