تا به حال درگیر دعاوی موضوع وقف شده‌اید؟ یا خواهان دعوای اثبات وقفیت ملکی بوده‌اید؟ شاید در ابتدا این کلمه برای شما مبهم باشد و این موضوع را نامفهوم بدانید. درست است که دعوای اثبات وقفیت هم مانند سایر موضوعات حقوقی دانش تخصصی و آگاهی از نکات فنی می‌خواهد، اما ما در این نوشته سعی کردیم به کامل‌ترین و ساده‌ترین شیوه این موضوع را برای شما تشریح کنیم. اگر در حال حاضر درگیر چنین دعوایی هستید یا ممکن است درگیر آن شوید بدون نگرانی آن را دنبال کنید. در ادامه چنانچه سوالی داشتید یا در این فرآیند نیاز به راهنمایی داشتید از وکلا و کارشناسان مجرب ما می‌توانید کمک بگیرید.
وقفیت چیست؟
وقف، از جمله از عقود است که بر طبق آن مالک عین مال خود را حبس کرده و اجازه نقل‌و انتقال را از آن سلب می‌کند. علاوه بر این دیگر مالک هم، مالکیتی نسبت به مال ندارد. در نتیجه وقف، منافع مال برای گروه خاصی که وقف‌کننده در نظر داشته اختصاص می‌یابد. برای مثال؛ اگر شخصی مدرسه ای را وقف گروه خاصی از دانش‌آموزان ناتوان جسمی کند، دیگر خودش مالک مدرسه نیست و منافع مدرسه هم در اختیار دانش‌آموزان ناتوان جسمی قرار می‌گیرد.
شرط مهم و ضروری وقف این است که مال موقوفه (مالی که وقف شده) برای تحقق وقف، به قبض شخصی که برای او وقف شده،در بیاید و بدون ان حتی با توافق دو طرف وقف محقق نمی‌شود. بعد از تحقق وقف، مال موقوفه قابل نقل و انتقال، جز در صورت تحقق شرایط خاصی، نمی‌باشد.
اما اگر بین دو شخص در مورد وقفیت یک مالی یا مالکیت آن اختلاف باشد و یکی از آنها خواهان وقفیت مال باشد، می‌تواند دعوای اثبات وقفیت اقامه کند. بهتر است در این زمینه با وکلای متخصص این حوزه مشوت کنید.
دعوای اثبات وقفیت چگونه صورت می‌گیرد؟
تصور کنید ملکی همانند مدرسه در اختیار عده‌ای قرار دارد. سپس شخصی که می‌تواند متولی وقف و یا اداره‌ی اوقاف باشد ادعای وقفیت ملک مذکور را دارد. در اینجا مدعی وقف باید ادعای وقفیت خود را ثابت کند. به این صورت که مدعی با ارائه سند وقف‌نامه ثابت نماید که تصرف شخص در ملک به موجب مالکیت، عدوانی و غیر قانونی می‌باشد.
مدارک مورد نیاز برای دادخواست مذکور چیست؟
1- تصویر مصدق وقف نامه (اجباری)
2- تصویر مصدق سند مالکیت (اجباری)
ادله دعوای اثبات وقفیت چیست؟
در صورت مطرح شدن دعوای اثبات وقفیت و نبود مدارک بالا می‌توان از این دلایل برای اثبات این دعوا استفاده کرد:
اقرار: در صورتی که مالک ملک مورد تصرف، اقرار نماید که ملک مورد ادعای متولی وقف، سابقا وقف بوده است یا اینکه به وقف، منتقل کرده است. در نتیجه با اقرار مالک و متصرف، وقفیت اثبات می‌شود.
سند: سندی که می‌تواند موجب اثبات وقفیت گردد و موقوفه بودن ملک محرز می‌گردد، وقف نامه می‌باشد. در واقع، وقف نامه سندی است که به موجب آن واقف(مالک) منافع ملک خود را همراه با عدم انتقال ملک، برای امور عام المنفعه صرف می کند و از مالکیت او خارج می‌شود.
