کد اقتصادی یا شماره اقتصادی، به همراه کارت بازرگانی ملزوماتی هستند که بسیاری از تاجران و شرکتهای تجاری به اقتضای فعالیت خود به آنها نیاز خواهند داشت. با آنکه اکثر کسب‌وکارها با اهمیت و کاربرد کد اقتصادی تا حدودی آشنا هستند، اما عموم مردم و بسیاری از کسب‌وکارهای نوپا و شرکتهای جدید‌التاسیس از مزایای کد اقتصادی و نحوه اخذ آن اطلاعی ندارند.
به همین خاطر در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به سراغ مهم‌ترین نکات حول اخذ کد اقتصادی و مزایای حقوقی آن برای شرکتهای تجاری رفته‌ایم.
با ما همراه باشید.
منظور از کد اقتصادی چیست؟
یکی از الزامات و از مهم‌ترین نکات حقوقی ثبت شرکت، اخذ کد اقتصادی است. در تعریف شماره اقتصادی یا کد اقتصادی، دستورالعمل اجرایی موضوع ماده ۱۶۹ مکرر قانون مالیاتهای مستقیم، بیان می‌دارد:
کد اقتصادی یا شماره اقتصادی، شماره منحصر به فردی است که توسط سازمان امور مالیاتی کشور، حسب مورد به اشخاص حقیقی و حقوقی اختصاص داده می شود.
تعریف ارائه شده اگر چه تا حدی ماهیت کد اقتصادی را مشخص می‌کند اما اطلاعات چندان روشنی در خصوص کاربردها، فواید و نحوه اخذ کذ اقتصادی ارائه نمی‌کند.
در واقع کد اقتصادی برای کسب‌وکارها نقشی شبیه به کد ملی برای اتباع یک کشور را دارد که مشخص‌کننده ویژگی‌های کسب‌وکار، زمینه فعالیت، خرید و فروش کالا، خدمات و… است.
همانطور که در تعریف هم مشخص است، مرجع صادرکننده کد اقتصادی، سازمان امور مالیاتی کشور است که این سازمان زیر نظر وزارت امور اقتصادی و دارایی فعالیت می‌کند.
اخذ کد اقتصادی برای شرکت‌ها و کسب‌وکارها فواید و مزایای متعددی به دنبال دارد. در ادامه ابتدا به این موضوع می‌پردازیم که چه اشخاصی نیاز به اخذ کد اقتصادی دارند.
چه اشخاصی موظف به اخذ کد اقتصادی هستند؟
به طور کلی، تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی اعم از تاجران و شرکتهای تجاری که در یکی از زمینه‌های زیر فعالیت دارند، موظف به اخذ کد اقتصادی هستند:
۱) شرکت‌هایی که به تولید، توزیع یا مونتاژ کالا و واردات و صادرات مشغول هستند.
۲) شرکت‌هایی که به امور خدماتی مشغول هستند.
۳) تاجرانی که به تولید، توزیع یا مونتاژ کالا و واردات و صادرات مشغول هستند و دارای پروانه کسب و محلی برای اداره امور تجاری خود هستند.
۴) تاجرانی که به امور خدماتی اشتغال دارند و دارای پروانه کسب و محلی برای اداره امور تجاری خود هستند.
بنابراین شرکتهای تجاری فارغ از نوع و زمینه خاص فعالیت تجاری آنها، چه انواع رایج شرکتهای تجاری مانند شرکتهای سهامی خاص باشند، چه سهامی عام، چه از نوع با مسئولیت محدود و چه از انواع دیگر شرکتهای تجاری، بایستی اقدام به طی کردن مراحل دریافت کد اقتصادی کنند.
به بیان دیگر، یکی از مهم‌ترین اقدامات شرکت‌ها پس از ثبت شرکت، تشکیل پرونده دارایی و مالیات و دریافت کد اقتصادی است.
