نقل و انتقال خودرو موضوعی است که اگر از راه قانونی آن انجام شود، برای طرفین معامله خطر خاصی ندارد. با این حال گاهی ممکن است مراحل نقل و انتقال خودرو به درستی پیش نرود و اختلافاتی میان طرفین معامله به وجود بیاید.
یکی از دعاوی متداول در برخی اختلافات معاملات خودرو، الزام به تنظیم سند رسمی خودرو است که در این مطلب به آن می‌پردازیم.
با ما همراه باشید.
مراحل نقل و انتقال خودرو چیست؟
پیش از ورود به بحث الزام به تنظیم سند رسمی خودرو لازم است تا مراحل انجام یک معامله کامل خودرو را مرور کنیم.
به طور کلی، نقل و انتقال سند خودرو سه مرحله عمده دارد:
۱. مرحله تنظیم قرارداد یا مبایعه نامه (قولنامه)
۲. مرحله تعویض پلاک و شماره‌گذاری خودرو
۳. مرحله انتقال رسمی سند مالکیت یا حواله خودرو در دفترخانه اسناد رسمی
حال به سراغ موضوع الزام به تنظیم سند رسمی خودرو می‌رویم و نقش این موضوع را در مراحل نقل و انتقال خودرو بررسی می‌کنیم.
چه زمانی الزام به تنظیم سند رسمی خودرو ضروری است؟
همانطور که گفته شد، معامله خودرو سه مرحله اصلی دارد. گاهی ممکن است فروشنده در دو مرحله پایانی معامله خودرو، یعنی تعویض پلاک و تنظیم سند، به هر دلیل حاضر نشود.
در واقع زمانی که فروشنده با وجود قرارداد و مبایعه نامه خودرو، در مرکز تعویض پلاک یا دفترخانه حاضر نشود و حتی به خریدار نیز وکالت برای تعویض پلاک و انتقال سند ندهد، نیاز است تا خریدار از ظرفیت دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو استفاده کند.
به بیان دیگر منظور از الزام به تنظیم سند رسمی خودرو، الزام فروشنده توسط خریدار به انتقال کامل سند خودرو است.
برای این منظور، نیاز است تا خریدار به دادگاه صالح حقوقی مراجعه کرده و طرح دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو کند.
نقش اظهارنامه در الزام به تنظیم سند رسمی خودرو چیست؟
اغلب زمانی که خریداران با عدم همکاری فروشنده در انتقال سند خودرو روبرو می‌شوند، اقدام به طرح دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو در دادگاه حقوقی می‌کنند. این عمل اگرچه در اکثر موارد فواید زیادی به همراه دارد، اما لازم است به چند نکته توجه شود.
بنا به توصیه وکلا و حقوقدانان، بهتر است پیش از شروع رسمی روند قضایی الزام به تنظیم سند رسمی خودرو، خریدار از طریق ارسال اظهارنامه با فروشنده اتمام حجت کند.
اظهارنامه از اوراق قضایی پرکاربردی محسوب می‌شود که بوسیله آن یک شخص می‌تواند به شخص متخلف، تخلف وی را رسما اطلاع دهد و از او بخواهد در تاریخی معین برای ایفای تعهد خود اقدام کند.
در واقع اظهارنامه نقش نوعی هشدار و دادن فرصت نهایی به طرف قرارداد برای انجام تعهدات خود است.
به همین خاطر خریدار برای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو باید ابتدا با تنظیم اظهارنامه و ارسال آن به نشانی فروشنده (اقامتگاه) به او اطلاع دهد که اگر وی در زمان و مکان مورد نظر در دفترخانه حاضر نشود، خریدار اقدام قضایی خواهد کرد.
در بسیاری از موارد ارسال اظهارنامه سبب می‌شود فروشنده همکاری لازم را برای انتقال سند انجام دهد و دیگر نیازی به شروع فرآیند قضایی نباشد.
روند طرح دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو چیست؟
گاهی ممکن است ارسال اظهارنامه برای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو کافی نباشد و فروشنده حاضر به انتقال سند در تاریخ و مکان مورد نظر خریدار نباشد.
در چنین وضعیتی برای خریدار راهی به جز طرح دعوای حقوقی الزام به تنظیم سند رسمی خودرو وجود ندارد.
برای این هدف، خریدار باید دادخواستی تنظیم کند و با ضمیمه کردن مدارکی مانند مبایعه نامه خودرو، خواستار الزام به تنظیم سند رسمی خودرو از سوی دادگاه شود.
متن رایجی که در دادخواست الزام به تنظیم سند رسمی خودرو نگاشته می‌شود باید به مشخصات خریدار و فروشنده، مشخصات خودرو، ارزش خودرو، وجود مبایعه نامه خودرو (قولنامه)، وجود تاریخ و مکان دقیق حضور در دفترخانه و… اشاره کند.
آیا مبایعه نامه عادی قابلیت ارائه در دادگاه را دارد؟
یکی از پرسش‌های معمول در خصوص الزام به تنظیم سند رسمی خودرو این است که آیا خریدار می‌تواند صرفا با داشتن قولنامه و مبایعه نامه (سند عادی) به دادگاه مراجعه کند؟
در پاسخ باید گفت اگر چه مبایعه نامه و قولنامه سند عادی به حساب می‌آیند، اما رویه قضایی فعلی نشان می‌دهد این اسناد اعتبار کافی برای اثبات ادعای خریدار را دارند و قضات به اسناد عادی (ثبت نشده در دفتر اسناد رسمی) هم توجه کافی نشان می‌دهند.
آیا می‌توان با قرارداد شفاهی هم طرح دعوای الزام به تنظیم سند کرد؟
ممکن است برخی اشخاص برای نقل و انتقال خودرو، صرفا به توافقات شفاهی بسنده کنند. به این معنا که فروشنده و خریدار به دلیل آشنایی قبلی و اعتماد متقابل بدون اینکه مبایعه نامه مکتوب تنظیم کنند به شکل شفاهی بر سر حضور در دفترخانه در زمان و مکان خاصی موافقت کنند.
در این حالت اگر به هر دلیل فروشنده از انتقال سند رسمی به خریدار سر باز زد، خریدار بایستی پیش از طرح دعوای الزام به تنظیم سند رسمی خودرو، وجود رابطه خرید و فروش را اثبات کند.
در واقع اثبات توافقات شفاهی در هر حوزه‌ای دشواری‌های خاص خود را دارد. به طور مثال برای اثبات قولنامه شفاهی، طرف مدعی باید با احضار شاهد و سایر مدارک به قاضی اثبات کند که توافق مبنی بر انتقال سند وجود داشته و حال فروشنده بر خلاف توافق عمل کرده است.
درباره الزام به تنظیم سند رسمی خودرو سوالی دارید؟
در این مطلب کوشش شد تا مهم‌ترین نکات طرح دعوای حقوقی الزام به تنظیم سند رسمی خودرو بررسی شود.
با این حال ممکن است خریداران و فروشندگان خودرو در هر معامله به مشکلاتی بر خورند که نیاز به استفاده از خدمات حقوقی داشته باشند.
ما در وینداد با داشتن تیم حقوقی مجرب متشکل از وکلای دادگستری و مشاوران حقوقی، قادر هستیم خدمات مختلفی در زمینه تنظیم مبایعه نامه، تنظیم دادخواست و اظهارنامه، مشاوره حقوقی، پیگیری دعاوی بوسیله وکلای پایه یک و… به شما مخاطبان وینداد ارائه دهیم.
