آیا می توان سفته سفید امضا را به اجرا گذاشت؟

امروزه به دلیل رواج نقض تعهدات و البته کم رنگ شدن اعتماد، افراد به جهت جلب اعتماد و جلوگیری از نقض تعهد و ایجاد یک اهرم فشار به افراد، جهت انجام عمل یا تعهدات مطابق با توافق صورت گرفته، اقدام به اخذ چک یا سفته سفید امضا به عنوان ضمانت و وثیقه می نمایند. اما از آنجایی که هر شخصی دارای دسته چک نمی باشد، صدور سفته بابت تضمین و حسن انجام کار امری بسیار رایج می باشد.

در صورت عدم آشنایی با ویژگی های سفته سفید امضا و آثار حقوقی آن، می تواند مشکلات متعددی برای صادرکننده سفته پیش بیاید که رهایی از این مشکلات بسیار سخت و حتی گاهی غیرممکن است.

در این نوشته با بیان ویژگی ها و آثار حقوقی سفته سفید امضا به دنبال آن هستیم که مشکلات ناشی از صدور این نوع سفته به حداقل برسد.

سفته چیست؟

سفته یک سند تجاری لازم‌الاجراست که بر اساس آن، یک طرف (صادرکننده) متعهد می‌شود مبلغ مشخصی را در یک زمان معین، به‌طرف دیگر (گیرنده وجه) بدهد. این مبلغ نمی‌تواند از رقم مجاز چاپ‌شده روی سفته بیشتر باشد.

نکته لازم به ذکر در خصوص سفته، مسئول پرداخت سفته می‌باشد. در سفته برخلاف چک همواره پرداخت کننده اشخاص می‌باشند در حالی که اصولا پرداخت چک توسط بانک صورت می‌گیرد.

مندرجات سفته

برای اینکه سفته به صورت کامل و قانونی تنظیم شود، باید متضمن چند رکن باشد.

این ارکان عبارتند از؛ تاریخ صدور و پرداخت، مبلغ، نام صادرکننده، نام گیرنده و امضا یا مهر صادر کننده.

سفته سفید امضا چیست؟

پس از اینکه با سفته و مندرجات آن آشنا شدید، اینک به تعریف سفته سفید امضا می‌پردازیم. سفته سفید امضا سفته‌ای است که در آن نام صادرکننده به همراه امضا یا مهر او وجود دارد، اما سایر ارکان سفته مثل تاریخ پرداخت (سررسید)، وجه و نام گیرنده خالی می‌ماند و در‌واقع تکمیل متن آن به گیرنده سفته واگذار می‌شود. در چنین شرایطی، دارنده سفته می‌تواند این سند را مطابق خواست خود تکمیل کند و برای وصول آن اقدام نماید. همچنین این امکان برای او وجود دارد که سفته را به فرد دیگری انتقال دهد.

آیا سفته سفید امضا اعتبار قانونی دارد؟

در حقوق ایران، سفید امضا پذیرفته شده ‌است و قانون‌گذار فرض می‌کند با امضای سفته، شما به گیرنده وکالت داده‌اید تا سفته را به خواست خود تکمیل و استفاده کند. بنابراین نباید این تصور را داشت که سفته سفید امضا قابل وصول نیست.

نحوه وصول سفته سفید امضا

برای این کار، ابتدا باید مشخصات صادرکننده و گیرنده سفته و تاریخ پرداخت (سررسید) درج شود. سفته برخلاف چک که از طرق مختلفی امکان طرح دعوا و وصول وجه آن میسر می باشد، تنها از یک طریق امکان مطالبه خواهد داشت و آن هم از طریق دادگاه حقوقی محل اقامت صادرکننده یا هریک از امضا کنندگان سفته می باشد. در این باره باید گفت که دارنده سفته در صورت مراجعه به هریک از مسئولان سفته؛ اعم از صادرکننده، ضامن، ظهرنویس (انتقال دهنده) و مواجهه با عدم پرداخت آن، می بایست با مراجعه به دادگاه حقوقی محل اقامت مسئول یا مسئولان سفته، یا دفاتر خدمات قضایی و پرداخت هزینه دادرسی اقدام به ثبت دادخواست بنماید.