اخذ کد اقتصادی برای چه اشخاصی لازم نیست؟
اصولا هر شرکت یا شخص حقیقی که به امور تجاری و صادرات و واردات و تولید و توزیع کالا و ارائه خدمات مشغول نیست، نیازی به اخذ کد اقتصادی ندارد.
در ادامه برخی از اشخاص خارج از این دایره را نام می‌بریم:
۱) اماکن مذهبی مانند مساجد، هیئت‌ها، تکایا و…
۲) اشخاص حقیقی فعال در زمینه‌های هنری و فرهنگی، مانند نویسندگان، فیلمسازان، مترجمان، نقاش‌ها، مجسمه‌سازها و…
۳) پیمانکاران حقیقی که ارزش پیمان‌های سالانه آنها کمتر از پنج میلیون تومان باشد.
اخذ کد اقتصادی چه مزایایی برای کسب و کارها دارد؟
داشتن کد اقتصادی برای اشخاص حقیقی و حقوقی، به خصوص شرکتهای تجاری، فواید زیادی به همراه دارد. بخشی از مزایای اخذ کد اقتصادی در ادامه فهرست شده است.
۱) امکان صادرات و واردات
اخذ کارت بازرگانی برای شرکت‌ها و تاجرانی که قصد واردات و صادرات را دارند، ضروری است. برای دریافت کارت بازرگانی، اشخاص ابتدا باید مراحل دریافت کد اقتصادی را طی کنند تا با دریافت این کد، بتوانند کارت بازرگانی خود را هم دریافت کنند و به طور رسمی در امر صادرات و واردات کالاها و خدمات فعالیت تجاری کنند.
کد اقتصادی دریافت شده از اطلاعاتی است که بر روی کارت بازرگانی درج خواهد شد.
۲) امکان شرکت رسمی در مناقصه‌ها و مزایده‌ها
با اخذ کد اقتصادی، شرکت تجاری می‌تواند اعتبار لازم را برای شرکت در مناقصه و مزایده کسب کند. به طور کلی داشتن کد اقتصادی به کسب‌وکار وجهه‌ای رسمی می‌بخشد که به وسیله آن صاحبان کسب‌وکار می‌توانند به طور موثری فعالیت تجاری داشته باشند.
۳) امکان عقد قراردادهای دولتی و بین‌المللی
طی کردن مراحل دریافت کد اقتصادی سبب می‌شود اعتبار شرکت و کسب‌وکار جنبه رسمی پیدا کند و از این جهت فرصت‌های عقد قراردادهای تجاری بزرگ و بین‌المللی برای شرکت‌ها وجود داشته باشد.
حتی داشتن کد اقتصادی در تنظیم قراردادهای داخلی و یا قرارداد با بخش‌های دولتی نیز می‌تواند تاثیر زیادی بگذارد.
لازم به ذکر است که کد اقتصادی بایستی در سربرگ قراردادها و یا صورتحساب‌های مرتبط با معاملات شرکت درج شود.
۴) امکان جذب سرمایه بیشتر
اخذ کد اقتصادی به شرکت‌ها کمک می‌کند که اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را تا حد بیشتری جلب کنند. بسیاری از سرمایه‌گذاران داخلی یا بین‌المللی برای آنکه معیار واضحی در خصوص اعتبار و شهرت تجاری شرکت‌ها به دست آورند، به کد اقتصادی شرکت نیاز دارند. داشتن کد اقتصادی سبب می‌شود جذب سرمایه و تقویت کسب‌وکار تسهیل شده و شرکت به حد مطلوبی از رشد و توسعه تجاری نزدیک شود.
۵) فعالیت مالیاتی امن‌تر
اخذ کد اقتصادی در زمینه مالیاتی نیز فواید زیادی به دنبال دارد. این فواید تا حدی هستند که بسیاری از کسب‌وکارها نسبت به اخذ کد اقتصادی اقدام می‌کنند تا صرفا از مشکلات مالیاتی در امان باشند.
به طور کلی شرکتهای تجاری بایستی موضوع مالیات را جدی بگیرند و تا حد ممکن با شفافیت، دقت و نظم بالا در ارائه اظهارنامه‌های مالیاتی، از جریمه‌های مالیاتی به دور باشند.
