در ادامه‌ی مطلب نام دامنه و جایگاه آن در حقوق مالکیت فکری، لازم دیدیم که در مطلبی دیگر به چگونگی حل و فصل اختلافات مربوط به نام دامنه بپردازیم و این مسئله‌ی مهم و نو را با هم دیگر بررسی کنیم. این موضوع بدلیل اینکه از موارد حقوق مالکیت فکری در فضای اینترنت می‌باشد و از آن جایی که مرزهای جغرافیایی در این بستر اهمیتی ندارند، دارای پیچیدگی بسیار است. اختلافات مربوط به نام دامنه ممکن است سبب‌های مختلفی داشته باشد به مانند اینکه اقدام ثبت کننده با سوء نیت صورت گرفته باشد یا اینکه ثبت و استفاده از آن منجر به نقض حقوق دیگران یا علامت تجاری مشابه که قبلا ثبت شده است، بشود.
مقررات یکنواخت موسسه اینترنتی نام‌ها و اعداد انتقالی
در مطلب نام دامنه و جایگاه آن در حقوق مالکیت فکری بیان کردیم که یکی از سه مرجع تعیین قواعد مربوط به نام دامنه، موسسه اینترنتی نام‌ها و اعداد انتقالی می‌باشد. این موسسه مقرراتی را جهت رسیدگی به اختلافات مربوط به نام دامنه تنظیم کرده است که به آن مقررات یکنواخت موسسه اینترنتی نام‌ها و اعداد انتقالی می‌گویند. این مقررات دارای آثار حقوقی می‌باشند که در ادامه به آنها می‌پردازیم.
مرجع رسیدگی کننده بر اساس مقررات کدام قانون باید تصمیم‌گیری کند؟
با توجه به مقررات موسسه فوق قانون حاکم، قواعد و اصول حقوقی می‌باشند که درخصوص اختلافات مربوط به نام دامنه رویه‌ی ثابتی در تعیین این قانون حاکم وجود ندارد و ما با اختلاف رویه در این موضوع رو‌به‌رو هستیم.
ولی درنهایت با توجه به مقررات موسسه فوق، در برخی از موارد می‌توانیم قانون یک کشور را اجرا کنیم. هنگامی که اقامتگاه طرفین اختلاف در یک کشور باشد قانون یک کشور اجرا می‌شود.
در اینجا ممکن است این سوال پیش بیاید که منظور از اقامتگاه چیست؟
برای تعریف اقامتگاه به ماده 1002 قانون مدنی می‌توان استناد کرد.
ماده 1002 قانون مدنی: “اقامتگاه هر شخصی عبارت از محلی است که شخص در آنجا
سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آنجا باشد. اگر محل سکونت شخصی غیر از مرکز
مهم امور او باشد، مرکز مهم امور او اقامتگاه محسوب است. اقامتگاه اشخاص حقوقی مرکز
عملیات آنها خواهد بود.”
مورد دیگر هنگامی است که نام دامنه در همان کشور که اختلاف به وجود آمده است ثبت شده باشد. و در آخر در این حالت که فعالیت‌های متقلبانه و تضییع کننده حق در همان کشور که اختلاف به وجود آمده است صورت گرفته باشد. در این سه حالت قانون یک کشور به عنوان قانون حاکم در نظر گرفته شده و اجرا می‌شود.
اما اگر از این موارد نباشد، رسیدگی به چه شکل خواهد بود؟
در این موقعیت سه نظر مطرح شده که تنها یکی از آنها پذیرفته شده است.
اول آنکه گفته‌اند محل ثبت نام دامنه در نظر گرفته بشود. درواقع یعنی قانون کشوری اجرا شود که ثبت نام دامنه در آن به عمل آمده باشد که این نظر با اختلافاتی رو‌به‌رو است. مورد دیگر آنکه قانون کشوری را در نظر بگیریم که محل ثبت علامت تجاری می‌باشد که این نظر به طور کامل رد شده است. در نهایت نظری که مشهور و پذیرفته شده است این است که در فرایند رسیدگی به اختلافات، بیاییم به رویه‌های موجود در مرجع رسیدگی استناد و از پرونده‌های قدیم و سابق استفاده بکنیم و آرای آنها را در نظر بگیریم.
