پیگیری دعاوی حقوقی در دادگاه‌ها و محاکم قضایی، موضوعی تخصصی است که جز با تسلط بر مقررات حقوقی هر پرونده میسر نیست. سپردن پیگیری دعاوی به وکلای دادگستری جهت حضور در دادگاه از رواج زیادی برخوردار است اما گاهی ممکن است اشخاص شیوه‌های دیگری را برای پیگیری دعاوی خود انتخاب کنند. وکالت اتفاقی نام یکی از راه‌های جایگزین مذکور است.
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به سراغ بررسی موضوع وکالت اتفاقی، کاربردها، مستند قانونی و شرایط صدور مجوز وکیل اتفاقی رفته‌ایم.
با ما همراه باشید.
منظور از وکالت اتفاقی چیست؟
وکلای پایه یک دادگستری، به عنوان اشخاص مطلع و مسلط به قوانین و مقررات نظام حقوقی ایران، همواره قشر مورد اعتماد بسیاری از اشخاص در راستای پیگیری دعاوی هستند. با این حال، استفاده از خدمات وکلای دادگستری برای همه اشخاص میسر نیست. دلایلی مانند دستمزد و حق‌الوکاله بالا، دشوار نبودن حل اختلاف (در اختلافات جزئی)، نیاز به پیگیری سریع اختلاف و… سبب می‌شوند تا برخی اشخاص ترجیح بدهند به سراغ وکلای دادگستری نروند.
در این موارد، به حکم قانون، می‌توان از اشخاصی که پروانه وکالت ندارند اما دارای دانش حقوقی هستند استفاده کرد. به چنین حالتی، وکالت اتفاقی گفته می‌شود.
تفاوت وکیل اتفاقی و وکیل معاضدتی چیست؟
گاهی ممکن است برخی اشخاص، وکالت اتفاقی را با وکالت معاضدتی یکسان بدانند. در این رابطه باید تاکید کرد که این دو مفهوم، با یکدیگر متفاوت هستند.
وکیل معاضدتی شخصی است که از سوی کانون وکلا زمانی تعیین می‌شود که مشخص شود موکل (خواهان یا خوانده) توانایی مالی کافی برای استخدام وکیل را ندارد. در واقع وکیل معاضدتی وکیلی رایگان برای اقشار آسیب‌پذیر جامعه در پرونده‌های مختلف است.
از سوی دیگر، وکیل اتفاقی شخصی است که نه به دلیل ناتوانی مالی، بلکه بنا به دلایل شخصی، موکل از دانش و تجربه حقوقی وی استفاده می‌کند.
وکالت اتفاقی شرایط و ضوابطی دارد که در ادامه به آن می‌پردازیم.
وکالت اتفاقی چه شرایطی دارد؟
برای آنکه یک شخص بتواند وکالت اتفاقی پرونده‌ای را بر عهده بگیرد، نیاز است تا شرایط خاصی داشته باشد. این شرایط در آیین‌نامه صدور جواز وکالت اتفاقی (مصوب ۱۳۷۸) تصریح شده است:
۱. داشتن علم و دانش حقوقی کافی و نداشتن پروانه وکالت
۲. داشتن قرابت (نزدیکی) و خویشاوندی سببی یا نسبی با موکل (تا درجه دوم از طبقه سوم، یعنی از خانواده وکیل تا فرزندان، عمو، عمه، دایی، خاله و….)
۳. امکان وکالت اتفاقی تا سقف سه بار در هر سال
پس از احراز شرایط بالا، شخص متقاضی وکالت اتفاقی بایستی صدور مجوز وکالت اتفاقی را از کانون وکلای دادگستری درخواست کند.
این درخواست باید به شکل کتبی نوشته شود و همراه با آن مدارکی نیز ارائه شود.
مدارک لازم برای وکیل اتفاقی چیست؟
علاوه بر داشتن شرایط گفته شده، وکیل اتفاقی باید مدارک خاصی را نیز به کانون وکلای دادگستری ارائه کند:
– فتوکپی شناسنامه یا کارت ملی
– فتوکپی آخرین مدرک تحصیلی
– دو قطعه عکس
– فتوکپی شناسنامه و اسناد هویتی موکل
– مدرک اثبات کننده قرابت وکیل با موکل (مثلا شناسنامه یا سند ازدواج و…)
– مدرک درخواست موکل برای اعطای وکالت به وکیل اتفاقی
– ابلاغیه مرجع قضایی صالح در رابطه با موعد رسیدگی به پرونده
– کارت پایان خدمت یا معافیت از خدمت سربازی برای متقاضیان آقا
پس از ارائه مدارک فوق‌الذکر، کانون وکلا می‌تواند به صدور یا عدم صدور مجوز وکالت اتفاقی اقدام کند.
صلاحیت علمی وکیل اتفاقی چگونه آزموده می‌شود؟
مطابق قانون، کانون وکلای دادگستری این اختیار را دارد تا در صورت ارائه مدارک شخص متقاضی وکالت اتفاقی، از وی آزمون علمی اخذ کند.
از آنجایی که مرجع صدور مجوز وکالت اتفاقی، کانون وکلای دادگستری است، این مرجع می‌تواند توان علمی و تجارب شخص را در حوزه پرونده حقوقی مورد نظر محک بزند و در نهایت مجوز را صادر کند.
هزینه‌های وکالت اتفاقی چقدر است؟
همانطور که گفته شد، وکیل اتفاقی شخصی است مطلع و آگاه به امور حقوقی که قرابت و خویشاوندی نزدیکی با موکل خود دارد. به همین خاطر، اغلب وکیل اتفاقی هزینه‌ای از موکل خود دریافت نمی‌کند. اما باید به یاد داشت که هزینه‌های قانونی برای صدور مجوز، ابطال تمبر و… بایستی توسط وکیل اتفاقی پرداخت شود.
البته می‌توان این هزینه را بین موکل و وکیل تقسیم کرد یا همه آن را موکل تقبل کند.
درباره وکالت اتفاقی نیاز به راهنمایی دارید؟
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به مفهوم و مصداق وکالت اتفاقی اشاره شد. استفاده از ظرفیت وکالت اتفاقی ممکن است در برخی مواقع، به ویژه در پرونده‌های نسبتا آسان، کاربرد زیادی داشته باشد. اما باید توجه داشت که این امر نباید مانع از استفاده از خدمات وکلای دادگستری شود چرا که این اشخاص با دانش و تجربه حقوقی بالا قادر هستند پرونده‌های پیچیده و باجزئیات زیاد را پیگیری کنند.
تیم حقوقی وینداد با داشتن وکلای دادگستری خبره و امکانات دعاوی تخصصی قادر است تا پرونده‌های حقوقی مختلف را با بهترین کیفیت و بالاترین دقت در اسرع وقت و با کمترین هزینه ممکن، به سرانجام برسد.
همچنین امکانات مشاوره حقوقی و تنظیم اوراق قضایی وینداد، می‌تواند در بسیاری از موارد، گزینه ایده‌آلی برای اشخاص باشد.