لازم به ذکر است که یکی از شروط ارائه اظهارنامه مالیاتی برای شرکت‌ها، داشتن کد اقتصادی است.
کدام مدارک برای دریافت کد اقتصادی لازم است؟
با توجه به آن که مراحل دریافت کد اقتصادی از طریق سامانه اینترنتی صورت می‌گیرد، متقاضیان بایستی مدارک خاصی را نیز فراهم کنند و در مواردی که سامانه فیلدهایی برای بارگذاری اسناد به وجود می‌آورد، از آن مدارک استفاده کنند.
مدارک اشخاص حقیقی متقاضی اخذ کد اقتصادی
– اسناد هویتی مانند شناسنامه و کارت ملی
– مجوز فعالیت یا جواز کسب
– سند محل فعالیت تجاری (واحد اداری و تجاری)
– عکس پرسنلی
مدارک اشخاص حقوقی متقاضی اخذ کد اقتصادی
– اساسنامه یا شرکت‌نامه
– مدارک شناسایی موسسان و اعضای هیات مدیره
– آگهی تاسیس شرکت در روزنامه رسمی
– پروانه بهره‌برداری
– سند مالکیت اقامتگاه شرکت
در ادامه مراحل دریافت کد اقتصادی را به طور کامل تشریح می‌کنیم.
مراحل دریافت کد اقتصادی چیست؟
حال که با مزایای کد اقتصادی و مدارک لازم برای اخذ کد اقتصادی آشنا شده‌ایم لازم است تا به بررسی مراحل دریافت کد اقتصادی و نحوه ثبت نام برای اخذ کد اقتصادی هم بپردازیم.
برای اخذ کد اقتصادی نیاز است تا متقاضیان ابتدا ثبت نام الکترونیکی در نظام مالیاتی را انجام دهند تا پس از طی مراحل لازم، بتوانند مراحل دریافت کد اقتصادی را هم انجام دهند.
۱) مراجعه به سامانه سازمان امور مالیاتی کشور
۲) ورود به بخش خدمات اصلی مالیاتی
۳) انتخاب گزینه پیش‌ثبت‌نام و ثبت نام الکترونیک و ورود به سامانه از طریق انتخاب نوع مودی و شماره ملی یا شناسه ملی
۴) ثبت اطلاعات اولیه فعالیت اقتصادی و دریافت نام کاربری و رمز عبور (تکمیل پیش‌ثبت‌نام)
۵) راستی‌آزمایی و تایید اطلاعات اولیه توسط سامانه و دریافت استعلام از نهادهای مختلف (در صورت وجود نقص، اطلاع‌رسانی برای اصلاح اطلاعات توسط پیامک انجام می‌شود)
۶) تولید و ارسال اطلاعات کاربری شامل نام کاربری و رمز عبور
۷) ورود مجدد به سامانه با نام کاربری و رمز عبور
۸) تکمیل فرم ثبت نام الکترونیک شامل اطلاعات شعب، انبار، نمایندگی، اعضای شرکت، مجوزها، فعالیت‌ها و…
۹) تکمیل و تایید نهایی ثبت نام و امکان استفاده از تمام خدمات الکترونیک سازمان مالیاتی
۱۰) درخواست برای دریافت کد اقتصادی
نکات مهم در مراحل دریافت کد اقتصادی چیست؟
علاوه بر مراحل بالا، متقاضیان بایستی برای اخذ کد اقتصادی به موارد مهم دیگری نیز توجه داشته باشند.
– تمام مراحل پیش‌ثبت‌نام و ثبت نام الکترونیک در سازمان امور مالیاتی و مراحل دریافت کد اقتصادی رایگان بوده و متقاضیان در صورت برخورد با موارد غیررایگان می‌توانند آنها را گزارش کنند.
– شرکت‌ها و تاجران فعال در زمینه‌ها و مشاغل مرتبط با خودرو، نیازی به ثبت نام و کد اقتصادی ندارند.