مرجع رسیدگی کننده چه آرایی می‌تواند صادر کند؟
مرجع رسیدگی کننده می‌تواند در اختلافات مربوط به نام دامنه، آرایی نظیر ابطال نام دامنه و انتقال نام دامنه به شاکی صادر بکند و این مرجع نمی‌تواند نام دامنه را غیرفعال کند و یا اینکه صلاحیت آن را ندارد که به جبران خسارت محکوم گرداند.
با توجه به مقررات یکنواخت موسسه اینترنتی نام‌ها و اعداد انتقالی این نوع دعواها با مرور زمان مواجه نمی‌شوند و هیچ مرور زمانی وجود ندارد.
اثبات دعوا در این موضوع چگونه است؟
شاکی برای اینکه دعوای خود را اثبات کند باید سه موضوع را برای مرجع رسیدگی کننده ثابت گرداند.
- همسانی نام دامنه با علامت تجاری یا مشابهت میان آنها با تغییر یا حذف جزئی برخی از حروف که کاربران و مصرف‌کنندگان را به اشتباه و گمراهی بکشاند.
- عدم وجود حق مشروع: یعنی استفاده از علامت تجاری به نحوی که به آن شخص این انتقال و اجازه داده نشده باشد. درواقع آن شخص که نام دامنه را ثبت کرده نسبت به استفاده از آن علامت تجاری به عنوان نام دامنه حق مشروعی نداشته باشد.
- اثبات سوء نیت
در چه مواردی ثبت کننده نام دامنه حق مشروع دارد؟
در چهار حالت ثبت کننده نام دامنه دارای حق مشروع است. یک آنکه با داشتن قرارداد لیسانس حق استفاده از آن علامت تجاری به عنوان نام دامنه را کسب کرده باشد. دیگر آنکه ثبت کننده نام دامنه پیش از دریافت اخطار و با حسن نیت به استفاده از آن نام دامنه پرداخته باشد. مورد دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد این است که ثبت کننده نام دامنه با آن نام دامنه شناخته شده باشد. و در نهایت در موردی که ثبت کننده برای مقاصد غیرتجاری از آن نام دامنه استفاده بکند.
منظور از سوء نیت چیست؟
با توجه به مقررات موسسه فوق، مواردی تحت عنوان سوء نیت در نظر گرفته شده است. اول آنکه تحصیل نام دامنه برای فروش یا اجاره به دارنده علامت تجاری یا اشخاص ثالث صورت گرفته باشد. دوم آنکه ثبت آن نام دامنه با هدف جلوگیری از ثبت از سوی دارنده علامت باشد. و در آخر ثبت کننده با استفاده از نام دامنه از طریق شبیه‌سازی و اقدامات گمراه کننده به جذب کاربران بپردازد.
در آخر بیان این نکته حائز اهمیت است که در اختلافات مربوط به نام دامنه با علامت تجاری، لزومی بر این نیست که حتما علامت تجاری ثبت شده باشد و استفاده سابق از علامت تجاری کفایت می‌کند.
درخصوص حل و فصل اختلافات مربوط به نام دامنه سوالی دارید؟
موضوع نام دامنه از مباحث نو و جدید در حقوق مالکیت فکری در فضای مجازی به حساب می‌آید و دارای پیچیدگی‌های بسیار می‌باشد و همانطور که با همدیگر بررسی کردیم حل و فصل اختلافات مربوط به نام دامنه بیش از خود آن دارای ابهام و پیچیدگی و کاستی‌های قانونی می‌باشد. اگر شما هم با این اختلافات رو‌به‌رو شدید و نیاز به کمک دارید، تیم مشاوره حقوقی وینداد با گروهی از مشاوران حقوقی حقوق مالکیت فکری و کارشناسان با تجربه راهنمای مناسبی برای شما خواهد بود.
