آگاهی به قوانین مالیاتی از مواردی است که فعالیت اقتصادی کسب‌وکار شما را زنده نگه می‌دارد. قوانین مالیاتی در ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر دستخوش تغییرات و اصلاحات قابل توجهی شده است. یکی از مهم‌ترین این متون قانونی، قانون مالیاتهای مستقیم است. این قانون بهطور کلی چارچوبی برای تعیین و وصول مالیات‌ها بر درآمد، مالیات بر اشخاص حقیقی و حقوقی و سایر مباحث مالیاتی فراهم می‌آورد. برای آشنایی بیشتر با جزئیات این قانون و تغییرات آن، می‌توانید به قانون مالیاتهای مستقیم با آخرین اصلاحات ۱۴۰۲ مراجعه کنید.
در همین راستا قانون مالیاتهای مستقیم سال ۱۴۰۳ PDF و قانون مالیاتهای مستقیم جدید PDF از منابع مفیدی هستند که خواندن آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم. همچنین، مجموعه کامل قوانین و مقررات مالیاتی ۱۴۰۲ به ارائه یک دید کلی درباره‌ی قوانین مالیاتی و نحوه اجرا و پیاده‌سازی آن‌ها کمک می‌کند.
بررسی قوانین مالیاتی در ایران
بررسی قوانین مالیاتی در ایران موضوعی پیچیده و چندبعدی است که به ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور مرتبط میشود. این قوانین شامل بخشی از قوانین و مقررات است که به‌منظور تعیین و وصول مالیات‌ها به تصویب رسیده‌اند.
بهتر است اینطور بگوییم که مالیات در کشور ما به ۴ دسته به مالیاتهای مستقیم، مالیات بر درآمد، مالیات بر ارزش افزوده و مالیات بر اجاره تقسیم میشوند که هرکدام از این‌ها همان طور که از نامشان پیداست، شامل موارد مشخصی از مالیات مشاغل میشوند که در زیر بررسی می‌کنیم:
انواع قوانین مالیاتی در ایران
از بین این انواع قوانین مالیاتی دولت سالانه برخی از فعالیت‌ها و مشاغل را از پرداخت مالیات معاف می‌کند. این معافیت‌ها معمولاً به‌منظور تشویق سرمایه‌گذاری و استفاده از منابع در امور فرهنگی، آموزشی، و فناوری‌های نوین وضع میشوند به همین دلیل آگاهی از انواع قوانین مالیاتی و نحوه عملکرد آن‌ها برای کسب و کار و شرکت شما بسیار اهمیت دارد و می‌تواند به بهبود وضعیت مالی و اقتصادی‌تان کمک کند. در ادامه به انواع این قوانین اشاره‌ی مختصری می‌کنیم:
مالیات مستقیم
مالیات مستقیم یکی از اجزای کلیدی ساختار مالیاتی کشور است که بهطور خاص از درآمدها و دارایی‌های کسب‌وکارها و اشخاص حقیقی دریافت میشود. این نوع مالیات بهطور مستقیم از منابع درآمدی شما کسر میشود، به این معنی که شما به‌عنوان مالک کسب‌وکار، مسئولیت پرداخت آن را بر عهده دارید.
این مالیات شامل درآمدهای حاصل از حقوق و دستمزد، سودهای شرکت، درآمدهای ناشی از معاملات املاک و مستغلات، و حتی وراثت میشود.
مالیات غیر مستقیم
مالیات غیرمستقیم یکی از انواع مهم مالیات‌ها در ایران است که بر اساس مصرف کالاها و خدمات دریافت میشود. این نوع مالیات، بهطور غیرمستقیم بر روی مشتریان اثر می‌گذارد و شما به‌عنوان صاحب کسب‌وکار باید با آن آشنا باشید تا بتوانید به‌درستی برنامه‌ریزی کنید.
مالیاتهای غیرمستقیم عمدتاً به سه دسته کلی تقسیم میشوند:
۱. حقوق و عوارض گمرکی
۲. مالیات بر مصرف
۳. مالیات بر ارزش افزوده (VAT)
مالیات بر ارزش افزوده
این مالیات بر اساس ارزش افزوده‌ای که در فرآیند تولید و عرضه محصولات و خدمات ایجاد میشود، محاسبه میگردد. به‌عبارتی دیگر، مالیات بر ارزش افزوده بر اساس تفاوت میان ارزش نهایی مصرفی کالا یا خدمت و هزینه اولیه مواد و خدمات مورد استفاده در تولید آن‌ها تعیین میشود.
در این فرآیند، فروشندگان و تولیدکنندگان موظف هستند که مبلغ مالیات بر ارزش افزوده را از مشتریان خود دریافت و سپس آن را به نهادهای مالیاتی پرداخت کنند. بنابراین، در نهایت، مشتریان نهایی که مصرف‌کننده اصلی هستند، این مالیات را در زمان خرید پرداخت می‌کنند.
