پیگیری دعاوی و شکایات در همه شرکت‌ها و سازمان‌ها وظیفه خطیری است که معمولا بر عهده بالاترین شخص در هر سازمان است؛ اما از آن جایی که امور دادگاهی و پیگیری آن‌ها زمان طولانی و انرژی متمرکزی نیاز دارد، مدیران و مسئولان این وظیفه را بر عهده کارمندان خود می‌گذارند تا یک نفر به عنوان نماینده حقوقی عهده‌دار انجام کارهای قانونی و دادگاهی سازمان شود. این موضوع مخصوصا در شرکت‌های غیر دولتی که کارمندان خود را به عنوان نماینده قانونی معرفی می‌کنند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، حال در ادامه خواهیم دید که آیا اقامه دعوا توسط نماینده حقوقی شرکت غیردولتی امکان پذیر است یا خیر.
نماینده حقوقی شرکت خصوصی چه کسی است؟
در قانون آیین دادرسی مدنی اشاراتی به بحث نمایندگی شده است که بر اساس آن می‌توان گفت نماینده حقوقی شخصی است که بر طبق یک قرارداد، عمل حقوقی شخص (حقیقی یا حقوقی) را انجام دهد و نتیجه آن عمل بر طرف اول قرارداد جاری شود. به عنوان مثال اگر نماینده حقوقی یک شرکت تولیدی در دادگاه استرداد چک بازنده شود، خسارات این اتفاق بر عهده شرکت است نه نماینده.
در گذشته فردی به طور مستقل وظیفه نمایندگی حقوقی شرکت‌های خصوصی را بر عهده نداشت و شرکت‌ها هنگام ایجاد مشکل قانونی یا نیاز به مشاوره حقوقی با کارمندان خود یا وکلا بیرون از مجموعه همکاری می‌کردند.
در حال حاضر داشتن یک نماینده قانونی در هر شرکتی ضروری به نظر می‌رسد زیرا تمام شرکت‌ها با هر هویتی که دارند، دائما در حال دسته و پنجه نرم کردن با قانون هستند. فردی که به قوانین و روند رسیدگی به مشکلات قانونی مسلط باشد کمک زیادی به مجموعه کرده و از هزینه‌های اضافی شرکت می‌کاهد. از طرفی هزینه کمک خواستن از وکلا و مشاوران حقوقی خارج از مجموعه در مواقع مورد نیاز بسیار زیاد است و ممکن است باعث صرفه نظر کردن از احقاق حقوق تضییع شده شود.
وظایف نماینده حقوقی شرکت غیردولتی چیست؟
برخی به اشتباه گمان می‌کنند نماینده حقوقی صرفا هنگام ایجاد یک مشکل قانونی یا باز شدن پرونده در دادگاه راه گشا است اما در واقع این شخص تمام مراحل تعقیب، پیگیری و اقامه دعوی در دادگاه را بر عهده دارد.
تصور کنید شرکتی دائم با مسائل واردات و صادرات درگیر است، این موضوع باعث می‌شود که نماینده حقوقی این شرکت همیشه به دنبال آخرین قوانین در این مورد باشد و اگر در جایی شرکت در حال تضرر است حتما مراتب را به مدیران اطلاع دهد.
در همین راستا به سوال ابتدایی این مطلب بر می‌گردیم، آیا شخصی به عنوان نماینده حقوقی می‌تواند (مستقلا) اقامه دعوی کند؟ بله؛ وقتی یک شرکت شخصی را با عنوان نماینده حقوقی استخدام می‌کند یعنی این که حل کردن تمام پیچیدگی‌های قانونی و حقوقی در شرکت به عهده آن شخص است.
اما ابهامی که وجود دارد این است که در ماده ۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی سازمان‌ها و نهادهای خاصی ذکر شده‌اند که مجاز هستند در دعاوی خود از نماینده حقوقی استفاده کنند اما اشاره‌ای به شرکت‌ها و بنگاه‌های خصوصی نشده است و این بدان معنی است که مدیرعامل یا رئیس هیئت مدیره یا وکیل شرکت باید برای اقامه دعوا به دادگاه بیاید که این موضوع باعث کند شدن فرایند حل دعوی و بالا رفتن هزینه‌ها می‌شود.
