زندگی بشر همواره در معرض حوادث و اتفاقات غیرمترقبه بوده است و با پیشرفت علم و دانش هنوز به‌طور کامل، بشر توانایی کنترل این اتفاقات و ضرر و زیان‌های جانی و مالی که به بار می‌آورد را ندارد. در این مقاله قصد داریم شما را با انواع مالیات‌ها، تعریف مودی مالیاتی و ماده ۱۶۵ قانون مالیاتهای مستقیم و آیین نامه مرتبط به آن آشنا کنیم.
منظور از اتفاقات غیرمترقبه چیست؟
انسان امروزی علاوه بر تمرکز بر روی کنترل هر چه بیشتر این حوادث مثل سیل، زلزله، توفان و… باید بر روی چگونگی جبران این ضرر و زیان‌ها نیز تمرکز کند.
در این مرحله گاهی دولت‌ها به کمک مردم می‌آیند و اگر حوادث به‌قدری خسارات به بار آورده باشد که ترمیم و جبران آن از دست مردم عادی خارج باشد دولت‌ها تدابیری در این خصوص می‌اندیشند که در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازیم. حوادث غیر مترقبه را همه ما مقداری تجربه کرده‌ایم با شدت های کم و زیاد و حتماً درباره بعضی از آنها مثل جنگ ایران و عراق، زلزله بم، سرپل ذهاب، سقوط پلاسکو، هواپیما اکراین و… به‌وفور شنیده‌ایم. و همه ما از خسارات مالی و جانی و روانی بسیار زیاد آنها باخبر هستیم.
مالیات مستقیم و غیر مستقیم
متخصصین، مالیات را به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‌کنند از جمله تفاوت‌های این دو دسته، این است که در مالیات مستقیم، مبلغی از درآمد و دارایی یک فرد به عنوان مالیات، به طور مستقیم کسر می‌شود.
پس اگر در درآمدی یا اموالی دارید باید برای آن مالیات پرداخت کنید. مالیات بر دارایی چند قسم دارد مثلا مالیات بر حق تمبر که در زمانی که قصد دارید به یک سند، رسمیت ببخشید مستقیما از شما گرفته می‌شود یا مالیات بر ارث.
این مالیات را هم اشخاص حقیقی و هم اشخاص حقوقی باید بپردازند. اما در مالیات غیرمستقیم، مبلغی بر قیمت کالا و خدمات افزوده می‌شود و از مصرف کننده در هنگام خرید آن اخذ می‌شود.
مودی مالیاتی چه کسی است؟
هر شخص حقیقی یا حقوقی که درآمدی از مسیرهای قانون دارد، اموال و املاکی را تملیک می‌کند، باید مالیات پرداخت کند و این شخص یک مودی مالیاتی محسوب می‌شود.
هر مودی مالیاتی وظیفه دارد در سازمان مالیاتی پرونده تشکیل دهد. اگر یک شخص تصمیم بگیرد کسب و کار خود را راه‌اندازی کند، یک شخص حقیقی محسوب می‌شود و در این‌جا با سه حالت رو به رو می‌شویم یعنی:
- اشخاصی که ایرانی هستند و مقیم ایران هستند برای درآمدهایی که از ایران و خارج از ایران کسب می‌کنند باید مالیات بدهند
- اشخاصی که ایرانی هستند و مقیم ایران نیستند صرفا برای درآمدهایی که در ایران دارند مالیات می‌دهند
- اشخاصی که ایرانی نیستند و مقیم ایران هستند نیز برای درآمدهایی که از ایران کسب می‌کنند باید مالیات بپردازند
اما اگر یک شرکت یا موسسه در ایران مشغول به کار باشد و شخص حقوقی ایرانی باشد برای تمام درآمدهای حاصل از ایران و خارج باید مالیات بپردازد اما اگر شخص حقوقی خارجی باشد و محل استقرار آن در ایران باشد فقط برای درآمدهای حاصله از ایران باید مالیات بپردازد.
ماده ۱۶۵ قانون مالیاتهای مستقیم
با توجه به تعریفاتی که از حوادث غیرمترقبه، مالیات و مودی مالیاتی ارائه شد حال با درک بهتری می‌توانیم به ماده ۱۶۵ قانون مالیاتهای مستقیم بپردازیم.
