ماجرای یک پرونده: مهلت اقامه دعوا علیه ظهرنویس
آقای پ. ۱۲ فقره سفته به مبلغ بیست و چهار میلیون تومان صادره از آقای ک. و با ظهرنویسی آقای ع. دراختیار دارد. این سفته‌ها در موعد مقرر تادیه نمی‌شود، به همین دلیل آقای ک. علیه آقایان خوانده طرح دعوا می‌کند. دادگاه بدوی نیز خواندگان را متضامنا محکوم به پرداخت مبلغ سفته‌های مذکور و خسارات تاخیر تادیه می‌کند. در ادامه از این رای تجدیدنظرخواهی می‌شود.
دادگاه نیز با نظر به این که دارنده مواعد قانونی طرح دعوا علیه دارنده و ظهرنویس را رعایت کرده است، بنابراین اعتراض علیه صادرکننده و ظهرنویس وارد است و رای دادگاه بدوی را تایید می‌کند.
ظهر نویسی برای ضمانت
ظهرنویسی در لغت به معنی نوشتن پشت سند می باشد و در اصطلاح حقوقی به عملی گفته می‌شود که شخص سند را با تمام حقوق و امتیازاتی که دارد به فرد دیگری انتقال می‌دهد. البته ظهرنویسی به هدف انتقال یکی از کاربرد‌های ظهرنویسی است. علاوه بر ظهرنویسی برای انتقال، این عمل برای ضمانت و وکالت نیز انجام می‌شود.
در برخی موارد دارنده سند به صادرکننده آن اعتمادی ندارد یا صادرکننده به دلیل اینکه اعتبار گذشته را ندارد دیگر قابل اعتماد نیست. در این صورت شخص ثالثی پشت سند را به عنوان ضمانت امضا می‌کند؛ بدین معنا که ضمانت می‌کند که سند مربوطه در تاریخ مقرر وصول می‌شود و اگر پرداخت نشد ضامن مسئول پرداخت وجه آن است.
ظهرنویسی برای وکالت
اگر ظهرنویس در ظهر سند قید “برای وکالت ” را ذکر کرده باشد، این نوع پشت نویسی برای وکالت است. به عبارتی دیگر دارنده سند تجاری بدون آن که مالکیت سند و امتیازات خود را به دیگری منتقل کند، با ظهرنویسی به شخص دیگر وکالت می‌دهد و او را مامور می‌کند که وجه آن را در سررسید از صادرکننده دریافت کند.
حال اگر نتوانستیم وجه سند خود را مطالبه کنیم چکار باید بکنیم؟
در ادامه به شیوه و مهلت اقامه دعوا علیه ظهرنویس و مواعد طرح دعوا علیه صادرکننده می‌پردازیم، با ما همراه باشید.
امضاکنندگان اسناد تجاری در پرداخت وجه آن مسئولیت تضامنی دارند. بنابراین دارنده می‌تواند علاوه بر صادرکننده، علیه ظهر نویس نیز طرح دعوا کند. البته این مزیت اسناد تجاری مشروط به رعایت مواعد و موازین ذکر شده در قانون است که درصورت بی توجهی به این مواعد دارنده قادر به اقامه دعوا علیه ظهرنویس نخواهد بود.
مهلت اقامه دعوی علیه ظهرنویس سفته
دارنده سفته بایستی در تاریخ سررسید وجه سفته را مطالبه کند و در صورت امتناع از تادیه وجه سفته، باید ظرف ده روز واخواست نماید که با این کیفیت دارنده سفته می‌تواند ظرف مدت یک سال از تاریخ واخواست به طرفیت ظهرنویس نیز اقامه دعوا کند.
مهلت قانونی طرح دعوی علیه ظهرنویس چک
ماده ۳۱۵ قانون تجارت تصریح می‌کند که: “اگر چک در همان مکانی که صادر شده است باید تادیه شود، دارنده چک باید در ظرف پانزده روز از تاریخ صدور، وجه آن را مطالبه کند و اگر از یک نقطه به نقطه دیگر ایران صادر شده است باید در ظرف چهل و پنج روز از تاریخ صدور چک، مطالبه شود. اگر دارنده چک در ظرف مواعد مذکور در این ماده، پرداخت وجه آن را مطالبه نکند، دیگر دعوی او بر علیه ظهرنویس مسموع نخواهد بود و…”
پس دارنده چک باید از زمان صدور چک ظرف ۱۵ روز به بانک محال علیه مراجعه و وجه چک را مطالبه کند.