آخرین طرحی که در مجلس برای اصلاح این ماده مطرح شد مبنی بر آن بود که در راستای کاهش هزینه‌های بنگاه‌های خصوصی و جهش تولید آن‌ها ” بنگاه‌های خصوصی و شرکت‌های غیر دولتی” نیز به ماده ۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی اضافه شوند.
مسئولیت‌های نماینده حقوقی چیست؟
در راستای وظایفی که بر عهده نماینده حقوقی است، مسئولیت‌هایی نیز بر دوش او سنگینی می‌کند. نماینده به طور کلی مسئول اعمال زیان بار خود است اما تعهد او به انجام کار “تعهد به وسیله” است نه “تعهد به نتیجه”. بعنی نماینده باید تمام تلاش خود را برای انجام وظیفه خود و جلوگیری از آسیب به شرکت به عمل آورد اما در نهایت اگر نتیجه به ضرر شرکت باشد، مسئولیتی بر دوش نماینده نیست. برای مثال حضور به موقع در جلسات دادرسی، تنظیم شواهد مورد خواست قاضی و گزارش دقیق به مدیران از جمله وظایفی است که در صورت کوتاهی مسئولیت آن بر دوش نماینده خواهد بود.
در صورتی که اقامه دعوی نماینده حقوقی منجر به ضرر به شخص ثالث خارج از شرکت شود چه کسی مسئول است؟
پاسخ این سوال بسته به شرایطی دارد که نماینده در آن قرار می‌گیرد، به عنوان مثال در صورت تبانی نماینده با شخص دیگر، مسئولیت کیفری برای او ایجاد می‌شود اما اگر نماینده، مالی را توقیف کرده باشد که ثالث حقی بر آن دارد جبران آن بر عهده شرکت است.
به صورت کلی بررسی مسئولیت مدنی و کیفری نماینده با توجه به شواهد و مدارک صورت می‌گیرد و به شکل مطلق نمی‌توان گفت که او مسئول است یا نه.
نتیجه گیری
به شکل خلاصه باید گفت که با وجود ماده ۳۲ قانون آیین دادرسی مدنی ابهاماتی در مورد بحث نماینده قانونی مخصوصا برای شرکت‌های غیر دولتی وجود دارد با این حال شرایط استخدام نماینده یکسان است.
وظایف نماینده حقوقی نیز فراتر از کارهای اداری شرکت است. از بادی امر پیدا کردن مشکلات و گیرهای قانونی، تعقیب و پیگیری آن‌ها وظیفه نماینده است و یکی از نمونه‌های بارز این موضوع، اقامه دعوی است. نماینده حقوقی می‌تواند با پیدا کردن پرونده‌هایی که ممکن است به ضرر شرکت باشند، در مورد آن اقامه دعوی کند.
برای استخدام این فرد باید موارد متفاوتی مانند سابقه کار قضایی یا وکالت، معتمد بودن فرد، تسلط به قوانین و مواردی مانند این‌ها را در نظر بگیرید تا هنگام اقامه دعوی احتمال ضرر شرکت به حداقل برسد.
وینداد برای مشکلات حقوقی شرکت غیر دولتی/خصوصی شما برنامه دارد
ما در وینداد با در اختیار داشتن تیمی زبده از وکلا و کارشناسان حقوقی می‌توانیم به شما کمک کنیم که مشکلات قانونی شرکت خود را رفع کنید و یا برای استخدام نماینده حقوقی به دردسر نیافتید. پس در صورتی که به دنبال کم کردن گیر و دارهای قانونی خود هستید و نمی‌خواهید به دردسرهای ناشی از عدم آگاهی از مسائل قانونی دچار شوید، همین حالا با وینداد تماس بگیرید و از مشاوره‌های کارشناسان ما بهره‌مند شوید.
