تصور کنید به عنوان پژوهشگر در حوزه فناوری نانو به آمار و اطلاعات به روز نیاز دارید. ضمن جستجو در یک سایت با مطالبی برخورد می‌کنید که حاصل روزها یا حتی سال‌ها تلاش دانشمندی جوان و باهوش در حوزه نانو است. حال شما چگونه می‌توانید از این مطالب و یافته‌های محقق حوزه نانو استفاده کنید آیا بدون ذکر نام او مجاز به استفاده از مطالب ایشان هستید؟ با این توصیف استفاده از محتوای دارای کپی رایت چگونه است؟
کپی رایت چیست و چرا اهمیت دارد؟
آیا تا به حال با خود فکر کرده‌اید که خالق و پدیدآورندگان این آثار از چه حقوقی برخوردار هستند؟ آیا حقوقی دارند؟ چگونه میتوانند از آثار متعلق به خود حفاظت کنند و چگونه میتوانند مانع دیگران در سوء استفاده و تکثیر غیرقانونی آثار خود شوند؟
بسیاری از آثار فاخر در زمینه‌های متنوع هنری، موسیقی، معماری و نرم‌افزارهای تولید می‌شوند که منحصر بهفرد هستند. قانون این آثار را به عنوان مالکیت معنوی می‌شناسد و از آن‌ها حمایت می‌کند.
با این توصیف می‌توان گفت کپی رایت، حق نشر و تکثیر یک اثر است.
در نظر داشته باشید که شما نمی‌توانید به هر چیزی اثر بگویید.
ویژگی‌های قانونی آثار دارای کپی رایت
- اصیل باشد.
- ملموس و در قالب متن، تصویر، صدا و غیره خلق شده باشد.
- منحصر بهفرد باشد.
مزایای کپی رایت برای پدیدآورنده اثر
قانون کپی رایت حق مالکیت حقوقی، ویژه را به شما ارائه می‌کند از جمله:
١_ حق بر بازتولید اثرتان، بدین منظور که شما می‌توانید بر مبنای کار اصلی خود، کارهای جدید انجام بدهید .
۲_ حق بر توزیع نسخه‌های کار شما با به فروش رساندن آن‌ها.
۳_ حق بر اجاره یا انتقال هر یک از این حقوق به دیگران را خواهید داشت. در واقع شما مجاز به انتقال حقوق انحصاری خود به دیگران هستید و این انتقال به واسطه قرارداد انجام می‌شود.
چه مواردی شامل کپی رایت هستند؟
آثاری در قانون کپی رایت حمایت می‌شوند که دربردارنده افکاری اصیل و نوین باشند بنابراین:
_ اطلاعاتی که عموم مردم آن را در اختیار دارند و متعلق به شخص دیگری نیست.
_ آن دسته از آثار نویسندگان که تنها به صورت یک ایده صرف باقی مانده باشند و شکل محسوس پیدا نکرده باشد.
_ مواردی مانند مواد دستور پخت، فرمول‌ها، القاب هنری، نام‌های مستعار، اسامی کالاها، ایده‌ها.
شامل قانون کپی رایت نمی‌شوند.
برخی موارد نیز جز علائم تجاری محسوب می‌شوند مانند:رنگ‌ها، اشکال، جملات، لوگوها، لغات.
نحوه استفاده از محتوای دارای کپی رایت
آنچه از نظر اخلاقی حائز اهمیت است توجه به این موضوع است که هنگام استفاده از مطالب دیگران شما موظف به حفظ حقوق خالق آن مطالب هستید بنابراین باید منبع آن را مشخص کنید. این کار را چگونه انجام بدهم؟
در پاسخ باید اشاره کنیم که دقت و توجه به رسانه و مکانی که آن مطلب در آن وجود دارد مهم است چرا که در موقعیت‌های گوناگون اوضاع متفاوت است.
