اگر بخواهیم از شرایط و مراحل ثبت شرکت کارگزاری بورس و نحوه فعالیت آن بدانیم کافی است به دستورالعمل هیئت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار که خرداد ماه امسال صادر شد مراجعه کنیم.
نهاد اعطاکننده ی مجوز تاسیس و فعالیت کارگزاری های بورس در ایران، سازمان بورس و اوراق بهادار ایران یا همان “سبا” می باشد. سبا طی اعلان فراخوان از متقاضیان تاسیس کارگزاری یا دریافت مجوز فعالیت در بورس دعوت می کند تا مدارک خود را ارائه دهند.
کارگزاری یک شرکت یا شخص حقوقی است که اوراق بهادار را برای دیگران و به حساب آنها معامله می کند. (بند ۱۳ ماده ۱ قانون بازار اوراق بهادار)
نقش شرکت کارگزاری بورس چیست؟
شرکت کارگزاری بورس، شرکتی است که اشخاص با مراجعه به آن شرکت‌ها فرم‌های مخصوصی را تکمیل نموده و سپس در سامانه سجام برایتان ثبت نام انجام می‌دهند و شما طی دو روز کاری کد یکتا یا همان کد بورسی خود را دریافت می‌نمایند.
شما پس از دریافت کدیکتا (کد بورسی خود) عملاً می‌توانید فعالیت خود را در بازار بورس شروع نمایید.
باید در نظر داشت که کارگزاران بورس واسطه‌ای جهت انجام معاملات بورسی بوده و ثبت نام شما در کارگزاری‌ها رایگان انجام خواهد شد.
وظایف شرکت کارگزاری بورس چیست؟
کارگزاران صرفاً واسطه نیست بلکه خدمات دیگری چون موارد ذیل را به سهامداران ارائه می‌دهند که در قالب نکات حقوقی ثبت شرکت‌ها باید با آن آشنایی داشته باشید.
– مشاوره جهت سرمایه گذاری در بازار بورس و سرمایه:
افراد یک جامعه در زمینه‌های متفاوتی تخصص دارند و شما قطعاً برای انجام یک سرمایه‌گذاری موفق نیازمند تبیین مسائل مختلف در حوزه سرمایه‌گذاری در بورس خواهید داشت و از این رو توصیه می‌گردد که از مشاوره کارگزاران استفاده نمایید.
نکته حائز اهمیت آن است که سطح سرمایه شما در کیفیت خدمات مشاوره‌ای کارگزاران مختلف اثر دارد، بدین منظور که برخی از کارگزاران فقط برای سرمایه‌های بالای یک میلیارد تومان خدمات مشاوره ارائه می‌دهند.
البته تمامی شرکت‌ها چنین نبوده و برخی بدون توجه به سرمایه شما خدمات مشاوره را ارائه می‌دهند.
– اعتبار معاملاتی:
برخی از کارگزاری‌ها متناسب با سطح گردش معاملاتی شما و بر اساس سیاست‌های تعریف‌شده خودشان، اعتبار معاملاتی را به سرمایه‌گذاران ارائه می‌دهند.
– تخفیف معاملاتی:
باید در نظر داشت که کارگزاران بابت خدمات ارائه‌شده جهت انجام معاملات مبلغی تحت عنوان کارمزد معاملات از شما دریافت می‌نمایند، که البته سقف آن توسط سازمان بورس تصویب شده است.
حال برخی از کارگزاران متناسب با سیاست‌های خود تخفیفانی در کارمزد معاملات اعمال می‌کنند تا بتوانند مشتریان بیشتری را جذب نمایند.
مراحل ثبت شرکت کارگزاری بورس
شرکت‌های فعال در زمینه کارگزاری بورسی در قالب ثبت شرکت سرمایه گذاری تاسیس می‌شوند و موضوع فعالیت آنها در همین رابطه است. البته که از نظر قانون تجارت باید شرکت شما در یکی از انواع شرکت‌های تجاری پیش بینی شده باشد که در بین آنها شرکت سهامی خاص و با مسئولیت محدود بیشترین آمار شرکت‌های ثبت شده را دارند.