سپس برای اداره‌ی ان، شخص خاصی را به عنوان متولی مشخص می‌کند. البته صرف وجود سند وقف‌نامه در دست مالک یا وراث، موجب اثبات وقفیت نمی‌شود، چرا که ممکن است ملک به قبض متولی وقف نیامده باشد و قبض یا همان دریافت مال شرط اصلی برای تحقق وقف می‌باشد. متولی باید این قبض و اقباض را برای دادگاه ثابت کند تا موجب اثبات وقفیت به موجب سند گردد.
شهادت: با توجه به اینکه اثبات وقفیت از دعاوی غیر مالی اعتباری می باشد، اگر متولی دو دلیل بالا را نداشته باشد. با دو شاهد عادل مرد، می‌تواند تحقق عقد وقف و قبض اقباض ان را که منجر به اثبات وقفیت می‌شود ثابت کند. بنابراین با توجه به ماده ۱۳۰۶ قانون مدنی نیز عقد وقف صرفاً به وسیله شهادت شهود قابل اثبات نیست و باید به همراه دلایل دیگر باشد.
اما اگر مالک برای مالکیت خود سند رسمی و یا سندی که اعتبار ان در محکمه ثابت شده، ارائه دهد. به دلیل اینکه با شهادت نمی توان خلاف مفاد سند مزبور را اثبات کرد، در نتیجه از این طریق با این شرایط موصوف، اثبات وقفیت انجام نمی‌شود.
سوگند: در صورتی که مدعی وقفیت، دلیلی برای اثبات وقفیت نداشته باشد، می‌تواند سوگند را به مالک رد کند، به این صورت که از مالک بخواهد برای مالکیت خود سوگند بخورد. اما اگر از گفتن سوگند خودداری کرد، با سوگند مدعی وقف، وقفیت ملک ثابت می‌شود.
اماره: با توجه به اینکه تصرف مالک در ملک، دلیل تصرف او می باشد، در صورتی که مدعی وقفیت، با ادله‌ی دیگر، وقفیت را اثبات کرد، ملک موقوفه می‌شود.
دادگاه صالح
دعوی اثبات وقفیت، یکی از دعاوی غیرمالی اعتباری است و در صورتی که نسبت به مال غیر منقولی، ادعای وقفیت شود، دادگاه محل وقوع مال غیر منقول یعنی محل وقوع ملک مورد نظر، صالح به رسیدگی می‌باشد.
نگران ادامه مراحل این دعوا نباشید، کارشناسان وینداد در این راه همراه شما هستند،می‌توانید از آنها در این امر راهنمایی بگیرید.
برای اقامه دعوای اثبات وقفیت نیاز به راهنمایی دارید؟
همانطور که توجه کردید دعوای اثبات وقفیت یکی از دعاوی‌ست که جزئیات زیادی برای مطرح شدن دارد. اموری مانند تنظیم دادخواست، تنظیم لایحه دفاعیه، جمع‌آوری ادله اثبات دعوی و… نیاز به استفاده از تخصص وکلای دادگستری و مشاوران حقوقی خبره و باتجربه دارد. چرا که ممکن است طرح این دعاوی نه تنها موجب احقاق حقوق از دست رفته نشود، بلکه زمینه‌ساز ورود خسارت مالی به خواهان نیز بشود.
ما در وینداد با داشتن تیمی از حقوقدانان و وکلای پایه یک دادگستری، قادر هستیم خدمات متنوعی در حوزه دعاوی مالی ارائه دهیم. پیگیری دعاوی تخصصی مالی، تنظیم اوراق قضایی مانند دادخواست و… بخشی از مهم‌ترین خدمات حقوقی وینداد هستند که می‌توانید از آنها بهره‌مند شوید.
