ثبت شرکت‌های تجاری برای آغاز یک کسب‌وکار استارتاپی، اقدامی ضروری و پرفایده است. با این حال همه انواع شرکت‌های تجاری لزوما برای آغاز یک کسب‌وکار کارآمد نیستند. به همین خاطر در این مطلب قصد داریم تا تفاوت دو نوع رایج و مهم از شرکت‌های تجاری برای تاسیس یک استارتاپ را، یعنی تفاوت شرکت سهامی خاص و شرکت با مسئولیت محدود را بررسی کنیم.
با ما همراه باشید.
انواع شرکت‌های تجاری کدامند؟
شاید برای برخی مخاطبان این پرسش به وجود آمده باشد که ثبت کدام شرکت، مزایای بیشتری دارد و در واقع از نظر حقوقی، ثبت کدام نوع شرکت تجاری اقدام بهتری برای موسسان استارتاپ و سرمایه‌گذاران کسب‌وکارها است؟
در پاسخ باید ابتدا انواع شرکت تجاری در قوانین ایران را مرور کرد. مطابق ماده ۲۰ قانون تجارت، شرکت‌های تجاری به ۷ دسته تقسیم می‌شوند:
۱) شرکت سهامی ۲) شرکت با مسئولیت محدود ۳) شرکت تضامنی ۴) شرکت مختلط غیر سهامی ۵) شرکت مختلط سهامی ۶) شرکت نسبی ۷) شرکت تعاونی تولید و مصرف
بنا به تجربه و از منظری حقوقی، برای افرادی که نیازمند ثبت شرکتی برای شروع یا گسترش کسب‌وکار خود هستند، دو نوع شرکت سهامی خاص و شرکت با مسئولیت محدود، امتیازات بیشتری به دنبال دارند. پس توضیحی در مورد اینکه شرکت سهامی خاص چیست و شرکت با مسئولیت محدود چیست می‌دهیم.
در نهایت باید گفت پاسخ به پرسش «ثبت کدام شرکت بهتر است؟» تا حد زیادی بستگی به نوع تجارت و هدف شرکا دارد اما در غالب موارد شرکت‌های سهامی خاص و با مسئولیت محدود، شرکت‌های رایج و مناسب برای شروع کسب‌وکار و ورود به امور تجاری به حساب می‌آیند.
حال که با این دو نوع شرکت کمی آشنا شده‌ایم، به سراغ بررسی تفاوت شرکت سهامی خاص با مسئولیت محدود می‌رویم.
شرکت سهامی خاص چه شرکتی است؟
مطابق ماده ۴ لایحه اصلاحی قانون تجارت شرکت‌های سهامی اینگونه تعریف می‌شوند:
شرکت سهامی به دو نوع تقسیم می‌شود:
نوع اول – شرکت‌هایی که مؤسسین آنها قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام
به مردم تأمین می‌کنند. این گونه شرکت‌ها شرکت سهامی عام‌نامیده می‌شوند.
نوع دوم – شرکت‌هایی که تمام سرمایه آنها در موقع تأسیس منحصراً توسط مؤسسین تأمین
گردیده است. این گونه شرکت‌ها شرکت سهامی خاص‌نامیده می‌شوند.
همانطور که مشخص است، در شرکت سهامی خاص، سرمایه تماما توسط شرکا و موسسان تامین می‌شود و این شرکت بر خلاف شرکت سهامی عام، امکان عرضه در بورس را ندارد و به همین دلیل نیز از تشریفات بسیار کمتری برخوردار است.
شرایط لازم برای تاسیس شرکت سهامی خاص به شرح زیر است:
– حداقل سرمایه صد هزار تومان
– حداقل تعداد اعضا (مدیران، سهامداران) ۳ نفر
– تامین کل سرمایه توسط اعضای شرکت
همچنین، باید به یاد داشت که نقل و انتقال سهام در این شرکت، منوط به موافقت مدیران است و مسئولیت اعضا هم محدود به مبلغ اسمی سهام آنها می‌شود.
بنابراین می‌توان گفت شرکت سهامی خاص برای کسب‌وکارهای کوچک و متوسط و استارتاپی، قالبی مطمئن و سودمند است.
در ادامه به قالب رایج دیگر یعنی شرکت با مسئولیت محدود نیز می‌پردازیم.
