مراکز فرهنگی و هنری مانند سینماها و موزه‌ها، مورد استقبال قشر خاصی از مردم هستند. موزه‌ها می‌توانند در انواع مختلفی تاسیس شوند و سلیقه‌های مختلفی را به خود جذب کنند. با این حال تاسیس موزه، موضوعی است حقوقی که نیاز است افراد متقاضی به نکات آن آگاهی داشته باشند. یکی از مهم‌ترین موضوعات ح‍‍ول تاسیس موزه، تنظیم طرح‌های توجیهی و محتوایی برای اخذ مجوز فعالیت است.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد، به مراحل، نکات، شرایط و اقدامات لازم برای تاسیس موزه و همچنین تنظیم مدارک مهم آن اشاره می‌کنیم.
با ما همراه باشید.
موزه‌ها چه انواعی دارند؟
در طبقه‌بندی و دسته‌بندی موزه‌ها، می توان ملاک‌های مختلفی را در نظر داشت. موزه‌ها از نظر شرایط تاسیس می‌توانند خصوصی، دولتی و مشارکتی باشند. همچنین موزه‌ها به لحاظ موضوع و ماهیت خود می‌توانند به دسته‌های زیر تقسیم شوند:
– موزه‌های تاریخی و باستان‌شناسی
– موزه‌های فضای باز و بدون سقف
– موزه‌های مردم‌شناسی
– کاخ‌موزه‌ها
– موزه‌های علوم
– موزه‌های منطقه‌ای، محلی، ملی
– موزه‌های سیار
– پارک‌موزه‌ها
– موزه‌های نظامی
– موزه‌های مشاهیر
فارغ از نوع موزه، برای ثبت و تاسیس موزه نیاز است تا شرایط و مدارک وجود داشته باشد و مراحل قانونی طی شود.
شرایط لازم متقاضیان تاسیس موزه چیست؟
برای تاسیس موزه، لازم است تا افراد متقاضی شرایط زیر را داشته باشند:
– متقاضی باید مکانی مناسب برای تاسیس موزه داشته باشد. (اگر مکان اجاره‌ای است نباید مکان موزه تا ۵۰ سال آینده عوض شود)
– متقاضی باید تجربه کاری در حوزه تاسیس و نگهداری موزه داشته باشد و یا تحصیلات دانشگاهی مرتبط با موزه داشته باشد.
– متقاضی تاسیس موزه باید حداقل ۱۰۰ عدد اشیای تاریخی و مرتبط با موضوع موزه در اختیار داشته باشد.
– متقاضی باید لااقل یک کارشناس موزه‌دار را استخدام کند.
با داشتن شرایط بالا، متقاضیان باید مراحل زیر را برای تاسیس موزه طی کنند.
تاسیس موزه چه مراحلی دارد؟
برای تاسیس موزه، متقاضی باید مراحل زیر را طی کند:
– درخواست مکتوب خود را برای ایجاد موزه خصوصی، به اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهر و استان مورد نظر خود ارسال کند.
– مدارک و فرم‌های مخصوص، مانند طرح توجیهی را به اداره تحویل دهد.
– طرح محتوایی موزه را به سازمان ارائه کند.
– تایید طرح محتوایی و مدارک توسط سازمان و اداره مذکور صورت می‌گیرد.
– درخواست متقاضی تاسیس موزه به اداره کل موزه‌ها و اموال منقول فرهنگی-تاریخی ارسال می‌شود.
– مجوز نهایی تاسیس موزه توسط اداره کل صادر می‌شود.
در این بخش به دو مدرک مهم، یعنی طرح توجیهی و طرح محتوایی اشاره شد. در ادامه در خصوص این دو طرح مطالبی آورده‌ایم.
