واگذاری امتیاز وام و تنظیم قرارداد انتقال وام بانکی

در حقوق بانکی، موضوع اخذ وام، ابعاد حقوقی زیادی دارد. رابطه میان بانک به عنوان وام‌دهنده و مشتری به عنوان وام‌گیرنده شرایطی را پدید می‌آورد که باید برای دریافت و واگذاری امتیاز وام به آن اشراف داشت. برای مثال هر نوع وامی که در بانک ارائه می‌شود با شرایط خاصی به افراد تعلق می‌گیرد. همه مردم این شرایط را دارا نیستند یا تا زمان کسب شرایط به زمان زیادی نیاز دارند. به همین دلیل افرادی که می‌توانند وام دریافت کنند اما فعلا به آن نیازی ندارند، این امتیاز را به دیگران واگذار می‌کنند.

در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به موضوع واگذاری امتیاز وام یا انتقال وام بانکی پرداخته‌ایم. انتقال وام مسکن یا وام‌ ازدواج از پرطرفدارترین وام‌های بانکی هستند. در ادامه نکات حقوقی مهمی را برای این منظور تحلیل کرده‌ایم.

منظور از واگذاری امتیاز وام چیست؟

انتقال وام یا واگذاری امتیاز وام، عملی است که طی آن یک شخص که صلاحیت دریافت وام بانکی خاصی را دارد، تمایل به انتقال صلاحیت خود به شخص حقیقی یا حقوقی دارد.

انتقال وام غالبا با پرداخت مبلغی از سوی گیرنده مبلغ وام به انتقال‌دهنده صورت می‌گیرد و در واقع وام مورد نظر خرید و فروش می‌شود. با این حال مانعی نیز وجود ندارد که انتقال وام به رایگان صورت بگیرد.

به لحاظ حقوقی، انتقا‌ل وام چه جایگاهی دارد؟

در متون حقوقی و قوانین و مقررات ایران، حکم صریحی در خصوص انتقال وام وجود ندارد. اکثر موضوعات مرتبط با حقوق بانکی، در رویه بانک‌ها و دستورالعمل‌های داخلی آنها تعیین تکلیف شده‌اند.

بنابراین بله، امکان واگذاری امتیاز وام به لحاظ حقوقی وجود دارد. واگذاری امتیاز وام به وسیله تنظیم قرارداد، می‌تواند تحت شمول ماده ۱۰ قانون مدنی (آزادی قراردادها) قرار بگیرد و طرفین قرارداد با رعایت شرایط عمومی قراردادها، اقدام به تنظیم قرارداد واگذاری امتیاز وام کنند.

با این وجود، بایستی برای مقررات واگذاری امتیاز وام و شرایط انتقال وام بانکی، به مقررات داخلی هر بانک رجوع کرد.

بسیاری از بانک‌ها، امکان انتقال برخی از وام‌ها را برای مشتریان خود فراهم کرده‌اند و برخی دیگر نیز حکم ممنوعیت واگذاری امتیاز وام (به عنوان مثال، وام ازدواج) را در مقررات خود تصریح کرده‌اند. به طور مثال باید توجه داشت که

انتقال وام بانکی ما بین زوجین، غالبا مجاز نیست.

انتقال وام چگونه انجام می‌شود؟

انتقال وام عمدتا می‌تواند به سه شیوه صورت بگیرد که می‌توانید در بانک قراردادهای وینداد اقدام به دانلود قرارداد انتقال وام بانکی کنید.

۱) واگذاری امتیاز وام به حساب شخص دیگر: در این حالت، با سازوکارهای داخلی بانک، فرآیند انتقال وام از حساب یک مشتری به مشتری دیگر انجام می‌شود.

۲) واگذاری ضمانت وام: در این وضعیت، وام در حساب شخص اصلی دارنده وام باقی می‌ماند، اما خریدار وام، مسئولیت ضمانت پرداخت وام را بر عهده می‌گیرد و برای آن تضمیناتی مانند چک ارائه می‌دهد.

