احتمالاً ممکن است بسیاری از افراد تصور کنند که طرح دعوا صرفاً علیه اشخاص حقیقی امکان‌پذیر است اما جالب است بدانید تا امروز اقامه دعوی علیه شرکت‌ها پرونده‌های بسیاری را در دادگاه‌ها به خود اختصاص داده است و علت آن تعامل هر چه بیشتر ما با شرکت‌ها در دنیای امروز و وابستگی و نیاز ما به آن‌ها می‌باشد اما در این بین بسیاری نمی‌دانند که مرجع رسیدگی به دعوا علیه شرکت کدام مرجع است؟ بنابراین آشنایی با وضعیت حقوقی شرکت‌ها نه تنها یک نیاز بلکه یک ضرورت است و ما نیز در چندین مطلب در صدد هستیم تا شما را با حقوق خود در برابر اشخاص حقوقی آشنا نماییم. پس همراه ما باشید!
بهتر است ابتدا با مثالی آغاز کنیم!
آقای علیزاده برای بیمه کردن خودروی خود با یک شرکت بیمه قراردادی ۱ ساله منعقد می‌نماید که طی آن شرکت بیمه متعهد می‌شود در قبال دریافت حق بیمه و در صورت وقوع تصادف، خسارت مالی وارد به خودرو را جبران نماید. حال تصور کنید تصادفی رخ داده و خودروی آقای علیزاده دچار خسارت می‌گردد. ایشان برای جبران خسارت خود به شرکت بیمه مراجعه می‌نماید اما شرکت بیمه با دلایل غیر موجه از ایفای تعهدات خود امتناع می‌نماید.
آقای علیزاده برای احقاق حق خود تصمیم به طرح دعوی حقوقی دارد. سوالی که برای ایشان پیش آمده این است که برای طرح دعوی حقوقی علیه یک شرکت (به عنوان مثال شرکت بیمه) باید به کدام مرجع مراجعه نماید؟
به عنوان مقدمه شناخت مرجع رسیدگی به دعوا علیه شرکت بهتر است ابتدا به اشخاص حقیقی و حقوقی و تفاوت آن‌ها بپردازیم.
اشخاص حقیقی و اشخاص حقوقی
تا به حال زیاد شنیده‌ایم که شرکت‌ها دارای شخصیت حقوقی مستقلی هستند. این بدین معنا است که برای طرح دعوی علیه شرکت‌ها، می‌بایست خود شرکت را به عنوان طرف دعوی یا خوانده دعوی قرار دهیم. به عبارت دیگر برای طرح دعوی علیه شرکت‌ها نباید افراد شاغل در شرکت و حتی مدیر عامل آن شرکت را طرف دعوی قرار دهیم و مدیران و اشخاص صاحب امضا صرفاً در صورت طرح دعوی علیه شرکت موظف به رسیدگی به آن و حضور در مراجع قانونی می‌باشند.
به طور کلی طرح دعوی علیه اشخاص حقیقی و حقوقی می‌تواند به صورت حقوقی و کیفری باشد که بنا به آن‌که دعوی طرح شده در کدام دسته باشد، مرجعی که می‌توان در آن اقامه دعوی کرد نیز متفاوت می‌شود.
اقامه دعوی حقوقی علیه شرکت‌ها
اصولاً بسیاری از دعاوی‌ای که علیه شرکت‌ها طرح می‌شود، جنبه حقوقی داشته و مطالبه وجه می‌باشد. برای طرح دعوی حقوقی دادخواستی تنظیم می‌گردد که شرکت به عنوان خوانده قرار داده می‌شود و در این دادخواست به صراحت آن‌چه که مورد مطالبه ما از شرکت طرف دعوی بوده و محل اختلاف می‌باشد، درج می‌گردد.
اقامه شکایت کیفری علیه شرکت‌ها
جالب است بدانید که تا سال ۱۳۹۲ و تا پیش از اصلاح قانون مجازات اسلامی طرح شکایت کیفری علیه شرکت ها و به طور کلی اشخاص حقوقی منتفی بود. اما با اصلاحات صورت گرفته در قانون مجازات اسلامی و با به رسمیت شناختن مسئولیت کیفری شرکت‌ها، طرح شکایت کیفری ممکن گردید. در این صورت اصل بر مسئولیت شخص حقیقی است و چنانچه صاحب امضایی از اعضای شرکت مرتکب جرمی شده باشد، مسئولیت کیفری شرکت مانع مسئولیت کیفری شخص حقیقی نخواهد بود.