شرکت با مسئولیت محدود چه شرکتی است؟
علاوه بر شرکت سهامی خاص که از رواج زیادی میان کسب‌وکارها برخوردار است، شرکت با مسئولیت محدود نیز از رایج‌ترین شرکت‌های تجاری در حقوق ایران به حساب می‌آید. بسیاری از کسب‌وکارهای فامیلی و خانوادگی در ایران در قالب شرکت با مسئولیت محدود تشکیل می‌شود.
ماده ۹۴ قانون تجارت، شرکت با مسئولیت محدود را اینگونه تعریف می‌کند:
شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکاء بدون اینکه سرمایه به‌سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد – فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است.
شرایط تاسیس شرکت با مسئولیت زیر به شرح زیر است:
– حداقل سرمایه صد هزار تومان
– حداقل تعداد اعضا ۲ نفر
– تامین کل سرمایه توسط اعضای شرکت
در ادامه به تفاوت شرکت سهامی خاص با شرکت با مسئولیت محدود اشاره می‌کنیم.
تفاوت‌های شرکت سهامی خاص و با مسئولیت محدود چیست؟
اگرچه هر دو قالب سهامی خاص و با مسئولیت محدود، برای تاسیس استارتاپ‌ها مناسب هستند، اما تفاوت شرکت سهامی خاص با شرکت با مسئولیت محدود نیز موضوعی مهم به شمار می‌رود.
در زیر مهم‌ترین تفاوت‌های شرکت سهامی خاص و با مسئولیت محدود را بررسی کرده‌ایم:
تعداد اعضای موسس
برای تاسیس شرکت سهامی خاص نیاز به سه نفر موسس وجود دارد در حالی که در شرکت با مسئولیت محدود، با حداقل دو شخص نیز می‌توان شرکت را تاسیس کرد.
میزان سرمایه اولیه
اگر چه هر دو شرکت با سرمایه اولیه حداقل صد هزار تومان امکان تاسیس دارند، اما در شرکت سهامی خاص باید سهامداران حداقل ۳۵ درصد سرمایه اولیه شرکت را در حساب بانکی شرکت واریز کنند و تعهد به پرداخت مابقی نیز ارائه دهند.
در حالیکه در شرکت با مسئولیت محدود، باید تمام سرمایه اولیه پرداخت شود.
انتخاب بازرس
در شرکت سهامی خاص ضروری است که بازرس اصلی و بازرس علی‌البدل معین شود اما این در خصوص شرکت‌های با مسئولیت محدود صدق نمی‌کند.
انتخاب و مدت ماموریت مدیران
در شرکت‌های با مسئولیت محدود، محدودیت خاصی برای مدت ماموریت مدیران وجود ندارد. حال آنکه در شرکت سهامی خاص، دوره مدیریت مدیران دوساله است.
همچنین در شرکت با مسئولیت محدود، می‌توان مدیران را از خارج شرکت انتخاب کرد اما در شرکت سهامی خاص، مدیران لزوما باید از سهامداران شرکت باشند.
انتخاب روزنامه کثیرالانتشار
در شرکت‌های سهامی خاص، باید روزنامه کثیرالانتشار خاصی انتخاب شود و آگهی‌های مختلف شرکت در آن منتشر شود. اما در شرکت با مسئولیت محدود نیازی به داشتن روزنامه کثیرالانتشار نیست.
نحوه تقسیم سود و زیان
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های شرکت سهامی خاص و با مسئولیت محدود در نحوه تقسیم سود و زیان شرکت میان شرکاست.
اصولا در شرکت‌های با مسئولیت محدود سرمایه به شکل سهام میان شرکا تقسیم نمی‌شود. در این شرکت‌ها هر شریک تا میزان سرمایه خود مسئول پرداخت تعهدات و دیون شرکت و دریافت سود است. در ضمن شرکا میتوانند ترتیب متفاوت و خاص دیگری نیز برای این موضوع در اساسنامه معین کنند.
از سوی دیگر در شرکت‌های سهامی خاص، سود شرکت به نسبت میزان سهام هر یک از شرکا تعیین می‌شود و خلاف آن نیز نمی‌توان تصمیم دیگری اتخاذ کرد.
نقل و انتقال سهام
یکی دیگر از مهم‌ترین تفاوت‌های شرکت سهامی خاص و با مسئولیت محدود در نحوه نقل و انتقال سهام است. در شرکت‌های با مسئولیت محدود، انتقال سهام با رضایت سه چهارم شرکا انجام می‌شود و تابع تشریفاتی مانند تشکیل مجمع عمومی و ثبت در دفتر اسناد رسمی است.