ذکر این موضوع ضروری است که؛ در صورتی که مبلغ سفته کمتر از بیست میلیون تومان باشد می بایبست برای مطالبه و وصول به شورای حل اختلاف مراجعه و اقدام به طرح دعوا نمود.

در خصوص هزینه دادرسی نیز باید بیان داشت که؛ اگر مبلغ سفته تا بیست میلیون تومان باشد هزینه دادرسی معادل دو نیم درصد ارزش خواسته می باشد.

و اگر مبلغ سفته بیش از بیست میلیون تومان باشد سه نیم درصد ارزش خواسته به عنوان هزینه دادرسی می بایست پرداخت نمود.

اما نکته ی مهم و قابل توجهی که می بایست به آن توجه نمود بحث مطالبه در موعد های تعیین شده می باشد. به عبارتی دیگر قانون تجارت بیان داشته است که، دارنده سفته می بایست پس از حداکثر ده روز از تاریخ سررسید سفته برای پرداخت آن مراجعه نماید و الا فقط حق مراجعه به صادر کننده سفته را دارد و حق رجوع او به انتقال دهندگان (ظهر نویس) و ضامنین سفته از بین خواهد رفت.

سوءاستفاده از سفته سفید امضا

بر اساس ماده ۶۷۳ قانون مجازات اسلامی (بخش تعزیرات): «هر کس از سفید مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده ‌است یا به هر طریق به‌دست‌ آورده، سوء‌استفاده کند، به یک تا سه سال حبس‌ محکوم خواهد شد».

فرض کنید شما سفته سفید امضایی را به دیگری داده‌اید و اکنون او از این سند سوءاستفاده کرده‎‌است. بر اساس این ماده، شما لازم است در محاکم قضایی اولاً سفید امضا بودن سند را اثبات کنید و ثانیاً سوءاستفاده آن فرد از سند را ثابت نمایید. برای اثبات سفید امضا بودن، دادگاه سفته را به کارشناس خط ارجاع می‌دهد، البته داشتن شاهد هم می‌تواند در این مورد مفید باشد. باید بدانید که اثبات این موارد، کار آسانی نیست. بنابراین بهترین تصمیم آن است که از ابتدا سفته سفید امضا صادر نکنید. بدین ترتیب جلو سوءاستفاده‌های احتمالی گرفته می‌شود.

نکاتی که در هنگام تکمیل سفته‌ حسن انجام کار می بایست در نظر گرفت

در هنگام تکمیل سفته بابت ضمانت و حسن انجام کار، به جهت جلوگیری از سو استفاده احتمالی می بایست مواردی را به خاطر داشت.

در این باره باید گفت که، تاریخ پرداخت در سفته درج نشود و قید شود که صدور سفته به جهت، حسن انجام کار یا بابت تضمین کار می باشد. همچنین بر روی قید حواله کرد نیز خط کشیده شود تا مانع از انتقال مجدد سفته شود و بهتر است که حتی الامکان در قرارداد شماره و مندرجات سفته قید شود.

نتیجه گیری

برای اینکه سفته و سفته سفید امضا از حمایت های قانونی برخوردار گردد باید شرایطی داشته باشد که این شرایط در قانون تجارت بیان شده است و ما در این مطلب درصدد برآمدیم تا شما را با تمام نکاتی که در صدور سفته سفید امضا و حسن انجام کار باید رعایت گردد آشنا کنیم.

شما می‌توانید با مشاوره حقوقی وینداد مسائل کسب‌وکاری خود را به سرعت حل کنید و از خدمات ۳۶۰ درجه وینداد برای پشتیبانی از کسب ‌وکار خود استفاده کنید.

سوالات متداول

به چه سفته‌ای، سفته سفید امضا می‌گویند؟

سفته سفید امضا سفته‌ای است که در آن نام صادرکننده به همراه امضا یا مهر او وجود دارد، اما سایر ارکان سفته مثل تاریخ پرداخت (سررسید)، وجه و نام گیرنده خالی می‌ماند و در‌واقع تکمیل متن آن به گیرنده سفته واگذار می‌شود.

سفته سفید امضا معتبر است؟

در حقوق ایران، سفید امضا پذیرفته شده ‌است و قانون‌گذار فرض می‌کند با امضای سفته، شما به گیرنده وکالت داده‌اید تا سفته را به خواست خود تکمیل و استفاده کند.