قرارداد EPC چیست؟ بررسی کاربرد، مزایا و نحوه تنظیم

epc قرارداد چیست؟ این دسته از قراردادها در حوزه عمرانی کاربرد دارند. در واقع هنگامی که کارفرما نمی‌خواهد ریسک در پروژه‌ها را تحمل کند، با انعقاد یک قرارداد epc تمامی پروژه را به پیمانکار می‌سپارند تا پیمانکار از مهندسی و طراحی و تهیه تدارکات تا ساخت پروژه را انجام دهد. برای این که کارفرما بتواند سیاست‌های کلان شرکت را مدیریت کند، با انعقاد یک epc مسئولیت پروژه را به پیمانکار واگذار می‌کند و خود به سایر فعالیت‌های شرکت کارفرمایی می‌پردازد. این دسته از قراردادها در زمینه صنایع و ساخت و ساز بسیار رایج هستند.

قرارداد epc چیست؟ 

یکی از پرکاربردترین قراردادها در زمینه ساخت و ساز قراردادهایی موسوم به epc  است که در زمینه پیمانکاری از آن استفاده می‌شود و گاهی اوقات با نام کلید در دست نیز شناخته می‌شود. اگر می‌خواهید بدانید که قرارداد epc مخفف چیست؟ باید گفت؛

قرارداد epc مخفف کلمه Engineering Procurement Construction است. منظور از آن این است که کار طراحی و تامین تجهیزات و اجراء پروژه را به پیمانکار سپرده و کل مسئولیت‌های مدیریت اجراء و کنترل کیفی پروژه به عهده پیمانکار است.

همان طور که از نام این قرارداد پیداست، پیمانکار مسئولیت این پروژه را از مهندسی اولیه تا ساخت و ساز بر عهده دارد و با توجه به زمانبندی موجود در قرارداد پروژه را در موعد مقرر تحویل می‌دهد. در حین اجرای قرارداد، مالک می‌تواند تیم مدیریت پروژه تشکیل دهد و در روند تکمیل پروژه مدیریت داشته باشد یکی از عمده‌ترین دلایلی که کارفرما خودش پروژه را انجام نمی‌دهد نداشتن تخصص کافی است و به همین دلیل از شرکت‌ها پیمانکاری با انعقاد یک epc می‌خواهد که پروژه را به مرحله نهایی برساند. 

ویژگی‌های قراردادهای epc

قراردادهای epc به دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند نسبت به دیگر قراردادها متمایز هستند. اما مهمترین ویژگی قراردادها و پروژه‌های epc چیست؟ 

• انتقال ریسک و تمام مسئولیت پروژه به پیمانکار: هنگامی پروژه توسط یک epc به پیمانکار سپرده می‌شود نه تنها ساخت بلکه طراحی و مهندسی پروژه نیز با پیمانکار است به این خاطر که تمامی این مراحل به هم پیوسته است و بهتر است که تمامی مراحل توسط یک پیمانکار انجام شود. همچنین پیمانکار آزادی عمل بیشتری در انتخاب انواع تجهیزات دارد. 
• وجود ضمانت اجرای مناسب در قرارداد: برای این که قرارداد به درستی انجام شود باید توسط طرفین ضمانت اجراهای مناسبی پیش‌بینی شود تا پیمانکار و کارفرما به تمامی تعهدات‌شان عمل کنند. در واقع در یک نمونه قرارداد epc ضمانت اجرا اهمیت خاصی دارد. 
• سرعت انجام کار بیشتر: پروژه‌هایی که در قالب epc انجام می‌شوند در زمان بندی مشخصی اجرا خواهد شد و اگر سر وقت پروژه تحویل داده نشود کارفرما می‌تواند درخواست خسارت کند. به همین خاطر سرعت اجرا و انجام پروژه‌ epc بیشتر است. 
• قیمت مقطوع: مقطوع بودن قیمت از مهمترین ویژگی‌های قرارداد ای پی سی است به همین دلیل پیمانکار باید بتواند با قیمتی که در ابتدا توافق شده است پروژه را تکمیل کند و تحویل دهد.
• اجرای تمامی جزئیات توسط پیمانکار: تمامی فعالیت‌های مربوط به پروژه‎‌ها و ریزه کاری این قرارداد توسط پیمانکار انجام و پروژه با تمامی تسهیلات آن به کارفرما تحویل داده خواهد شد. پس از اتمام پروژه کارفرما آن را راه‌اندازی می‌کند.

فازهای یک پروژه با این قرارداد

به‌طور کلی قراردادهای ای پی سی دارای سه فاز اصلی هستند که می‌توان آن‌ها را به شکل زیر بیان کرد:

1. فاز مهندسی یا طراحی (Engineering): در این مرحله از پروژه مدارک، اسناد و نقشه‌های مورد نیاز جهت طراحی‌های آتی، خرید تجهیزات و مواد و نصب و اجرای مواد و تجهیزات انجام می‌گیرد. معمولا پیشرفت پروژه بر اساس مراحل طراحی و میزان نفر ساعت لازم جهت تکمیل طراحی برنامه ریزی و کنترل می‌شود.
2. فاز خرید یا تدارکات (Procurement): در این مرحله اقلام، تجهیزات و مواد مورد نیاز جهت اجرای پروژه تهیه می‌شود. معمولا پیشرفت پروژه بر اساس مراحل خرید و هزینه (در برخی موارد زمان یا ترکیبی از هزینه و زمان) لازم جهت تکمیل خرید برنامه‌ریزی و کنترل می‌شود.
3. فاز نصب یا اجرا (Construction): در این مرحله تجهیزات و مواد پروژه نصب یا اجرا می‌گردند. معمولا پیشرفت پروژه بر اساس مقادیر کاری لازم جهت تکمیل خرید تجهیزات صورت می‌گیرد.