این در حالی است که در شرکت سهامی خاص، نقل و انتقال سهام از طریق مراجعه به اداره دارایی و تشکیل مجمع عمومی صورت می‌گیرد.
تقویم سرمایه غیرنقدی
تقویم سرمایه غیرنقدی به معنای قیمت‌گذاری آن بخشی از سرمایه شرکت است که به شکل غیرنقدی ارائه شده است، مثلا زمین و خانه و…
در شرکت با مسئولیت محدود، سرمایه غیرنقدی توسط خود شرکا تقویم (قیمت گذاری) می‌شود درحالیکه در شرکت سهامی خاص، تقویم سرمایه غیرنقدی توسط کارشناسان رسمی دادگستری انجام می‌شود.
تغییر اساسنامه
در شرکت با مسئولیت محدود تغییر مفاد اساسنامه، با اکثریت عددی شرکای شرکت که دارای لااقل سه چهارم سرمایه هستند انجام می‌شود. حال آنکه در شرکت سهامی خاص تغییر اساسنامه، با اکثریت دو سوم آراء مجمع عمومی فوق العاده انجام می‌گیرد.
مقررات شرکت با مسئولیت محدود در این خصوص قابلیت توافق متفاوت دیگری را دارد اما این در خصوص شرکت سهامی خاص صادق نیست.
انحلال شرکت
در شرکت با مسئولیت محدود، شرکایی که سرمایه آنها حداقل نصف سرمایه کل شرکت باشد، میتوانند رای به انحلال شرکت تجاری دهند.
در شرکت سهامی خاص، انحلال با تصمیم دو سوم اعضای شرکت در مجمع عمومی فوق‌العاده امکان‌پذیر است.
فوت شرکا در شرکت با مسئولیت محدود می‌تواند سبب انحلال شود حال آنکه در سهامی خاص اینطور نیست.
برای تاسیس استارتاپ کدام نوع شرکت بهتر است؟
تا کنون با شرایط تاسیس و تفاوت‌های شرکت سهامی خاص و با مسئولیت محدود آشنا شده‌ایم. در نهایت سعی داریم به کسب‌وکارهای مختلف، به خصوص استارتاپ‌ها مشاوره‌هایی در زمینه انتخاب نوع شرکت‌های مطلوب ارائه کنیم.
در حال حاضر می‌توان گفت هر دوی این شرکت‌های بررسی شده در این مطلب برای تاسیس کسب‌وکارها مناسب هستند اما اصولا کسب‌وکارهای خانگی و کوچک‌تر بهتر است شرکت‌های با مسئولیت محدود را انتخاب کنند چرا که تشریفات کمتری به نسبت شرکت‌های سهام دارند.
از سوی دیگر، شرکت‌های بزرگ‌تر و یا استارتاپ‌های با احتمال موفقیت وسیع و بیشتر، میتوانند از شرکت‌های سهامی خاص استفاده کنند. در اصل بیشتر استارتاپ‌های موجود قالب سهامی خاص را برای راه اندازی کسب و کار خود انتخاب کرده‌اند.
در نهایت باید توجه داشت که مزایا و معایب هر یک از این شرکت‌ها که در بالا بررسی شد، ممکن است یک موسس را به سمت هر یک از اناع سهامی خاص یا با مسئولیت محدود سوق داد. مواردی مانند تشریفات تاسیس، تقسیم سود و تعداد اعضا، میتوانند معیارهای موثر در این انتخاب باشند.
نیاز به راهنمایی درباره ثبت شرکت دارید؟
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد، سعی شد تا به مهم‌ترین تفاوت‌های شرکت سهامی خاص و با مسئولیت محدود اشاره شود و کسب‌وکارها را در مسیر انتخاب نوع بهتر شرکت راهنمایی کنیم.
در نهایت باید توجه داشت که اصولا انتخاب نوع درست شرکت و شروع فرآیند ثبت شرکت تجاری، نیاز به دریافت مشاوره حقوقی دارد چرا که این مسیر نسبتا مسیری تخصصی و پیچیده است.
ما در وینداد با داشتن مشاوران حقوق ثبت شرکت‌ها و وکلای دادگستری مجرب قادر هستیم تا خدمات مشاوره حقوقی در راستای ثبت شرکت سهامی خاص یا با مسئولیت محدود را برای کسب‌وکار شما با کمترین هزینه و بالاترین کیفیت فراهم کنیم.