۳) واگذاری وام از طریق تنظیم قرارداد: در این مورد، بین دارنده وام و خریدار وام قراردادی منعقد می‌شود که طی آن مثلا خریدار اقساط باقی‌مانده وام را به دارنده وام پرداخت می‌کند و در نهایت و با دریافت وام، شخص خریدار به نسبت اقساطی که پرداخت کرده است، مالک قسمتی از وام می‌شود.

قرارداد ا‌نتقا‌ل وام بانکی چه نکاتی دارد؟

در خصوص قرارداد انتقال وام بانکی که به قرارداد واگذاری امتیاز وام نیز معروف است، نکات حقوقی متعددی وجود دارد. در ادامه چند توصیه مهم در تنظیم قرارداد انتقال وام را مرور می‌کنیم.

مهم‌ترین نکته پیش از انعقاد قرارداد انتقال وام این است که طرفین از قانونی بودن عمل انتقال وام، اطمینان حاصل کنند. همانطور که پیشتر ذکر شد، رجوع به مقررات داخلی هر بانک، درباره شرایط انتقال وام، راهکار مناسبی به حساب می‌آید.

در وهله دوم، طرفین قرارداد باید از یکدیگر شناخت کافی داشته باشند چرا که موضوع انتقال وام، با موضوع ارائه ضمانت‌های مالی و برعهده گرفتن تعهدات شخصی دیگر گره خورده است و ممکن است عدم اعتماد بین طرفین قرارداد انتقال وام، تهدیداتی را در پی داشته باشد.

لازم به ذکر است که شرکت‌های واسطه‌ای مختلفی وجود دارند که ما بین شخصی که قصد فروش و انتقال وام را دارد و شخص متقاضی خرید وام، رابطه برقرار می‌کنند و فرآیند انتقال وام را مدیریت می‌کنند. این شرکت‌ها اگر معتبر باشند و درست انتخاب شوند، می‌توانند واگذاری امتیاز وام و تنظیم قرارداد انتقال وام را تا حد زیاید تسهیل کنند.

قالب قراردادی مرسوم برای تنظیم قرارداد واگذاری امتیاز وام، قالب قرارداد صلح است که طی آن فروشنده تسهیلات مذکور را به خریدار وام منتقل می‌کند تا اقساط وام را خریدار پرداخت کند و در نهایت هم مالکیت وام بانکی را به دست آورد.

هر چند انتقال وام می‌تواند در اکثر وام‌های کوچک و بزرگ صورت بگیرد اما عمده موضوع انتقال وام، در وام‌های مسکن اتفاق می‌افتد. به همین خاطر در هنگام تنظیم جزئیات قرارداد انتقال وام باید تمام مدارک و مستندات مرتبط با ملک و مسکن مورد نظر و… به رویت طرفین قرارداد برسد تا امکان سوءاستفاده و یا ارتکاب جرایمی مانند کلاهبرداری منتفی شود.

انتقال وام ازدواج به شخص دیگر

یکی از وام‌هایی که متقاضی بسیاری جهت خرید و فروش دارد وام ازدواج است. این وام به دلیل اینکه شرایط و محدودیت خاصی جهت دریافت آن جز داشتن عقدنامه در نظر گرفته نشده‌است، مورد توجه بسیار از اشخاص قرار می‌گیرد. برخی از افراد بخشی از شرایط دریافت این وام را دارند اما در نهایت نمی‌توانند مبلغ آن را بازپرداخت کنند به همین دلیل تصمیم به تنظیم قرارداد فروش وام ازدواج خود می‌گیرند.

در مقابل افرادی وجود دارند که با توجه به مبلغ این وام و نرخ بازپرداخت و سود مناسب آن تمایل به دریافت آن دارند اما یکی از شرایط اساسی دریافت وام مثل داشتن عقدنامه را ندارند. به همین دلیل به دنبال خرید وام ازدواج از کسانی هستند که احتیاج به امتیاز وام خود ندارند. فرایند واگذاری امتیاز وام ازدواج معمولا به این شکل است که افراد دارای عقدنامه به بانک مراجعه می‌کنند و برای دریافت وام خود ثبت‌نام می‌کنند. در نهایت با کسر درصدی از مبلغ کل وام آن را به طور کامل به دیگری واگذار می‌کنند.

