مشارکت در استارتاپ یکی از راه‌های جدید صاحبان سرمایه به‌منظور افزایش سرمایه و دارایی‌هایشان است. از آنجایی که این روزها کسب‌وکارهای اینترنتی به شکل جدیدی از تجارت تبدیل شده است بسیاری از افراد روی ایده‌های تازه و استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند.
اگر این مشارکت بعد از بررسی سرمایه گذاری انجام شده باشد احتمال اینکه موفقیت پروژه چند برابر شود بیشتر خواهد شد؛ از این رو مشارکت در استارتاپ ها همواره برای افرادی که در سرمایه‌گذاری فعالیت می‌کنند جذاب بوده است.
چرا مشارکت در استارتاپ می‌تواند گزینه خوبی باشد؟
به نظر می‌رسد استارتاپ به عنوان یک دارایی (asset) می‌باشد که با توجه به فعالیت‌های مولدی که انجام می‌دهند و ارزش افزوده‌ای که به همراهش دارد واجد ارزش می‌شوند. سرویس های جدید و نوپا با استفاده از ابزارهایی نظیر وب، موبایل، اینترنت و … در مدت کوتاهی موفق شده‌اند شکل جدیدی به سبک زندگی انسان بدهند و کار انسان را سهولت بخشند.
سرمایه گذاری و مشارکت در استارتاپ ها، یک سرمایه گذاری پرخطر و پر ریسک است. پیشنهاد می‌کنیم اگر قصد سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها را دارید قبل از هر اقدامی حتما از مشاوره کارشناسان حقوقی در این زمینه استفاده کنید تا مشارکتی بی‌دردسرتر را آغاز کنید.
تنظیم قرارداد هم‌بنیانگذاران، اولین قدم برای مشارکت در استارتاپ
انعقاد تفاهمنامه بنیانگذاران، از مهم‌ترین قراردادها برای راه‌اندازی استارتاپ می‌باشد. قرارداد مشارکت هم‌بنیانگذاران، در حقوق با عناوینی به شرح ذیل شناخته می‌شوند:
Co-founder partnership agreement
Cofounders Agreement
Founders Agreement
Founder collaboration agreement
startup partnership agreement
اولین قرارداد راه‌اندازی و مشارکت در استارتاپ انعقاد تفاهمنامه بنیانگذاران می‌باشد و در حقیقت، امکان اینکه کسی به تنهایی و بدون کمک، کسب و کاری را راه اندازی کند بسیار ضعیف است.
مهم‌ترین بندهای این قرارداد به شرح ذیل می‌باشد:
۱-ذکر طرفین و موضوع قرارداد؛
ذکر نام طرفین و مشخصات انها و بیان موضوع قرارداد از بدیهیات تنظیم هر قراردادی است.
۲-حق فروش سهام سرمایه گذار در صورت وجود فرصت مناسب :
سرمایه گذار ممکن است به تنهایی یا به همراه دیگر سهام داران اقدام به فروش سهام خود کنند.همراهی دیگران هم می تواند اختیاری یا اجباری باشد به این نحو که سرامیه گذار شرط می کند در صورت فروش سهام خود سهام داران معینی موظف به فروش سهام خود نیز هستند.
۳-تعیین مدت زمان همکاری
۴-ذکر تعهدات و لازم الاجرا بودن آنها:
یکی از شرایط اساسی صحت قراردادها این است که وظایف و تعهدات و تکالیف طرفین به صورت واضح ذکر شود.
۵-شروط مورد نظر هر دو طرف هم به شرط مورد توافق بودن آنها قابل ذکر در قرارداد است مانند آنکه افراد خاصی با شرایط خاصی استخدام شوند و یا نسبت برداشت سهام و سود و … مشخص شود.
۶-نحوه خاتمه و پایان یافتن همکاری و یا تعیین شرایط حق فسخ.
۷-تعیین مرجع حل اختلاف در صورت بروز اختلاف .
۸- تعیین میزان مبلغ سرمای گذاری و این که به صورت نقدی است یا اموال و دارایی است .
انعقاد توافق‌نامه سهامداران (SHA) یک قرارداد راه‌اندازی و مشارکت در استارتاپ می‌باشد که پس از قرارداد هم بنیان گذاران مورد توجه قرار می‌گیرد.
توافق‌نامه سهامداران ( Shareholders Agreement ) که مخفف آن SHA می‌باشد، یک قرارداد راه‌اندازی استارتاپ الزام‌‌آور است که در واقع برای کنترل و مدیریت روابط میان سهامداران شرکت و برای مشخص کردن تعهدات و وظایف هر یک از آنها تنظیم می‌شود. این توافق‌نامه در صورت بروز اختلاف نظرهای احتمالی می‌تواند از حقوق سهامداران حمایت نماید.
از مهم‌ترین و حرفه‌ای‌ترین اقداماتی که باید قبل از راه‌اندازی کسب‌وکارتان انجام دهید این است که نمونه قراردادهای استارتاپ را حتما تهیه کنید.
می‌توانید درخواست تنظیم توافق‌نامه سهامداران را ثبت کنید تا قراردادی اصولی و مطابق با شرایط کسب‌وکار شما برایتان تنظیم شود.
