مطالبه خسارت ناشی از قرارداد یک ضمانت اجرای قراردادی مطمئن است!

به صورت کلی خسارت به دو دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از خسارت ناشی از قرارداد و خسارت غیر قراردادی و هرکدام از این موارد دارای جایگاه و اهمیت بسزایی می‌باشند. در این مطلب قصد داریم تا بررسی مفهوم خسارت، شرایط مطالبه خسارت قراردادی و ارکان دعوی مطالبه خسارت ناشی از قرارداد گوشه‌ای از پیچیدگی‌های حقوقی این موضوع را بررسی نماییم.

مفهوم خسارت

تعریفی که از خسارت می‌توان ارائه داد آنست که خسارت عبارتست از زیانی که به یک شخص وارد شده است. خسارت و زیان نیز از منظر عرفی و حقوقی شامل هر گونه کاهش در کمیت یا کیفـیت اموال متعلق به شخص زیان دیده است.

منظور از خسارت ناشی از قرارداد چیست؟

به منظور تبیین تفاوت‌های خسارت ناشی از قرارداد و خسارت غیر قراردادی باید بیان داشت که مسئولیت در فرضی ناشی از قرارداد است که دو شرط وجود داشته باشد:

اولاً) وجود قرارداد نافذ و لازم‌الاجرا میان زیان دیده و عامل ورود ضرر.

ب) خسارت ناشی از عدم انجام تعهدات قراردادی باشد.

به عبارت دیگر در صورتی که یکی از این دو شرط وجود نداشته باشد، مسئولیت را از زمره مسئولیت‌های قراردادی خارج و تابع مسئولیت غیر قراردادی می‌سازد و دیگر نمی‌توان خسازت ناشی از قرارداد مطالبه نمود.

شرایط مطالبه خسارت ناشی از قرارداد

به منظور طرح دعوی مطالبه خسارت ناشی از قرارداد به شکل صحیح صورت گیرد ضرورت دارد تا پیش‌شرط‌هایی وجود داشته باشد و در صورت فقدان هریک، متعهدله حق مطالبه خسارت قراردادی را ندارد.

۱. وجود رابطه سببیت

اولین شرط برای ثابت شدن خسارت ناشی از قرارداد، احراز وجود رابطه‌ای با عنوان رابطهٔ سببیت میان تخلف قراردادی و خسارت وارده به طرف مقابل است.با مطالعه مواد قانونی به نظر می‌رسد این شرط وجود نداشته باشد اما با مطالعه مواد ۲۲۶ به بعد قانون مدنی می‌توان پی به این موضوع برد که وجود رابطه سببیت برای تحقق مسئولیت قراردادی، ضروری است.

۲. بررسی انجام عمل مؤثر در ورود ضرر توسط زیان دیده

بدیهی است که اگر عمل شخض زیان دیده باعث این شود که تمام یا قسمتی از خسارت وارد شود، طرف مقابل را نمی‌توان مسئول خسارات ناشی از قرارداد دانست.

۳. مسلّم الورود بودن خسارت وارده

سومین شرط برای مطالبه خسارت ناشی از قرارداد، مسلم بودن خسارت است بگونه‌ای که قابل پیش‌بینی و جلوگیری نباشد.

۴-. مستقیم بودن ورود خسارت

یکی دیگر از شرایط ضروری برای مطالبه خسارت ناشی از قرارداد، مستقیم بودن رابطهٔ میان ضرر وارده و عمل متعهد است. در این راستا وفق ماده ۱۵۲۰ قانون آیین دادرسی مدنی «در خصوص مطالبه خسارت وارده خواهان باید این جهت را ثابت نماید که زیان وارد بلاواسطه ناشی از عدم انجام تعهد یا تأخیر آن و یا عدم تسلیم خواسته بوده است. در غیر این صورت دادگاه و دعوای ومطالبه خسارت را رد خواهد کرد».

با عنایت به شرایط فوق، در صورتی که با بررسی وضعیت و اختلاف مستحدثه به این نتیجه رسیدید که شروط فوق محقق شده‌اند، می‌توانید با تقدیم دادخواستی خسارت ناشی از قرارداد و تخلف قراردادی را مطالبه نمایید.

پیشنهاد می‌کنیم سوالات خود را از کارشناسان حقوقی وینداد جویا شوید.

ارکان دعوی مطالبه خسارت ناشی از قرارداد

همانطور که می‌دانید دعاوی حقوقی نیز همانند جرائم مقرر در قوانین کیفری دارای ارکانی می‌باشند که دادگاه با در هر پرونده با بررسی ارکان دعوا مبادرت به اتخاذ تصمیم و صدور رأی می‌نماید. در این راستا دعوی مطالبه خسارت ناشی از قرارداد نیز از این امر مستثنی نبوده و ارکان آن عبارتند از:

۱. احراز وجود رابطه قراردادی لازم‌الاجرا و نافذ

۲. احراز تخلف از تعهدات قراردادی توسط یکی از طرفین قرارداد

۳. ورود ضرر مستقیم و غیرقابل پیش‌بینی

۴. احراز وجود رابطه سببیت میان تخلف قراردادی و ضرر وارده

در صورتی که دعوای مطالبه خسارت ناشی از قرارداد را مطرح نمایید، دادگاه صالح با بررسی هریک از ارکان چهارگانه به ترتیب فوق نسبت به پرونده رسیدگی می‌نماید. در صورتی که هریک از ارکان فوق از نظر دادگاه احراز نشود، دادگاه رأی مقتضی را صادر می‌نماید که ممکن است حکم بر بی‌حقی خواهان یا رد دعوی و غیره باشد. ضمناً لازم به ذکر است که قاضی دادگاه پیش از ورود به ماهیت امر و بررسی ماهوی، تکلیف به احراز صلاحیت شخصی و ذاتی خود دارد که در فرض عدم صلاحیت حق رسیدگی ندارد.

سخن آخر

همانطور که ملاحظه نمودید، طرح دعوی مطالبه خسارت ناشی از قرارداد دارای پیچیدگی و ظرافت‌های حقوقی خاصی است که بدون داشتن تجربه و دانش حقوقی کافی ممکن است در فرآیند دادرسی به نتیجه‌ای نرسید. بدین سبب توصیه می‌شود به منظور احقاق حق خود و مطالبه خسارات قراردادی به شکل صحیح با تیم حقوقی وینداد در ارتباط باشید تا مشاوره حقوقی لازم را دریافت نمایید. علاوه بر این در صورتی که قصد انعقاد قراردادی را دارید که در صورت تخلف طرف مقابل به سهولت بتوانید خسارت ناشی از قرارداد را مطالبه نمایید می‌توانید درخواست تنظیم قرارداد خود را ثبت نموده تا بر حسب نیازتان قراردادی جامع و کامل توسط تیم حقوقی وینداد تنظیم شود.