استفاده از اسناد تجاری در معاملات روزمره بسیاری از شهروندان رواج دارد. چک نیز به عنوان یکی از متداول‌ترین و مهم‌ترین اسناد تجاری مقررات خاص خود را دارد. در صورتی که وجه چک در موعد مقرر پرداخت نشود، نیاز است تا با طرح دعوای مطالبه وجه چک، نسبت به احقاق حقوق اقدام کرد.
در ادامه به نکات مرتبط با طرح دعوای مطالبه وجه چک اشاره می‌کنیم.
تعریف چک
برای تعریف چک می‌توان به قانون تجارت رجوع کرد. ماده ۳۱۰ این قانون در تعریف چک می‌گوید:
چک نوشته‌ای است که به موجب آن صادرکننده وجوهی را که در نزد محال‌علیه دارد کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می‌نماید.
انواع چک به شرح زیر هستند:
چک عادی: می‌توان گفت که رایج‌ترین نوع از چکهای بانکی چک عادی است که برای نقد کردن آن باید به شعبه بانک صادرکننده چک مراجعه کرد.
چک تایید شده: این چک هم شبیه چک عادی است با این تفاوت که در این نوع چک، بانک پرداخت وجه را حتی در صورت خالی بودن حساب، تایید و تضمین می‌کند.
چک رمزدار: این چک هم شبیه چک تاییده شده، پرداخت آن توسط بانک تضمین می‌شود اما نکته مهم آن است که این چک را خود بانک صادر می‌کند برای شخص، اما چک تایید شده توسط خود شخص کشیده می‌شود.
چک بین‌بانکی: این چک توسط بانک صادر می‌شود و برای انتقال پول به بانکی دیگر کاربرد دارد. در واقع در این نوع چک، نمی‌توان وجه چک را به شکل نقد دریافت کرد وصرفا نوعی انتقال پول بین‌بانکی و به شکل رمزدار صورت می‌گیرد.
چک مسافرتی: این چک هم بوسیله بانک صادر شده و می‌توان وجه آن را در همه شعب بانک مورد نظر یا سایر نمایندگان و کارگزاران بانک دریافت کرد.
زمان مناسب برای طرح دعوای مطالبه وجه چک
سوال مهمی که در اینجا وجود دارد، این است که از نظر قانونی، چه زمانی می‌توان اقدام به طرح دعوای مطالبه وجه چک کرد؟
در جواب باید ابتدا گفت که برای طرح دعوای مطالبه وجه چک می‌توان شیوه‌های مختلفی را انتخاب کرد. طرح دعوای حقوقی و کیفری یکی از این راه‌هاست.
در ادامه به طرح دعوای کیفری مطالبه وجه چک اشاره می‌کنیم.
– برای شکایت کیفری و طرح دعوای مطالبه وجه چک لازم است نهایتا ظرف مدت ۶ ماه از تاریخ برگشت خوردن چک، اقدام به طرح شکایت کیفری کرد. اگر این مهلت بگذرد، دیگر نمی‌توان شکایت کیفری انجام داد و صرفا امکان طرح شکایت حقوقی وجود دارد.
– برای طرح دعوای مطالبه وجه چک باید به دادسرا و دادگاه کیفری محل وقوع جرم، یعنی محل وقوع بانکی که در آن چک برگشت خورده مراجعه کرد.
– در طرح دعوای کیفری، دارنده چک قصد دارد تا صادرکننده چک را به نوعی مجازات کند. به همین خاطر دریافت وجه چک از طرق دیگری مثل طرح دعوای حقوقی امکان‌پذیر است.
اطلاعات مهم دادخواست طرح دعوای مطالبه وجه چک
برای تدوین یک شکواییه مناسب در جهت طرح دعوای مطالبه وجه چک، لازم است اطلاعات زیر درج شود:
– نام و نشانی و مشخصات شاکی (دارنده چک)
– نام و نشانی و مشخصات متهم (صادرکننده چک)
– محل وقوع جرم صدور چک بی‌محل (محل وقوع بانکی که چک در آن برگشت خورده)
– تاریخ وقوع جرم صدور چک بی‌محل (تاریخ برگشت خوردن چک)
– مستندات (تصویر چک، تصویر گواهی عدم پرداخت چک، تصویر کارت ملی شاکی)
– نام و مشخصات وکیل دادگستری
متن دادخواست طرح دعوای مطالبه وجه چک
برای طرح دعوای مطالبه وجه چک، لازم است متن زیر در شکواییه درج شود:
احتراما به استحضار رییس دادگاه می‌رساند موکل اینجانب (ذکر مشخصات) به موجب یک فقره چک بانک (نام بانک) به شماره (ذکر شماره چک) به مبلغ (ذکر مبلغ چک به عدد و حروف) طلبکار است.
همچنین اطلاعات گواهی عدم پرداخت، باید در این متن نوشته شود.
موارد لازم برای حقوقی شدن چک
باید توجه داشت که اگرچه طرح دعوای مطالبه چک به شکل کیفری ضمانت اجرای شدیدی است که مجرم را به سمت وفای به عهد سوق می‌دهد، اما در همه موارد هم نمی‌توان شکایت کیفری از چک انجام داد.
در واقع مطابق مقررات، در مواردی حتی با وجود برگشت خوردن چک بی‌محل، شرایط شکایت کیفری فراهم نیست و تنها می‌توان از طریق حقوقی اقدام به طرح شکایت کرد.
موارد زیر را به دقت به یاد بسپارید:
– اگر چک مدت‌دار یا اصطلاحا وعده‌دار باشد.
– اگر دارنده چک پس از گذشت ۶ ماه از برگشت خوردن چک اقدام کند.
– اگر چک به جهت تضمین انجام تعهد یا معامله صادر شده باشد.
– اگر چک اصطلاحا سفید امضا باشد.
– اگر چک بدون تاریخ صادر شده باشد.
– اگر چک بابت موضوعی مشروط صادر شده باشد.ثابت شودچک، بدون تاریخ صادر شده است .
در صورت وجود یکی از این شرایط، دعوای مطالبه وجه چک فقط به شکل حقوقی و یا از طریق اداره ثبت و صدور اجراییه امکان طرح دارد.
معرفی خدمات وینداد در حوزه چک
در این مطلب به موضوع مهم طرح دعوای مطالبه وجه چک پرداختیم. نباید فراموش کرد که طرح شکایت کیفری و حقوقی یکی از نقاط حساس برای احقاق حقوق افراد است. شما می‌توانید برای تنظیم دادخواست و شکواییه مطالبه وجه چک، دریافت مشاوره حقوقی برای بهترین اقدام حقوقی یا کیفری و همچنین دعاوی تخصصی حوزه اسناد تجاری به تیم حقوقی و وکلای دادگستری مجرب ما اعتماد داشته باشید.