مزایای قرارداد epc

استفاده از این قرارداد به این دلیل شهرت پیدا کرده است که کارفرما و پیمانکار جدول زمانی و یک جدول برای هزینه‌ها دارند و بر همین اساس در زمان مقرر باید پروژه تحویل داده شود. سایر مزایای در زیر آورده شده است: 

• کارفرما فقط با یک شرکت پیمانکاری یا یک پیمانکار روبه‌رو است به این خاطر که تمامی پروژه را با روش epc به یک نفر سپرده است.
• با توجه به این که یک نفر پیمانکار در این قرارداد دخالت دارد بنابراین پروژه را با سرعت بیشتری انجام می‌دهد. 
• در هزینه‌ها نیز صرفه جویی می‌شود به این خاطر که بر اساس جدول هزینه‌ها پیمانکار تمامی هزینه‌ها را در ابتدا با کارفرما مشخص می‌کند. 

انواع قرارداد epc

 شرکت‌های پیمانکاری که در انجام پروژه‌های epc فعالیت دارند در چند دسته و چند نوع پروژه‌های ساخت را انجام می‌دهند و به عبارتی در چند دسته تقسیم بندی می‌شوند:

• قراردادهای epcc: در این دسته از قراردادهای کارفرما نه تنها مهندسی و تدارک و ساخت را بر عهده پیمانکاران قرار می‌دهد بلکه راه اندازی نیز با پیمانکار است. 
• قراردادهای epcf: این دسته از قراردادها به این معناست که در کنار مهندسی و تامین تدارکات و ساخت، پیمانکار، تامین مالی (فاینانس) را نیز برعهده می‌گیرد. بعد از این که پروژه به مرحله نهایی رسید نه تنها کارمزد بلکه سودی نیز دریافت می‌کند. این سود ناشی از تامین سرمایه است. 
• قرارداد epcff: هنگامی که پیمانکار و کارفرما قرارداد را به صورت epcff منعقد می‌کنند، پیمانکار متعهد می‌شود که نه تنها تامین مالی قرارداد را برعهده بگیرد بلکه راه اندازی نیز پیمانکار است. 
• معرفی سرمایه گذار یا epc+f: پیمانکار و کارفرما در این دسته از قراردادها سرمایه گذار نیستند بلکه پیمانکار شخص سومی را به عنوان سرمایه گذار معرفی می‌کند. در این صورت دو قرارداد منعقد می‌شود که قرارداد دوم بین سرمایه گذار با کارفرماست. 
• اجرای پروژه با pc: پیمانکار فقط تامین تدارکات و ساخت پروژه را برعهده دارد و تفاوت قرارداد pc و epc در این است که طراحی در پی سی توسط شخص دیگری انجام می‌شود. 
• قرارداد epcm: مالک پروژه با پیمانکاران جزء که توسط پیمانکار اصلی پیدا شده است قرارداد منعقد می‌کند و تنها مالک و پیمانکاران جزء در قبال یکدیگر مسئول هستند و نه پیمانکار اصلی. 

جمع‌بندی

کارفرمایان می‌توانند جهت سهولت در انجام پروژه، قراردادهایی با شرکت‌های پیمانکاری منعقد کنند و تمامی مراحل ساخت یک پروژه را به پیمانکار طرف قرارداد بسپارد. از آنجایی که تمامی ریسک‌ها و مسئولیت‌ها بر دوش پیمانکار است، کارفرما هیچ مسئولیتی ندارد و از این جهت می‌تواند با خیالی راحت سایر امور مربوط به کارفرمایی را انجام دهد. 

این نوع قراردادها از جمله انواع تخصصی به‌شمار می‌روند که علاوه‌بر دانش فنی نیاز به دانش حقوقی دارند. مجموعه وینداد با حضور وکلای متخصص در حوزه‌های مختلف انواع قراردادهای epc را برای شما به‌صورت تخصصی تنظیم می‌کند. به همین منظور می‌توانید ضمن تماس با کارشناسان و دریافت مشاوره، درخواست تنظیم یا بررسی قرارداد خود را ثبت کنید.

سوالات متداول

پرداخت مبلغ در پروژه‌های EPC چگونه است؟ 

معمولا بر اساس جدول هزینه‌ها، پرداخت مبلغ انجام می‌شود. کارفرما و پیمانکار می‌توانند توافق کنند بعد از اتمام هر مرحله مبلغ نیز پرداخت شود. 

فاز راه اندازی در قراردادهای EPCC چگونه است؟ 

در این مرحله آزمایش، نصب و نگهداری از سیستم مطابق با نیاز کارفرما انجام خواهد شد.