اگر دارنده در این مدت چک را به بانک ببرد و بانک مربوطه گواهی عدم پرداخت وجه چک را صادر کند، با توجه به رعایت مهلت پانزده روزه بالا، دارنده چک می‌تواند همزمان هم از صادرکننده و هم از ظهرنویس چک در دادگاه حقوقی شکایت کند و محکومیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویس را به پرداخت وجه چک درخواست کند.
مهلت اقامه دعوی علیه صادر کننده برات
بنا به مصوبه مجلس، امضاءکنندگان برات شامل برات‌دهنده، برات‌گیر، قبول‌کننده، ظهرنویس یا ضامن در برابر دارنده مسؤولیت تضامنی دارند. دارنده می‌تواند بدون رعایت ترتیب تعهد هریک از امضاءکنندگان از حیث تاریخ، علیه اشخاص مذکور، مجتمعا یا منفردا، اقدام قانونی به عمل آورد.
بدین ترتیب طبق قانون دارنده اگر با عدم تادیه مواجه شد باید اعتراض عدم تادیه تنظیم کند سپس درصورتی که وجه برات پرداخت نشد، دارنده باید علیه برات‌دهنده، ظهرنویس و یا ضامن، در مورد برات‌هایی که باید در ایران پرداخت شوند، سه ماه از تاریخ واخواست و در مورد برات‌هایی که باید در خارج از کشور پرداخت شوند، شش ماه از همان تاریخ طرح دعوا کند درصورت عدم رعایت این مواعد دعوای دارنده علیه ظهرنویس مسموع نخواهد بود.
جمع بندی مهلت اقامه دعوا علیه ظهرنویس
افزایش معاملات تجاری، خرید و فروش و فراوانی استفاده از اسناد تجاری برای پرداخت باعث شده دعاوی اسناد تجاری به یکی از رایج‌ترین پرونده‌ها در دادگاه‌های داخلی تبدیل شود. به دنبال این حجم از دعاوی قوانین زیاد و پراکنده‌ایی نیز در این زمینه وجود دارد.
اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می‌شود که اشخاص بدون اطلاع داشتن از جزئیات قوانین و نکات فنی آن اقدام به صدور، ضمانت یا ظهرنویسی این اسناد می‌کنند، که این کار تبعات زیادی را برایشان به همراه داشته و ممکن است سرمایه زیادی را هم از دست بدهند. پس آگاهی هرچه بیشتر از مقررات حاکم بر چک ضرورت دارد. پیشنهاد می‌کنیم در خصوص مواعد اقامه دعوا علیه ظهرنویس و نحوه آن حتما از مشاوره و راهنمایی کارشناسان حقوقی وینداد بهره‌مند شوید.
فراموش نکنید که تیم وکلای دادگستری وینداد هم با خدمات دعاوی تخصصی اسناد تجاری آماده دفاع از شماست. همچنین اگر شما نیز تاکنون تجربه‌ای در این زمینه داشته‌اید، در قسمت نظرات، تجربه خود را با دیگران به اشتراک بگذارید.
سوالات متداول
مهلت اقامه دعوی علیه ظهرنویس سفته چقدر است؟
دارنده سفته بایستی در تاریخ سررسید وجه سفته را مطالبه کند و در صورت امتناع از تادیه وجه سفته، باید ظرف ده روز واخواست نماید که با این کیفیت دارنده سفته می‌تواند ظرف مدت یک سال از تاریخ واخواست به طرفیت ظهرنویس نیز اقامه دعوا کند.
مهلت قانونی طرح دعوی علیه ظهرنویس چک چقدر است؟
دارنده چک باید از زمان صدور چک ظرف ۱۵ روز به بانک محال علیه مراجعه و وجه چک را مطالبه کند.
درود بر شما. ممنون بابت اطلاعاتی که در اختیار ما گذاشتین. اما سوالی داشتم اینکه سفته ای دست کارفرما دارم که به نام بنده هست اما امضای من پای سفته نیست
آیا اعتباری دارد یا خیر؟!
با سلام و احترام
خیر سفته بدون امضاء یا اثر انگشت معتبر و قابل وصول نیست.
مجموعه حقوقی وینداد
سلام یک فقره چک حامل سال۹۴کسی ظهرنویسی کرده به شخص دیگری داده الان پس از مدت ۷سال شخص ثالث چک رابرگشت وبه دادگاه شکایت کرده چه کارکنم
ممنون خیلی کمک کرد
خب خیالم راحت شد چون من چند جا که کار میکردم ازم سفته گرفتن موقع پس دادن هم یا یادم رفته یا انقدر امروز فردا کردن که اصلا نگرفتموشون
فکر نکنم انقدر پی گیر باشن با این همه مشکلات