مرجع رسیدگی به دعوا علیه شرکت چه مرجعی است؟
همانطور که در اشاره کردیم قواعد مربوط به مرجع رسیدگی به دعوا علیه شرکت ارتباط مستقیمی با نوع دعوی ما دارد که از دسته حقوقی باشد یا کیفری.
در خصوص شکایت کیفری مطابق قوانین و مقررات جزایی، مرجع طرح شکایت دادسرا و دادگا‌های محل وقوع جرم می‌باشند. از آن جایی که عمده دعاوی‌ای که ممکن است علیه شرکتی طرح گردد، حقوقی است در این بخش بیشتر به مراجع طرح دعاوی حقوقی علیه شرکت‌ها می‌پردازیم.
مطابق یکی از مواد قانون آیین دادرسی مدنی (که از قوانین شکلی جهت رسیدگی به دعاوی حقوقی می‌باشد)، دعاوی ناشی از تعهدات شرکت در برابر اشخاص ثالث (اشخاص خارج از شرکت) در محلی که تعهد در آن‌جا واقع شده یا در محلی که کالا باید در آن‌جا تسلیم شود، اقامه می‌شود و چنانچه شرکت دارای شعب مختلف باشد، دعاوی ناشی از تعهدات هر شعبه نسبت به اشخاص خارج از شرکت باید در دادگاه محلی که شعبه طرف معامله در آن واقع است، اقامه شود مگر آن‌که شعبه طرف تعهدات از آن محل به کلی برچیده شده باشد که در این صورت دعاوی در مرکز اصلی آن شرکت اقامه خواهد شد.
اگر در خصوص انتخاب مرجع رسیدگی به دعوا علیه شرکت نیاز به راهنمایی دارید می‌توانید از مشاوره حقوقی کارشناسان ما بهره ببرید.
بنابراین به طور خلاصه در دعاوی‌ای که به طرفیت شرکت‌ها اقامه می‌شود، اشخاص به ترتیب زیر می‌توانند اقدام نمایند:
- دادگاه محلی شایستگی رسیدگی به اختلاف را دارد که در آن محل تعهدی واقع شده یا کالایی تسلیم شده باشد
- اگر شرکت شعب مختلفی داشته باشد، دادگاه مستقر در محل شعبه طرف تعهد شایستگی دارد
- اگر شرکت شعب مختلف نداشته باشد یا شعبه طرف تعهد برچیده شده باشد، دادگاه مستقر در مرکز اصلی شرکت شایستگی رسیدگی به دعوا را دارد
براین اساس در مثالی که در ابتدای مطلب اشاره کردیم، طرح دعوی آقای علیزاده علیه شرکت بیمه طرف قرارداد یک دعوی حقوقی و مطالبه وجه خسارت بوده که ابتدائاً می‌بایست شعب ای از شرکت بیمه را که قرارداد را منعقد نموده است، طرف دعوی خود قرار دهد و در دادگاه محل استقرار آن شعبه طرح دعوی نماید و چنانچه آن شعبه برچیده شده باشد، می‌بایست در دادگاه مرکز اصلی شرکت بیمه طرح دعوا نماید.
آیا در طرح دعوی علیه شرکت‌ها به وکیل یا مشاور نیاز دارم؟
از آن‌جایی که امروزه شرکت‌های زیادی در قالب‌های مختلف مشغول فعالیت هستند، عموماً پیچیدگی وضعیت آن‌ها سبب گمراهی افراد در بازیابی و احقاق حقوق‌شان در برابر شرکت‌ها خواهد شد. براین اساس از آن‌جایی که تسلط بر حقوق شرکت‌ها یکی از مباحث تخصصی حقوق می‌باشد، بهتر است همیشه قبل از طرح دعوی علیه شرکت‌ها از تخصص و تبحر یک وکیل یا مشاور حقوقی برای راهنمایی شما در انتخاب مرجع رسیدگی به دعوا علیه شرکت بهره‌مند شوید.
وینداد با تجمیع وکلای مجرب و مشاورین حقوقی متخصص در زمینه حقوق شرکت‌ها در تضمین هر چه بهتر حقوق شما و احقاق آن در کنار شما خواهد بود. بنابراین می‌توانید با خیالی آسوده مسائل حقوقی خود در ارتباط با شرکت‌ها را به ما بسپارید.