چه کسانی مشمول قانون مالیات مستقیم هستند؟
در ایران، بر اساس قوانین مالیاتی، افرادی که مشمول قانون مالیات مستقیم هستند، به دسته‌های مختلفی تقسیم میشوند. بیایید بهطور خلاصه ببینیم که این دسته‌ها چه کسانی را شامل میشوند:
۱. اشخاص حقیقی
این گروه شامل افراد عادی است که از راه‌های مختلف مثل کار، اجاره یا کسب‌وکار خود درآمد دارند. به‌عبارت ساده‌تر، هر کسی که درآمدی کسب کند، باید مالیات بر درآمد بپردازد.
۲. اشخاص حقوقی
این دسته، شرکت‌ها و نهادهای قانونی را در بر می‌گیرد، مانند: شرکتهای تجاری و مؤسسات عمومی و دولتی
۳. کسب‌وکارهای صنفی
هر مغازه، مرکز خدمات یا کسب‌وکاری که درآمد دارد، می‌تواند مشمول مالیات مستقیم باشد. بهطور کلی، همه‌ی کسب‌وکارهایی که به‌نوعی درآمدی دارند، در این دسته قرار می‌گیرند.
۴. مالکان املاک
افرادی که املاک و مستغلات دارند و از اجاره آن‌ها درآمد کسب می‌کنند، نیز باید مالیات بپردازند.
۵. وراث
کسانی که از یک متوفی ارث می‌برند، ممکن است مشمول مالیات بر ارث شوند.
همه‌ی این افراد و شرکت‌ها موظف به ثبت‌نام در سیستم مالیاتی هستند و باید اظهارنامه مالیاتی خود را ارائه دهند.
چه کسانی معاف از مالیاتهای مستقیم هستند؟
بدیهی است که همه افراد نمی‌توانند مشمول معافیت مالی شوند. برخی از این افراد و شرایط احراز معافیت آن‌ها را در اینجا برایتان آورده‌ایم:
۱. طبق ماده ۱۳۳ قانون مالیاتهای مستقیم، تمامی درآمد صندوق حمایت از توسعه شرکتهای تعاونی روستایی، کشاورزی، کارمندی، صیادی، دانش‌آموزی، دانشجویی و کارگری از پرداخت مالیات معافند.
۲. طبق ماده ۱۳۷ این قانون، هزینه‌های درمانی هر شخص در موارد درمانی خود، همسر، پدر، مادر، برادر، خواهر و فرزند تحت تکفل در یک سال مشمول معافیت مالیاتی است.
۳. در ماده ۱۴۳ قانون مالیاتهای مستقیم، در رابطه با مالیات شرکت‌هایی که در بازار بورس کالا حضور دارند این‌گونه گفته شده است:
۱۰ درصد از مالیات بر درآمد فروش کالاهایی که در بورس کالایی پذیرفته شده‌اند و به فروش می‌رسند.
به مبلغ ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد شرکت‌هایی که سهام آن‌ها به منظور معامله، خرید و فروش، مورد پذیرش بورس‌های داخلی و خارجی قرار می‌گیرند.
به میزان ۵ درصد از مالیات بر درآمد شرکت هایی که سهام آن‌ها به منظور معامله، خرید و فروش در خارج از بورس داخلی و خارجی مورد پذیرش قرار می‌گیرند.
۴. با توجه به ماده ۱۳۶ قانونی که پیش‌تر ذکر شد، وجوهی که موسسات بیمه عمر به افراد پرداخت می‌کنند، مشمول مالیات نمی‌شود.
۵. طبق ماده ۱۳۲ قانون مالیاتهای مستقیم، درآمد اشخاص حقوقی غیردولتی به خاطر فعالیت‌های تولیدی یا معدنی در واحدهایی که پروانه بهره‌برداری آن‌ها یا قرارداد مربوط به استخراج و فروش در زمان اجرای این ماده صادر یا منعقد شده باشد، مشمول مالیات با نرخ صفر خواهند شد.
جمع‌بندی
قوانین مالیاتی در ایران به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: مالیات مستقیم و مالیات غیر مستقیم و دولت هر ساله برخی از مشاغل و فعالیت‌ها را به منظور حمایت از سرمایه‌گذاری و استفاده از منابع در حوزه‌های فرهنگی، آموزشی و فناوری‌های نوین از پرداخت مالیات معاف می‌کند.
آگاهی از این قوانین می‌تواند به بهبود وضعیت مالی و اقتصادی کسب‌وکارها کمک کند و راه‌حل‌های مالی سوددهی را برای شما به ارمغان بیاورد.
سوالات متداول
چه کسانی موظف به ارائه اظهارنامه مالیاتی هستند؟
تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که درآمدی دارند، از جمله افراد عادی، شرکت‌ها، کسب‌وکارهای صنفی، مالکان املاک و وراث، موظف به ثبت‌نام در سیستم مالیاتی و ارائه اظهارنامه مالیاتی خود هستند.
قوانین مالیاتی در ایران به چند دسته تقسیم میشوند؟
قوانین مالیاتی در ایران عمدتاً به دو دسته اصلی تقسیم میشوند: مالیاتهای مستقیم که بهطور مستقیم از درآمدها و داراییها دریافت میشود و مالیاتهای غیر مستقیم که بر اساس مصرف کالاها و خدمات محاسبه میگردد.