آیا انتقال وام ازدواج به شخص دیگر قانونی است ؟

باید توجه کرد که وام ازدواج جز وام‌های غیر قابل انتقال بانکی است و برای انتقال آن یک قرارداد خصوصی بین طرفین فروشنده و خریدار وام منعقد می‌شود. منظور از قرارداد خصوصی اتکا به ماده ۱۰ قانون مدنی و تاکید بر آزادی قراردادی است.  بر اساس این ماده :«قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد نموده‌اند در صورتی که مخالف صریح قانون نباشد نافذ است.» بنابراین این قرارداد صحیح است و از منظر قانونی بدون مشکل است.

چنانچه انتقال وام ازدواج به شخص دیگر را به عنوان یک قرارداد و عقد در نظر بگیریم، باید همچون سایر قرارداد‌ها مطابق ضوابط و قوانین فنی و حقوقی تنظیم شود. قرارداد خرید و فروش وام نسبت به وام‌های غیرقابل انتقال بانکی صورت می‌گیرد چرا که در مورد وام‌های قابل انتقال خریدار و فروشنده، اشخاص بدون هیچ محدودیتی و تحت نظر بانک‌ها اقدام به واگذاری، معاوضه و یا انتقال امتیاز وام خود به دیگری می‌کنند. بنابراین لازم است که در حین تنظیم قرارداد انتقال وام ازدواج به دیگری حتما از مشاوران حقوقی یا وکلا جهت تنظیم قرارداد خود استفاده کنید.

کلاه‌برداری در واگذاری وام بانکی

فرقی ندارد که شما در حال واگذاری وام بانکی هستید یا می‌خواهید یک امتیاز وام را دریافت کنید، به هر حال برای انعقاد قرارداد باید مراقب باشید.

طبق قانون افرادی که با فریب و حیله، مال نقدی یا غیرنقدی فرد دیگر را تحت تصرف در می‌آورند، کلاهبردار هستند. پس کسی که اقدام به واگذاری امتیاز وام خود به شما می‌کند در حالی که امتیازی وجود ندارد، کلاهبردار و مجرم است. بنابراین  نیاز به احتیاط حین امضا قرارداد است تا دچار دردسرهای حقوقی و قانونی ناشی از عدم آگاهی نشوید.

جمع‌بندی

در این مطلب کوشش شد تا به موضوع متداولی در حقوق بانکی، یعنی عملیات انتقال و واگذاری امتیاز وام پرداخته شود. نباید فراموش کرد که نکات انتقال وام بانکی محدود به این مطلب نمی‌شود و هر بانک و موسسه مالی و اعتباری و هر نوع وام، می‌تواند نکات حقوقی مخصوص به خود را داشته باشد.

به همین خاطر اکیدا توصیه می‌شود که پیش از ورود به رابطه واگذاری امتیاز وام، از راهنمایی‌های حقوق‌دانان حوزه حقوق بانکی و قراردادها بهره‌مند شوید.

ما در وینداد، دارای گروهی از مشاوران و کارشناسان حقوق بانکی و حقوق قراردادها هستیم که می‌توانند همراه مطمئنی برای شما در مسیر تنظیم قرارداد انتقال وام و یا انتقال توصیه‌های حقوقی کاربردی باشند.

سوالات متداول

چرا برای انتقال وام بانکی باید قرارداد بست؟

بستن قرارداد انتقال وام بانکی یکی از تضمین‌هایی است که می‌توان از دریافت‌کننده وام گرفت. ضمانت پرداخت می‌تواند از طریق سازوکارهای داخلی بانک یا از طریق چک باشد اما این دو برای تمام وام‌ها قابل انجام نیستند و ضمانت قرارداد در مواردی از تضمین‌هایی مثل چک بیشتر است.

چه مواردی در قرارداد انتقال وام بانکی قید می‌شود؟

تعهدات طرفین و مبلغ دقیق وام و شرایط پرداخت را با دقت در قرارداد مکتوب می‌کنند تا از چالش‌های بعدی پیشگیری شود.