نحوه اقامه دعوای مالکیت صنعتی + وکیل دعاوی

یکی از موارد رایج در حوزه مالکیت فکری، استفاده از طرح‌ها و اختراعات و سایر موضوعات غیر مادی است. این موارد از نظر قانونی نقض حق مخترع یا پدیدآورنده اثر به‌شمار می‌رود و قانون گذار از این دسته از سرمایه‌ها که به صورت غیر مادی است حمایت لازم را انجام داده است. یعنی در صورتی که از طرح‌های صنعتی و حقوق مالکیت فکری سوء استفاده شود امکان اقامه دعاوی مالکیت صنعتی وجود دارد. در ادامه با دعاوی علامت تجاری بیشتر آشنا می‌شویم. 

مالکیت صنعتی چیست؟ 

در قوانین مربوط به مالکیت فکری و قوانین تجاری تعریف مشخص و کاملی در رابطه با مالکیت صنعتی وجود ندارد اما به طور کلی می‌توان گفت که منظور از مالکیت صنعتی در واقع  یک سری از حقوق در یک صنعت خاص است که این حقوق جنبه غیر مادی دارد. 

برای مثال نام تجاری و علائم صنعتی که در یک صنعت و توسط یک شرکت خاص استفاده می‌شود دارای مالکیت صنعتی است همچنین برخی از خلاقیت‌های خاصی که در یک صنعت وجود دارد مانند اختراعات پس از ثبت در اداره مالکیت صنعتی یا به تعبیر دقیق‌تر اداره مالکیت معنوی، قابل حمایت است.

با اینکه  در رابطه با مالکیت صنعتی تعریف مشخصی وجود ندارد اما قانون ایران در ماده ۲۰ قانون مربوط به ثبت اختراعات و طرح‌های صنعتی و علائم تجاری تعریفی در رابطه با طرح‌های صنعتی ارائه کرده است که بنابر آن هرگونه ترکیب خطوط و رنگ‌های خاص و اشکال سه بعدی که در یک محصول صنعتی وجود دارد طرح صنعتی است به گونه‌ای که باید شکل آن فراورده صنعتی را تغییر دهد. 

در صورتی که فردی از حقوق مالکیت صنعتی متعلق به شخص دیگر یا یک شرکت دیگر استفاده کند، آن شرکت می‌تواند اقامه دعاوی مالکیت صنعتی کند

انواع موضوعات مالکیت صنعتی 

حقوق مالکیت صنعتی دارای سه موضوع کاربردی است که هرکدام از آن‌ها مربوط به بخش خاصی از یک صنعت است. این دسته از موضوعات شامل موارد زیر است: 

• ثبت اختراع و گواهی ثبت اختراع 

در رابطه با اختراع باید بیان کرد منظور هرگونه خلاقیتی است که برای اولین بار یک فراورده خاص را تولید می‌کند. دولت به فردی که اختراع را ثبت می‌کند حقوق انحصاری می‌دهد و فرد نیز باید اختراعی را که انجام داده است ثبت کند. ثبت اختراع یکی از موضوعات مهم در مالکیت صنعتی است و به این معناست که دولت در طی یک سندی به فردی که اختراع را انجام داده است می‌دهد و او مورد حمایت قانونی قرار می‌گیرد. پس از آن صاحب اختراع به صورت قانونی می‌تواند آن را انتقال دهد یا صادر کند.

شرایط ثبت اختراع در قانون مشخص شده است. برای مثال اختراع علاوه‌بر اینکه باید جدید باشد، حتما لازم است مشکلی را در یک صنعت حل کند.

• طرح صنعتی و ثبت آن 

منظور از طرح صنعتی در واقع موضوعاتی است که به شکل یک کالا مربوط است. برای مثال اگر یک کالای صنعتی را در نظر بگیرید که شکل یا فرایند آن به وسیله یک شکل خاص یا رنگ خاص تغییر و کالا را جذاب‌تر کرده است یا این که این کالا توسط طرح‌های سه بعدی یا دو بعدی تغییر خاصی پیدا کرده است. البته این طرح باید شرایط قانونی مثل جدید بودن و عدم تشابه را نیز داشته باشد.