– هر شرکتی که واحدهای شغلی متعدد و زمینه فعالیت مختلف به نحوی داشته باشد که برای هر یک محل کسب جداگانه‌ای داشته باشد، باید برای هر محل کد اقتصادی مستقل دریافت کند.
– هر شرکتی که با داشتن یک مجوز و پروانه کار، بیش از یک محل فعالیت داشته باشد، نیاز به دریافت یک کد اقتصادی دارد. در واقع سایر محل‌های فعالیت در حکم شعبات کسب‌وکار هستند و نیازی به دریافت کد اقتصادی مستقل ندارند.
– شرکت‌ها و کسب‌وکارهایی که در موفق به اخذ کد اقتصادی شده‌اند بایستی هر گونه تغییر در شرکت خود را در زمینه‌های انحلال شرکت، عدم فعالیت شرکت، تغییر نام و تغییر آدرس، تغییر شرکا و مدیران، تغییر موضوع فعالیت و کاربری شرکت و… ظرف دو ماه به سازمان مالیاتی اعلام کرده و در صورت لزوم اقدام به ثبت نام جدید و اخذ کد اقتصادی جدید کنند.
– گاهی ممکن است به دلیل طولانی شدن فرآیند استعلامات سیستمی، مراحل دریافت کد اقتصادی هم طولانی شود. در چنین حالتی صاحبان مشاغل می‌توانند با استفاده از شماره ملی برای شخص حقیقی یا شماره ثبت و یا شناسه ملی برای اشخاص حقوقی فعالیت خود را ادامه دهند تا کد اقتصادی صادر شود.
– در صورت لزوم، متقاضیان می‌توانند وضعیت صدور کد اقتصادی خود را از طریق سامانه مذکور رهگیری کنند.
تخلفات استفاده از کد اقتصادی چه مصادیق و مجازات‌هایی دارد؟
گاهی ممکن است تاجران یا شرکتهای تجاری با دریافت کد اقتصادی، اقدام به تخلفاتی کنند. برخی از این تخلفات به همراه جریمه‌های آنها در ادامه آورده شده است:
۱) استفاده اشخاص از کد اقتصادی شخص دیگر خلاف مقررات بوده و جریمه‌های مالیاتی سنگینی برای متخلفان در نظر گرفته می‌شود که مطابق قانون مسئولیت آن به صورت تضامنی بر عهده اشخاص خواهد بود. به همین خاطر هر شرکت و تاجری باید در حفاظت از کد اقتصادی خود کوشا باشد.
۲) عدم ارائه کد اقتصادی یا درج آن در قراردادها، صورت‌حسابها و فاکتورها و مواقعی که ضرورت وجود دارد، تخلف به حساب می‌آید و ممکن است حسب مورد به جریمه معادل دو برابر مبلغ معاملات یا تعطیلی کسب وکار و یا حتی حبس تعزیری برای تاجران و مدیران شرکت‌ها بیانجامد.
درباره مراحل دریافت کد اقتصادی نیاز به راهنمایی دارید؟
کد اقتصادی یا شماره اقتصادی در کنار کارت بازرگانی ملزومات مهمی هستند که شرکت‌ها و تاجران فعال در زمینه صادرات و واردات قطعا به آن نیاز پیدا می‌کنند. در این مطلب کوشش شد تا راهنمای مناسبی برای فعالان کسب‌وکار و تاجران و شرکتهای تجاری در جهت اخذ کد اقتصادی ارائه شود.
با این حال اگر همچنان در خصوص مراحل دریافت کد اقتصادی سوالی دارید یا نیاز به خدمات مشاوره‌ای در حوزه امور مالیاتی یا ثبت شرکتهای تجاری دارید، می‌تواند به تیم حقوقی وینداد کاملا اعتماد داشته باشید.
تیم حقوقی ما متشکل از حقوقدانان مجرب و مشاوران حقوق شرکتهای تجاری قادر است همراه مطمئنی برای شما در مسیر اخذ کد اقتصادی باشد.