برای تاسیس یک کارگزاری بورس و سرمایه گذاری، سه مرحله در دستورالعمل پیش بینی شده:
- اخذ موافقت اصولی از سازمان بورس و اوراق بهادار
- اخذ مجوز تاسیس کارگزاری از سازمان
- اخذ مجوز فعالیت کارگزاری از سازمان
برای اخذ موافقت سازمان با ترکیب سهامداری متقاضی مطابق با الزامات دستورالعمل، با رعایت شرایط زیر:
- وجود تناسب معقول بین طرح تجاری، اهداف، برنامه ها و صورت های مالی و شرایط تجاری موضوع فعالیت کارگزاری
- انتخاب نام مناسب بدون تشابه با نام های ثبت شده ی دیگر
- احراز شرایط سهامداری طبق ماده ۸ دستورالعمل
- کسب حداقل ۷۰ امتیاز طبق ماده ۶ دستورالعمل
- کسب حداقل ۷۰ امتیاز مصاحبه طبق پیوست شماره ۶
باید این مدارک به سازمان سبا ارائه شود:
- اساسنامه ی نمونه شرکت های کارگزاری امضا شده توسط متقاضی
- ارائه طرح تجاری امضاشده توسط متقاضی شامل اهداف، استراتژی، برنامه شرکت برای سه سال پس از فعالیت، ترازنامه و صورت سود و زیان پیش بینی شده برای یکسال
- مدارک سهامداری طبق ماده ۷ دستورالعمل
ماده ۶ دستورالعمل
امتیاز متقاضی برای اخذ موافقت اصولی براساس سرمایه و ویژگی متقاضی محاسبه می شود.
حداقل سرمایه ی نقدی ۱۰۰۰ میلیارد ریال ۲۰ امتیاز
به ازای هر ۱۰۰ میلیارد ریال سرمایه بیشتر از ۱۰۰۰ میلیارد ریال ۱ امتیاز اضافه می شود.
سقف امتیاز سرمایه ۳۰ امتیاز
حداکثر امتیاز متقاصی حقوقی جمعا ۴۰ امتیاز( پیوست شماره ۴)
حداکثر امتیاز متقاضی حقیقی جمعا ۵۰ امتیاز(پیوست شماره ۵)
ماده ۷ دستورالعمل
- موافقت نهاد ناظر متقاضی مبنی بر تاسیس یا سهامداری کارگزاری
- مجوز فعالیت معتبر از نهاد ناظر مربوطه برای بانک ها، موسسات مالی و اعتباری، لیزینگ ها، تعاونی های اعتباری، بیمه
- خوداظهاری متقاضی مبنی بر نداشتن بدهی معوق به بانک ها
- پرسش نامه تکمیل شده ی مشخصات واگذارکننده سهام حقیقی یا حقوقی در کارگزاری
- پرسش نامه مشخصات متقاضی سهامداری در کارگزاری و فرم تقاضای تاسیس توسط متقاضیان تاسیس شرکت کارگزاری و سایر مدارک برای متقاضی یا سهامدار عمده
- پرسش نامه مشخصات متقاضی سهامداری حقیقی یا حقوقی در کارگزاری و سایر مدارک برای متقاضی یا سهامدار غیر عمده
شرایط اخذ مجوز تاسیس کارگزاری بورس
- حفظ شرایط اخذ موافقت اصولی
- سرمایه شرکت حداقل ۱ هزار میلیارد ریال بصورت نقد
- دارابودن صلاحیت لازم داوطلب مدیرعاملی یا عضویت در هیئت مدیره شرکت طبق دستورالعمل صلاحیت حرفه ای مدیران نهادهای مالی از سازمان
- وجود تناسب بین میزان مشارکت متقاضی در سرمایه کارگزاری با آورده او
- وجود تناسب بین سرمایه شرکت با شاخص سطح فعالیت به تصویب رسیده توسط هیئت مدیره سازمان
- پرسشنامه مشخصات داوطلب سمت مدیرعاملی یا عضویت در هیات مدیره کارگزاری طبق دستورالعمل تایید صلاحیت حرفه ای مدیران نهادهای مالی
- تاییدییه بانک مبنی بر واریز و مسدود شدن مبلغ سرمایه شرکت در حساب بانک یا موسسه مالی اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی
- صورت جلسه مجمع عمومی موسسین مبنی بر تصویب تاسیس شرکت کارگزاری، تعیین سرمایه، اعضا هیئت مدیره، حسابرس و بازرس شرکت
مدارک مورد نیاز سازمان سبا
پس از دریافت مجوز تاسیس کارگزاری از سازمان بورس واوراق بهادار، باید ظرف ۳ ماه شرکت سهامی خاص تاسیس کند و مدارک ثبت شرکت کارگزاری را به سازمان سبا تسلیم کند. در مرحله آخر می تواند برای دریافت مجوز فعالیت اقدام کند.