• علائم و نشان تجاری و برند

در تجارت و صنعت گاهی اوقات برخی از کالاها با نشانه خاص شناخته می‌شوند که این کالا را به یک شرکت مربوط می‌کند. علائم تجاری معمولا محصولات یک شرکت را از شرکت و بنگاه‌های تجاری دیگر متمایز می‌کنند و بنابراین مشتریان یک شرکت به راحتی می‌توانند کالای مد نظر خود را از دیگر‌ کالاهایی که متعلق به شرکت دیگری است؛ تشخیص دهند. 

نحوه طرح دعوای مالکیت صنعتی 

برای اقامه دعاوی مالکیت صنعتی به یک نکته توجه داشته باشید؛ برای اقامه طرح شما باید ثبت شده باشد و در صورت عدم ثبت آن، امکان طرح دعوا وجود ندارد. معمولا این دعاوی به دو صورت حقوقی و کیفری مطرح می‌شوند که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم: 

• اقامه دعاوی مالکیت صنعتی به صورت حقوقی  

منظور از دعاوی حقوقی مربوط به مالکیت صنعتی این است که اگر شخص دیگری از علامت ثبت شده استفاده کند، عملی انجام دهد که باعث نقض حقوق مالک شود و مالک به وسیله اعمال او دچار ضرر شده باشد؛ می‌تواند در دادگاه تقاضای خسارت نماید. در این صورت باید ضرر توسط مالک به اثبات برسد.  

برای طرح این دعوا باید موضوع را در اداره کل مالکیت صنعتی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اقامه نماید و اگر اعتراضی در رابطه با رای صادر داشت در دادگاه حقوقی اعتراض را مطرح می‌کند. 

• دعاوی کیفری و اقامه دعاوی مالکیت صنعتی 

امکان اقامه دعوا به صورت کیفری برای شخصی که به صورت عمدی موجب نقض حقوق مالکیت صنعتی یک فرد می‌شود وجود دارد. در این صورت فردی که به مالک عامدانه ضرر رسانده است نه تنها باید جبران خسارت نماید بلکه به حبس تعزیری از نود روز تا شش ماه هم محکوم می‌شود. 

پس از این که فرد شکوائیه خود را در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کرد نیاز است که پرونده در دادسرا بررسی شود. پس از رسیدگی‌های ضروری کیفرخواست صادر می‌شود. لازم به ذکر است که دادگاه‌های خاصی که قضات آن با اقامه دعاوی مالکیت صنعتی آشنا هستند وجود دارد که پرونده در نهایت به این دادگاه‌ها ارجاع می‌شود. توصیه می‌شود برای آشنایی بیشتر با مراحل طرح دعاوی مالکیت صنعتی حتما با کارشناسان متخصص مالکیت فکری مشورت کنید. 

جمع‌بندی

دعاوی مالکیت صنعتی دعاوی خاصی است که به خاطر سوء استفاده از طرح‌های صنعتی، اختراعات، و علائم تجاری مطرح می‌شوند. 

در رابطه با مالکیت صنعتی تعریف مشخصی وجود ندارد. اما به طور کلی منظور از مالکیت صنعتی حقوق فکری (شامل حقوق مادی و معنوی) اشخاص است که تحت حمایت قانون قرار می‌گیرد. 

برای اقامه این دسته از دعاوی بهتر است که با کارشناسان مالکیت صنعتی مشورت کنید تا در مورد نحوه طرح دعوا اطلاعات بیشتری کسب نمایید. 

سوالات متداول

هزینه طرح دعاوی مربوط به سوء استفاده از برند چقدر است؟ 

معمولا هزینه این دعاوی با توجه به ارزش خواسته تعیین می‌شود و در هر دعوا متفاوت است.

آیا استفاده از طرح خاصی روی یک فرش بدون اجازه از مالک موجب طرح دعاوی صنعتی می‌شود؟

طرح خاصی که روی یک فرش وجود دارد اگر مشمول یک طرح صنعتی باشد و علاوه بر آن ثبت شده باشد، بله دعاوی کیفری و حقوقی را در پی دارد.َ