ماده 165 قانون مالیاتهای مستقیم:
در مواردی که بر اثر حوادث و سوانح از قبیل زلزله، سیل، آتش‌سوزی، بروز آفات و خشکسالی و طوفان و اتفاقات غیرمترقبه دیگر به یک منطقه کشور یا به مودی یا مودیان خاصی خساراتی وارد گردد و خسارت وارده از طریق وزارتخانه‌ها یا موسسات دولتی یا شهرداری‌ها یا‌سازمان‌های بیمه و یا موسسات عام‌المنفعه جبران نگردد، وزارت امور اقتصادی و دارایی می‌تواند معادل خسارت وارده از درآمد مشمول مالیات مودی، در آن سال و سنوات بعد کسر و نسبت به آن دسته از مودیان که بیش از پنجاه درصد (50%) اموال آنان در اثر حوادث مذکور از بین رفته است و قادر به پرداخت بدهی‌های مالیاتی خود نمی‌باشند با تصویب هیأت وزیران تمام یا قسمتی از بدهی مالیاتی آنها را بخشوده یا تقسیط طولانی نماید.
آیین‌نامه اجرایی ماده ۱۶۵ قانون مالیاتهای مستقیم
مصوب 1366
همانطور که پیش‌تر گفته شد افرادی همواره نگران این هستند که کسب و کاری که راه اندازی کرده‌اند یا در کل اموال و دارایی‌های آنها در اثر حوادث مترقبه از بین برود و یا خسارتی متوجه آن شود و این نگرانی باید به طرق مختلفی برطرف شود و دولت نیز در این زمینه چاره اندیشیده است.
یکی از این راه‌ها که شما بیشترین آشنایی را با آن دارید بیمه است. که انواع مختلف و متنوعی دارد که از بحث ما خارج است. راه دیگر این است که این خسارات از طریق تصمیمات و بودجه‌ای که در وزارتخانه‌ها،مؤسسات دولتی یا شهرداری‌ها در نظر گرفته می‌شود جبران شود.
اما آنچه در آیین‌نامه اجرایی ماده 165 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب 1366 پیش‌بینی شده است متعلق به زمانی است که خسارات از طرق بالا جبران نشود.
در این‌جا وزارت امور اقتصاد و دارایی می‌تواند وارد کار شود و میزان خسارت وارد شده رو از درآمد مشمول مالیات مؤدی در آن سال و سنوات بعد کم کند و مودی‌هایی که بیشتر از ۵۰ درصد اموال خود را از دست داده‌اند و نمی‌توانند بدهی مالیاتی خود را بپردازند،
با تصویب هیئت وزیران تمام بدهی‌ها یا قسمتی از آن بخشیده می‌شود یا مودی می‌تواند به صورت قسطی در مدت زمان طولانی آن را بپردازند.
ماده سه آیین‌نامه اجرایی ماده 165 قانون مالیاتهای مستقیم به تشریفات مربوط به تشکیل کمیسیون در مواردی که خسارت به یک منطقه از کشور وارد گردد، پرداخته است.
ماده چهار این آیین نامه موردی را درنظر گرفته که خسارتی به مؤدی یا مؤدیان خاصی وارد شده باشد. ماده پنج این آیین نامه به وظایف مودی اشاره کرده است که باید در مدت شش ماه از تاریخ وقوع حادثه و سانحه درخواست خود را همراه با مدارکی که در اختیار دارد به حوزه مالیاتی محل وقوع‌حادثه تسلیم نماید.
سخن پایانی
پرداخت مالیات و رخ دادن حوادث غیرمترقبه غیرقابل اجتناب است و عدم پرداخت مالیات جرم محسوب می‌شود و در نظر نگرفتن حوادث غیرمترقبه نیز ضرر و زیان‌های واضحی را برای زندگی انسان به‌همراه دارد پس باید این دو موضوع را جدی گرفت. پیشنهاد تیم وینداد به شما این است که در زمان راه‌اندازی یک کسب و کار خطرهای احتمالی و حوادث غیر مترقبه آینده را درنظر بگیرید و به راهکارهای موجود برای پوشش خسارت‌های احتمالی آینده توجه کنید.
در این مسیر متخصصان ما آماده ارائه مشاوره به کسب‌وکار شما می‌باشند. شما می‌توانید سؤالات و نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید و برای خواندن مطالب بیشتر به مجله وینداد مراجعه نمایید.