برای اخذ مجوز فعالیت کارگزاری بورس و سرمایه گذاری باید این مدارک به سازمان سبا تحویل داده شود:
- تکمیل پرسشنامه مربوطه
- تاییدیه فنی و امنیتی سامانه ها، نرم افزارها و تجهیزات
- تصویر مصدق اسناد مالکیت املاک در تصرف شرکت کارگزاری، اسناد نشان دهنده ی کاربری آنها
- صورت حساب های مالی سال مالی اخیر، اظهارنظر حسابرس نسبت به صورت های مالی
پس از احراز شرایط با تایید رئیس سازمان، مجوز فعالیت کارگزاری بورس و سرمایه گذاری برای مدت ۲ سال صادر می شود. مجوز فعالیت صادرشده شامل مجوز فعالیت اصلی، فعالیت فرعی و الزامی می باشد. (برای آشنایی بیشتر اینجا بخوانید.)
شرایط عمومی سهامداری در شرکت کارگزاری
- نداشتن بدهی معوق متقاضی به بانک ها براساس استعلام یا خوداظهاری
- داشتن بیش از ۵ درصد سهام شرکت کارگزاری بصورت مستقیم، مانع سهامدار شدن شخص بیشتر از ۵ درصد بصورت مستقیم در کارگزاری دیگر است
- مدیرعامل، اعضای هیئت مدیره و نماینده حقیقی اعضای حقوقی هیئت مدیره نمی توانند بصورت مستقیم بیش از ۵ درصد سهام کارگزاری دیگری را داشته باشند. علاوه بر این بصورت مستقیم یا غیرمستقیم از طریق اشخاص وابسته نمی توانند کنترل کارگزاری دیگری را داشته باشند
- اعلام دبیرخانه مرکز مبارزه با پولشویی و مدیریت حراست سازمان بورس و اوراق بهادار مبنی بر بلامانع بودن سهامدرای متقاضی در کارگزاری
- نداشتن پیشینه ی کیفری جرایم فصل ۶ قانون بازار اوراق بهادار
- نداشتن پیشینه ی انضباطی با محکومیت های بند ۸ ماده ۸ دستورالعمل
- متقاضی نباید جز سهامداران با مالکیت مستقیم بیش از ۵ درصد کارگزاری لغو مجوز شده در ۵ سال قبل از درخواست تاسیس شرکت باشد
- اگر کنترل یک شرکت کارگزاری بصورت مستقیم یا غیرمستقیم از طریق اشخاص وابسته در اختیار متقاضی باشد بصورت مستقیم یا غیرمستقیم از طریق اشخاص وابسته نمی تواند کنترل کارگزاری دیگری را در اختیار داشته باشد
شرایط اختصاصی سهامداری متقاضی تاسیس کارگزاری براساس شخصیت حقوقی عمده و غیرعمده داشتن متفاوت است.
جمع‌بندی
ضرورت ثبت شرکت کارگزاری بورس از نظر حقوقی و اقتصادی، برای یک کسب‌وکار بسیار است. فعالیت شرکت خود را با اقدام به ثبت آن آغاز کنید. متخصصان وینداد در تمام مراحل ثبت شرکت و نیازهای حقوقی بعدی کسب‌وکار شما در کنار شما خواهد بود.
سلام و عرض تبریک ایام یلدا به همه همکاران مجموعه وینداد .
بسیار مطالب کامل و جامع در خصوص مجوز کارگزاری بورس تهیه و ارائه نمودید .امیدوارم در همه امور کاری تان موفق و سربلند باشید .
سلام و احترام
سپاس از حسن توجه شما