استفاده از محتوای دارای کپی رایت از منبع آفلاین
برای مثال شما مطالبی را که در یک کتاب، مجله، روزنامه خوانده‌اید را نقل قول می‌کنید. روش و اجزای لازم به ذکر شامل، نام خانوادگی نویسنده، نام نویسنده، سال انتشار، عنوان، محل نشر، ناشر است.
استفاده از محتوای دارای کپی رایت از منبع آنلاین
منبع آنلاین شامل سایت‌های خبری، وبلاگ‌ها، کتاب الکترونیک است.
به عنوان مثال هنگامی که یک مطلب از کتابی الکترونیک را نقل قول می‌کنید، روش و اجزای لازم شامل اطلاعات نویسندگان، سال انتشار، عنوان، ناشر، محل نشر، نشانی الکترونیکی کتاب (تاریخ آخرین دسترسی) است.
اهمیت درج تاریخ آخرین دسترسی آنقدر زیاد است که در تمام مقالات، پایان‌نامه‌های دانشگاهی اشاره می‌شود چرا که آخرین دسترسی به معنای آخرین بازدید و مشاهده یک وب سایت یا یک صفحه از سمت شما است. چرا که مطالب سایت‌ها ممکن است به روز رسانی شوند یا تغییر کنند بنابراین اشاره به این تاریخ را مهم بدانید.
در واقع این موضوع بعضا بسیار پیچیده می‌شود و هنگام استفاده از آنچه که به عنوان آثار متعلق به دیگران است در وهله اول شما موظف به احترام به خالق آن اثر هستید و باید نام او را ذکر کنید. بدین ترتیب شما قدردان افکار خلاقانه و آثار ارزشمند دیگران هستید و با توجه به استناد به رعایت کپی رایت جایگاه ویژه خالقان آثار در حوزه‌های متنوع هنری، معماری، موسیقیایی و غیره را حفظ می‌کنید.
محافظت از نقض محتوای دارای کپی رایت
یکی از بهترین و امن‌ترین راه‌ها به‌ویژه در حال حاضر که در بستر اینترنت میلیون‌ها صفحه پر از محتواهای خلاقانه و ارزشمند وجود دارد، این است که خودتان خالق باشید.
و در نهایت اینکه پیش از انتشار محتوای خود در حوزه تولید اطمینان حاصل کنید که آن دسته از آثاری که مشمول قانون کپی رایت می‌شوند مانند آثار موسیقیایی، هنری، معماری را نقص نکرده باشید.
همواره در نظر داشته باشید که در صورت هرگونه استفاده شما از آثار دیگران لازم است از خالق و صاحب آن اثر تائیدیه داشته باشید تا بعدها دچار مشکل نشوید.
جمع‌بندی
امروزه با توجه به رونده گسترده شکل‌گیری و ایجاد فضاهای نوین کسب‌وکار و همچنین جهت محافظت از آنچه که به عنوان آثار متعلق به شما در حوزه‌های گوناگون محسوب می‌شود. بهترین راه برای جلوگیری از سوءاستفاده دیگران از آثار شما و همین طور آسودگی خاطر شما از بابت نشر و پخش آثار شما در فضاهای متفاوت مخصوصا در بستر اینترنت توجه به قانون کپی رایت و ایجاد سازوکارهایی برای رعایت کپی رایت آثار شما از سوی دیگران، بسیار حیاتی است.
سوالات متداول
نحوه استفاده از محتوای دارای کپی رایت چگونه است؟
برای استفاده از محتوای دارای حق کپی رایت از منابع آنلاین یا آفلاین باید مشخصات نویسنده را درج و متن را به‌صورت کپی با ذکر منبع استفاده کنید.
چه محتواهایی دارای کپی رایت هستند؟
محتواهایی که اصیل، منحصر بهفرد، ملموس و در قالب متن، تصویر، صدا و غیره خلق شده باشد، در قالب تصویر، متن، صدا و غیره میتوانند مورد حمایت قانون کپی رایت قرار بگیرند.