منظور از طرح توجیهی موزه چیست؟
یکی از مدارک مهم در راستای تاسیس موزه، تدوین طرح توجیهی موزه است. در این طرح که در قالب فرمی مخصوص ارائه می‌شود، متقاضی باید اطلاعات زیر را تکمیل کند:
– نشانی مکان موزه (استان، شهر، محله، روستا)
– مالکیت موزه (دولتی، خصوصی، مشارکتی)
– تخصصی و عمومی بودن موزه
– نوع موزه (باستان‌شناسی-تاریخی، هنری، مردم‌شناسی، اکوموزه، نظامی و…)
– تعداد اشیای تاریخی موزه
– نحوه در اختیار گرفتن اشیا (حفاری علمی، وقف، خریداری و…)
– مشخصات متقاضی تاسیس موزه
– اهداف کوتاه‌مدت و بلندمدت موزه
– پیشینه موضوع موزه (سابقه تاریخی و منابع و…)
– پیشنیه ملی و جهانی نوع موزه مورد نظر
– تاریخچه اشیا و کلکسیون مورد نمایش در موزه
– زمان‌بندی اجرایی موزه (مراحل ساخت و…)
– توجیه اقتصادی موزه (منابع درآمد، هزینه‌ها و…)
– درج تخصص متخصص‌های بکار گرفته شده در موزه (باستان‌شناس، مردم شناس و…)
– ترسیم نقشه مکانی موزه
پس از تکمیل این اطلاعات و تایید آنها توسط اداره صالح، متقاضی تاسیس موزه باید طرح محتوایی موزه را هم برای تایید ارائه کند.
منظور از طرح محتوایی موزه چیست؟
پس از آنکه طرح توجیهی برای تاسیس موزه تحویل داده شد، متقاضیان موظفند طرح محتوایی خاص موزه خود را بر اساس طرح محتوایی استاندارد موجود، تنظیم کنند.
برای تنظیم طرح محتوایی و در نهایت دریافت مجوز تاسیس موزه باید نکات زیر پوشش داده شود:
– نام و مشخصات مکان موزه
– جایگاه موزه در طبقه‌بندی مقیاس موزه (محلی، استانی، منطقه‌ای، ملی)
– جایگاه موزه در تقسیم‌بندی انواع موزه (مسقف، فضای باز، باغ‌موزه، سیار، پارک‌موزه و…)
– جایگاه موزه از لحاظ دسته‌بندی موضوعی (تاریخی، هنری، علوم)
– لزوم تاسیس موزه مورد نظر
– موقعیت جغرافیایی موزه (قدمت بنا، متراژ، نیاز به مرمت و…)
– تصاویر جغرافیای تاریخی منطقه
– بررسی نوع اقلیم و بوم‌شناسی، حفاظت منطقه، ویژگی قومی و مردم‌شناسی و…
– اطلاعات اشیا (تعداد، نوع، ابعاد، به همراه تصاویر)
– تعیین مخاطبان بالقوه موزه
– روند نمایش آثار در موزه (ویترین‌ها، نورپردازی، چینش و…)
– تعیین بخش‌های فیزیکی موزه (فضاهای اداری، نمایشگاهی، آموزشی-پژوهشی، خدماتی، اتاق کنترل و حراست، انبار و فضای پشتیبانی امن اشیا)
– تعیین امکانات ایمنی موزه (اطفای حریق، سرقت و…)
– پلان طبقات موزه
– دیاگرام طبقات موزه
پس از ارائه طرح محتوایی و تایید آن، مجوز بهره‌برداری و تاسیس موزه صادر می‌شود.
نیاز به خدمات ثبت و تاسیس موزه دارید؟
ثبت و تاسیس موزه، برای قشر خاصی از افراد، کسبوکاری محبوب است. با این حال همانطور که در این مطلب ذکر شد، تاسیس موزه اصولا مراحل پیچیده‌ای دارد و اخذ مجوز برای ثبت موزه معمولا با روندی طولانی انجام می‌شود.
خدمات ثبتی وینداد، در راستای ثبت و تاسیس انواع شرکت و موسسه، با بیشترین سرعت و منصفانه‌ترین هزینه انجام می‌شود.
به همین خاطر، توصیه می‌شود برای تاسیس موزه، به خدمات ثبتی وینداد و کارشناسان حقوق ثبت و مشاوران ثبت شرکت وینداد اعتماد کامل داشته باشید.
