استفاده از اسناد تجاری در ارتباطات حقوقی، شغلی و تجاری روزمره بسیاری از افراد متداول و معمول است. سفته نیز به عنوان یکی از متداول‌ترین و مهم‌ترین اسناد تجاری مقررات خاص خود را دارد. در صورتی که وجه سفته در موعد مقرر پرداخت نشود، نیاز است تا با طرح دعوای مطالبه وجه سفته، نسبت به احقاق حقوق اقدام کرد.
در این مطلب نکات مهم برای طرح دعوای مطالبه وجه سفته مطابق با نظام حقوقی ایران را بررسی می‌کنیم.
تعریف سفته
قانون تجارت ایران در ماده ۳۰۷ بیان می‌دارد:
فته‌طلب (سفته) سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین و یا به‌حواله‌کرد آن شخص کارسازی نماید.
اصولا یک سفته از لحاظ حقوقی باید متضمن اطلاعات زیر باشد تا سفته قانونا قابل پیگیری باشد:
– امضا یا مهر متعهد
– تاریخ صدور سفته و همان زمان ایجاد تعهد
– مبلغ سفته
– گیرنده سفته (طلبکار)
– موعد پرداخت
توجه داشته باشید که عدم درج مواردی مانند موعد پرداخت سفته را از اعتبار می‌اندازد.
زمان مناسب برای طرح دعوای مطالبه وجه سفته
سوال مهمی که در اینجا وجود دارد، این است که از نظر قانونی، چه زمانی می‌توان اقدام به طرح دعوای مطالبه وجه فته کرد؟
در پاسخ باید گفت که اصولا هر سفته‌ای دارای دو تاریخ و موعد مهم است: ۱) تاریخ صدور ۲) تاریخ سررسید
برای طرح دعوای مطالبه وجه سفته تاریخ سررسید یا همان موعد پرداخت اهمیت دارد. اهمیت این تاریخ در موضوع واخواست سفته نهفته است.
مفهوم واخواست سفته
منظور از واخواست سفته این است که فردی که به نفع او سفته صادر شده است، ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ سررسید سفته، اقدام به واخواست سفته کند. واخواست چیزی شبیه عملیات برگشت زدن چک بلامحل است.
برای انجام واخواست، لازم است فرم‌های مخصوصی از بانک یا دادگاه دریافت شود و در آن قید شود سفته با مشخصات مورد نظر پس از سررسید امکان نقد شدن داشته است.
اهمیت تاریخ سررسید از آن جهت است که طلبکار ۱۰ روز از تاریخ سررسید باید اقدام به واخواست سفته کند تا بتواند از تمامی مزایای دادرسی بهره‌مند شود. پس از گذر این مهلت ده روزه، درخواست قرار تامین و توقیف اموال بدهکار و یا اقدام علیه ظهرنویسان به طور تضامنی امکان‌پذیر نیست.
اگر در این ده روز اقدام شد، طلبکار می‌تواند تا یکسال طرح دعوای مطالبه وحه سفته را انجام دهد. در صورتی که فرد در خارج از کشور باشد، این مهلت دو ساله خواهد بود.
مسئولان پرداخت مبلغ سفته
برای مطالبه وجه سفته، می‌توان علیه اشخاص مختلفی اقامه دعوی کرد:
– متعهد یا متعهدانی که نامشان در قسمت متعهد سفته قید شده است.
– ظهرنویسان یعنی کسانی که پشت سفته را امضا کرده‌اند یا سفته به آنها منتقل شده است.
– ضامن یا ضامنانی که پشت سفته را امضا زده‌اند.
البته باید به یاد داشت که طرح دعوای مطالبه وجه سفته علیه ضامنان و ظهرنویسان، تنها در حالتی ممکن است که واخواست سفته در دوره ۱۰ روزه انجام شده باشد وگرنه تنها می‌توان علیه شخص متعهد اصلی سفته اقامه دعوا کرد.
مرجع صالح برای طرح دعوای مطالبه وجه سفته
بر خلاف طرح دعوا برای مطالبه وجه چک، در طرح دعوای مطالبه وجه سفته، طلبکار تنها می‌تواند از مسیر حقوقی اقدام کند و امکان طرح شکایت کیفری و یا اجرای ثبت را ندارد.
در نتیجه بنا به میزان و مبلغ وجه سفته، طلبکار باید به دادگاه حقوقی یا شورای حل اختلاف مراجعه کند.
با این حال نباید فراموش کرد که اگر بدهکار بر خلاف حکم دادگاه، اقدام به پرداخت مبلغ طلب نکند، می‌توان حکم بازداشت وی را از دادگاه کرفت و به نوعی از ظرفیت کیفری نیز استفاده کرد.
مدارک دادخواست دعوای مطالبه وجه سفته
مدارک زیر باید ضمیمه بر دادخواستی شود که از طریق آن طرح دعوای مطالبه وجه سفته می‌شود:
– اصل یا کپی برابر اصل سفته
– اصل یا کپی گواهی واخواست سفته
– اصل یا کپی مدارک شناسایی خواهان (طلبکار)
– مشخصات بدهکار
– وکالتنامه وکیل دادگستری در صورت وجود
در متن دادخواست باید مبلغ سفته باضافه سایر هزینه‌ها مانند هزینه دادرسی و ابطال تمبر و حق‌الوکاله و… را نیز از دادگاه درخواست کرد.
نکته مهم در تدوین دادخواست دعوای مطالبه وجه سفته، این است که اگر طلبکار در مدت ۱۰ روزه واخواست کرده باشد، باید در دادخواست ذکر کند که متقاضی صدور قرار تامین خواسته است.
قرار تامین خواسته در دعوای سفته
یکی از قرارهای مهم در دعوای مطالبه وجه سفته، قرار تامین خواسته است. منظور از تامین خواسته این است که طلبکار از دادگاه می‌خواهد برای جلوگیری از اقدامات بدهکار در جهت پنهان یا منتقل کردن اموالش، به اندازه میزان وجه سفته، اموال بدهکار را توقیف کند. در این حالت اگر بدهکار از تسویه حساب سر باز بزند، دادگاه می‌تواند از محل فرروش اموال وی، به طلبکار وجه مورد نظر را پرداخت کند.
معرفی خدمات وینداد در حوزه سفته
در این مطلب به موضوع مهم طرح دعوای مطالبه وجه سفته پرداختیم. شما می‌توانید برای تنظیم دادخواست مطالبه وجه سفته، دریافت مشاوره حقوقی برای بهترین اقدام حقوقی و همچنین دعاوی تخصصی حوزه اسناد تجاری به تیم حقوقی و وکلای دادگستری مجرب ما اعتماد داشته باشید.