مواردی که در این قرارداد عموما موردنظر قرار می‌گیرد، عبارت است از:
مشخصات سهامداران
تعیین تکلیف در مورد امور مدیریتی از جمله حق رای
مشارکت در سود و سهام
محرمانگی و عدم رقابت
انتقال سهام
تصمیم گیری در مورد روش‌های حل و فصل احتلافات
انحلال شرکت و مسائل آن
انواع قراردادهای سرمایه گذاری و مشارکت در استارتاپ
قراردادهای سرمایه‌گذاری سهامی (Equity)
در این نوع از قراردادها که به عنوان شایع‌ترین نوع آن در نظر گرفته می‌شود؛ سرمایه‌ای در اختیار استارتاپ قرار می‌گیرد و در عوض آن سهامی به سرمایه‌گذار واگذار میگردد.
قرارداد قرض قابل تبدیل به سهام (Convertible loan )
در این شکل از قرارداد که با تسامح می توان ان را وام قابل تبدیل به سهام تلقی نمود، مبلغی از سرمایه‌گذار در قالب قرض اخذ شده و در عوض سرمایه‌گذار اختیار خواهد داشت که در جذب سرمایه بعدی، یا سرمایه را پس بگیرد و یا اینکه در شرکت سهامدار شود. اما لازم به ذکر است که قیمت سهام مورد نظر شامل تخفیف می‌شود. این نوع از قرارداد زمانی مناسب است که اعضاء استارتاپ معتقدند ارزشگذاری مدنظرشان نسبت به استارتاپ بالاتر از ارزشگذاری پیشنهادی سرمایه‌گذار است و در ادامه می‌توانند با ارزشگذاری بالایی جذب سرمایه کنند. در این حالت، منفعت مشترکی میان کارآفرین و سرمایه‌گذار اول وجود دارد.
قرارداد سرمایه‌گذاری (Royalty):
این نوع قرارداد برای کسب و کاری که به سرعت منتهی به فروش گردند مناسب است. این مدل قراردادهای سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌ها از جمله قراردادها برای سرمایه‌گذاری نسبت به کسب و کارهایی که ساخت یک محصول سخت افزاری هست قابل استفاده می‌باشد. سرمایه‌گذار در ازای سرمایه‌اش سهام گرفته و حق دارد از فروش محصول برداشت نموده و در ازای آن سهام را با قیمتی از پیش تعیین شده که نرخ مورد انتظار سرمایه‌گذار از سود را برآورده کند، به کارآفرین مسترد نماید. با این کار هم نرخ مورد انتظار سرمایه‌گذار از سود برآورده شده و هم سهام به کارآفرین بر میگردد.
موفقیت در شراکت و سرمایه‌گذاری، مهم‌ترین نتیجه داشتن یک قرارداد اصولی می‌باشد. با دریافت نمونه قرارداد سرمایه‌گذاری یک مشارکت حرفه‌ای و بی‌دغدغه داشته باشید.
در مورد مشارکت در استارتاپ نیاز به راهنمایی دارید؟
تمامی کسب و کارهای نوپا برای راه اندازی و توسعه، باید از بسیاری از مسائل حقوقی آگاه باشند. با تولد یک استارتاپ و سوددهی بالای آن در ادامه ، بدیهی است که مسائل دیگری بروز کرده و باعث شود که مشکلاتی که بیشتر در زمینه حقوقی هستند به وجود بیاید. به همین خاطر باید از همان ابتدا به فکر داشتن یک مشاور حقوقی در کنار تیم‌تان باشید.
این موضوع نه تنها در ادامه راه کمک‌حالتان است که در هنگام بستن قراردادهای کسب‌وکار هم کمکتان می‌کند. ولی اگر دانش کافی در مورد این گونه مسائل ندارید حتماً با یک متخصص در این حوزه مشورت نمایید و مراقب بندها ، ماده‌ها و مفاد دیگری که در قرارداد وجود دارد باشید و آنها را با دقت مطالعه نمایید.
با توجه به آنکه اغلب تیم‌های یک استارتاپ از جوانانی هستند که در حوزه‌های فنی و صنعتی تخصص دارند و دانش حقوقی کافی را به همراه ندارند، برخی استارتاپ‌ها، به ویژه در ایران، اهمیت وجود یک کارشناس یا مشاور حقوقی مسلط به قوانین کشور خود را به درستی درک نکرده و همین موضوع خطرات بزرگی برای کسب و کار نوپای آنان به همراه می‌آورد؛ درحالی‌که وجود یک راهنمای حقوقی خبره و باتجربه می‌تواند کسب و کار آنان را ارتقا داده و با کم کردن ریسک‌های مخصوص به تجارت، باعث موفقیت آن شود.
شما هم اگر در زمینه راه‌اندازی و مشارکت در استارتاپ و یا سرمایه‌گذاری در این حوزه تجربه‌ای دارید می‌توانید با ما و دیگر کاربران به اشتراک بگذارید و سوال خود را در مورد حقوق استارتاپ‌ها بپرسید تا کارشناسان در سریع‌ترین زمان پاسخ دهند.
مطلب بسیار جالبی بود
لطفا درباره قرارداد بنیانگذاران بیشتر توضیح بدید و اگر نمونه ای از این قرارداد هست برای من ارسال کنید
سلام احمد عزیز
تفاهمنامه بنیان گذاران یک قرارداد از جنس قرارداد مشارکت مدنی است که میان بنیان گذاران یک کسب و کار منعقد میگردد. در این قرارداد کلیه تعهدات، آورده ها و سود سهام طرفین و سایر مسائل مطرح میگردد.
شما می‌توانید نمونه قرارداد تفاهمنامه بنیان گذاران را دریافت کنید.
پیروز باشید