اوراق مشارکت بانکی دارم، آیا اوراق مشارکت قابلیت ابطال دارند؟

ماجرای پرونده: درخواست ابطال اوراق مشارکت

بانک س. به طرفیت شرکت الف. دعوایی را در دادگاه مطرح می‌کند. بانک س. به دنبال ابطال یک فقره اوراق مشارکت و هفده فقره کوپن می‌باشد. اما سوال این است که آیا اوراق مشارکت بانکی قابلیت ابطال دارند؟ رای دادگاه در این خصوص چه می‌باشد؟

موضوع اسناد مخصوصا اسناد تجاری، امروزه بدلیل افزایش معاملات و فعالیت‌های تجاری و سرمایه‌گذاری دارای اهمیت بسیاری می‌باشد و نکات حقوقی فراوانی را شامل می‌شود. سوالی دیگری که در اینجا ممکن است مطرح بشود این است که آیا اوراق مشارکت به عنوان سند تجاری درنظر گرفته می‌شوند؟ و آیا قانونگذار آن را ذیل قانون تجارت بررسی می‌کند؟

برای دیدن سرنوشت این پرونده و سوالات فوق، ما را در این نوشتار همراهی کنید.

اوراق مشارکت چیست؟

با استناد به ماده ۲ قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، اوراق مشارکت، اوراق بهادار با نام یا بی‌نامی است که به موجب این قانون به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین منتشر می‌شود و به سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح‌های موضوع ماده (۱) را دارند واگذار می‌گردد.

و همچنین به موجب ماده ۱ آیین نامه اجرایی قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت، اوراق مشارکت، اوراق بهادار با نام یا بی‌نامی است که به موجب قانون یا مجوز بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین و برای تامین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های عمرانی – انتفاعی دولت مندرج در قوانین بودجه سالانه کشور یا برای تامین منابع مالی لازم برای تهیه مواد اولیه مورد نیاز واحدهای تولیدی توسط دولت، شرکت‌های دولتی، شهرداری‌ها و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و موسسات عام المنفعه و شرکت‌های وابسته به دستگاه‌های مذکور، شرکت‌های سهامی عام و خاص و شرکت‌های تعاونی تولید منتشر می‌شود و به سرمایه‌گذارانی که قصد مشارکت در اجرای طرح‌های یاد شده را دارند از طریق عرضه عمومی واگذار می‌گردد.

همچنین خرید و فروش این اوراق مستقیما و یا از طریق بورس اوراق بهادار مجاز می‌باشد. ‌

همانطور که خواندیم اوراق مشارکت از جانب دستگاه‌ها و شرکت‌های یاد شده در مواد فوق، عرضه می‌شود و اصلی‌ترین هدف آن تامین مالی و جذب سرمایه است و در سمت دیگر یعنی خریداران این اوراق از سود آن بهره‌مند می‌شوند. درواقع خریداران در یک بازه زمانی مشخص معمولا یک یا دو ساله این اوراق را خریداری می‌کنند و در فواصل زمانی، معمولا سه ماهه، سود آن به خریداران پرداخت می‌گردد و در تاریخ اتمام مدت اوراق یا همان تاریخ سررسید اوراق، اصل پول به آن‌ها پرداخت می‌شود.

برای آگاهی بیشتر در خصوص اوراق مشارکت و مشارکت مدنی به مطلب “قرارداد مشارکت مدنی چیست، انواع و ویژگی‌های قراردادهای مشارکت” مراجعه کنید.

رای دادگاه بدوی در این مورد چیست؟

دادگاه بدوی بعد از بررسی موضوع بیان می‌کند که در مورد دعوای بطلان اسناد تجاری عموما به مواد ۳۲۰ تا ۳۲۴ قانون تجارت و اسناد در وجه حامل استناد می‌شود در حالی که قانون تجارت در مقام وضع قاعده برای اسناد تجاری می‌باشد و اوراق مشارکت، سند تجاری در معنای مورد نظر قانونگذار نیست حتی اگر شباهت‌هایی با اسناد در وجه حامل داشته باشد. دادگاه بدوی در ادامه بیان می‌دارد که این اوراق نوعا بی‌نام هستند و به همین دلیل به دشواری می‌تواند موضوع دعوای بطلان قرار بگیرند و استدلال می‌کند که اگر موضوع دعوای بطلان قرار بگیرند، احتمال می‌رود که به حقوق اشخاص ثالث تعرض وارد شود و حتی درخصوص سند در وجه حامل قواعد موجود دارای تشریفات خاصی برای اعلام بطلان دین اسناد می‌باشند. با این گفته‌ها، دادگاه بدوی دعوای طرح شده را قابل پذیرش نمی‌داند و قرار رد دعوای خواهان را صادر می‌کند. ‌

رای دادگاه تجدیدنظر چه می‌باشد؟

بانک س. نسبت به رای دادگاه بدوی اعتراض می‌کند و دادخواست تجدیدنظر خود را ارائه می‌دهد. دادگاه تجدیدنظر بعد از بررسی موضوع و رای دادگاه بدوی بیان می‌دارد که تجدیدنظرخواهی بانک س. وارد و موجه می‌باشد به این دلیل که بانک تجدیدنظرخواه به عنوان بانک عامل، ضامن پرداخت اصل پول و سود اوراق مشارکت در صورت مفقود شدن است. و همچنین دادگاه تجدیدنظر رای دادگاه بدوی در خصوص اینکه اوراق مشارکت از مصادیق اسناد تجاری نیستند را رد می‌کند و بیان می‌دارد که اسناد مزبور مصداق بارز اسناد در وجه حامل موضوع مواد ۳۲۰ الی ۳۲۴ قانون تجارت می‌باشند و ترتیب ابطال آن‌ها نیز تصریح شده است. به همین منظور استدلال دادگاه بدوی در صدور قرار مذکور مخدوش می‌باشد. در ادامه دادگاه تجدیدنظر مراتب را جهت ادامه رسیدگی ماهوی به دادگاه بدوی عودت می‌دهد.

درنهایت می‌توان پیام این پرونده را اینگونه بیان کرد که اوراق مشارکت از مصادیق اسناد در وجه حامل بوده و قابل ابطال است.

درخصوص اوراق مشارکت و اسناد تجاری سوالی دارید؟

اسناد تجاری یکی موضوعات مهم در دنیای امروز است و آگاهی از نکات آن‌ها بدلیل پیچیدگی‌هایی که دارند حائز اهمیت می‌باشد. ما در وینداد قادر هستیم به شما کمک کنیم که اسناد تجاری خود را بهتر صادر کنید و از ریسک‌های موجود در آن بکاهید و اگر درگیر دعوایی اینچنینی هستید در سامانه دعاوی تخصصی آن را مطرح کنید تا وکلا و کارشناسان حقوقی ما شما را در مسیر احقاق حق خودتان همراهی کنند.