رسیدن یک شرکت تجاری ثبت شده به حد سوددهی، برای شرکای یک شرکت تجاری خبر بسیار خوشایندی است. اما گاهی شرایط آن طور که شرکا انتظار دارند پیش نمی‌روند و یک شرکت، به دلایل مختلفی به مرز انحلال می‌رسد.
ما در این مطلب از مجله حقوقی وینداد قصد بررسی موضوع انحلال شرکت تجاری، شرایط انحلال و اقدامات پس از انحلال شرکت را داریم.
با ما همراه باشید.
منظور از انحلال شرکت چیست و چه دلایلی دارد؟
همانطور که به نظر می‌رسد، انحلال شرکت یا منحل شدن آن به معنای وضعیتی است که یک شرکت تجاری دیگر نمی‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد و از مزایای شرکت ثبت شده استفاده کند.
انحلال شرکت می‌تواند به اشکال مختلفی با اختیار شرکا و یا خارج از اختیار آنها اتفاق بی‌افتد.
در ادامه به اصلی‌ترین دلایل و عوامل انحلال شرکت در حقوق ایران می‌پردازیم:
انحلال اختیاری شرکت با توافق شرکا
در این حالت ممکن است مجمع عمومی شرکت که متشکل از سهام‌داران و شرکا و مدیران شرکت است، تصمیم بگیرد که شرکت را منحل کند. در واقع این نوع انحلال به اراده و اختیار شرکای شرکت و غالبا به دلایل اقتصادی انجام می‌شود.
انحلال قهری شرکت بر اثر ورشکستگی
انحلال قهری غالبا به حالتی گفته می‌شود که شرکت بر اثر عدم قدرت پرداخت بدهی‌های خود، به ورطه ورشکستگی می‌افتد. در صورت ورشکسته شدن یک شرکت، هر چند شرکا اراده به ادامه حیات شرکت داشته باشند، شرکت منحل تلقی می‌شود.
انحلال اجباری با حکم دادگاه
گاهی ممکن است یک شرکت به واسطه ایرادات خاصی که در عملکرد خود دارد و یا تخلفاتی که مرتکب شده است، بواسطه حکم دادگاه به مرز انحلال برسد. این نوع انحلال هم به دستور مرجع قضایی و خارج از اراده شرکا انجام می‌شود.
اتمام موضوع شرکت
گاهی وقت‌ها یک شرکت برای انجام موضوع معینی تشکیل می‌شود. در این حالت اگر موضوع تشکیل شرکت انجام شود، شرکت هم منحل خواهد شد.
به طور مثال، فرض کنید شرکتی برای ساخت یک شهرک صنعتی تشکیل می‌شود. پس از ساخت کامل و افتتاح شهرک مذکور عملا موضوع فعالیت شرکت هم به پایان رسیده است و شرکت منحل شده تلقی می‌شود.
اتمام مدت فعالیت شرکت
اکثر شرکت‌ها در اساسنامه خود مدت نامحدودی را برای فعالیت خود مشخص می‌کنند. اما برخی شرکت‌ها هم مدت محدودی را برای فعالیت خاص خود تعیین می‌کنند. در این صورت، پس از پایان مدت قید شده در اساسنامه، شرکت منحل می‌شود.
کم شدن تعداد شرکا
تصور کنید که یک شرکت دارای سه عضو (مدیر) باشد. اگر در طول زمان دو مدیر از سمت خود به هر دلیلی مانند استعفا، بر کنار شوند، به دلیل آنکه تنها یک عضو در شرکت باقی می‌ماند، شرکت منحل می‌شود.
مراحل و مدارک مورد نیاز انحلال شرکت چیست؟
برای آنکه انحلال شرکت به درستی انجام بشود، باید برخی مراحل اداری و حقوقی سپری شود. نباید فراموش کرد که ممکن است مراحل و مدارک انحلال شرکت تجاری بنا به نوع شرکت، بیشتر یا کمتر از موارد زیر باشد.
با این حال ما در ادامه به مراحل و مدارک انحلال شرکت سهامی خاص (رایج ترین نوع شرکت تجاری در حقوق کسب‌وکار) اشاره می‌کنیم که تا حد ممکن نکات انحلال شرکت تجاری را پوشش دهیم:
۱) تشکیل جلسه مجمع عمومی به طور فوق‌العاده
۲) تنظیم صورتجلسه انحلال شرکت به همراه اخذ امضای اعضا، مدیران و سهام‌داران شرکت
۳) انتخاب شخصی به عنوان مدیر تصفیه شرکت و درج نام و مشخصات او در صورتجلسه انحلال
۴) مراجعه به سامانه اداره ثبت شرکت‌ها و بارگذاری صورتجلسه انحلال در بخش صورتجلسه تغییرات
۵) فراهم آوردن نسخه اصلی صورتجلسه انحلال شرکت به همراه امضای شرکا و اعضا و مدیر تصفیه، مدارک هویتی اعضا و مدیر تصفیه، آخرین نسخه روزنامه رسمی، اصل سند دعوت‌نامه اعضای مجمع عمومی برای تشکیل جلسه فوق‌العاده
۶) ارسال مدارک گفته شده از طریق اداره پست به اداره ثبت شرکت‌ها
۷) پیگیری درخواست انحلال از طریق سامانه اداره ثبت شرکت‌ها
۸) در صورت تایید انحلال، مراجعه حضوری مدیر تصفیه به اداره ثبت شرکت‌ها و دریافت مدارک و آگهی انحلال شرکت
۹) انتشار آگهی انحلال شرکت در روزنامه رسمی و روزنامه انتخابی شرکت منحل شده برای ثبت آگهی‌ها
۱۰) قرار گرفتن عبارت «در حال تصفیه» در کنار نام شرکت در اوراق و آگهی‌های منتشر شده
پس از تایید انحلال شرکت، چه اقداماتی لازم است؟
بعد از ثبت آگهی انحلال شرکت، اموال شرکت به حالت تعلیق درآمده و توسط مدیر تصفیه و با توجه به مقررات، برای پرداخت بدهی‌های شرکت تعیین تکلیف می‌شود.
به طور دقیق، مدیر تصفیه بایستی اقدام به دریافت طلب‌های وصول نشده شرکت، نقد کردن اموال شرکت، پرداخت بدهی‌های شرکت و در نهایت توزیع دارایی‌های باقی مانده میان شرکا و اعضای شرکت کند.
همچنین با انحلال شرکت، کلیه مناصب و سمت‌های اعضای شرکت (مدیر، بازرس و…) منتفی شده و مدیر تصفیه تنها شخصی می‌شود که صلاحیت اداره امور تصفیه شرکت را بر عهده دارد.
علاوه بر آن باید توجه داشت که اگر شرکت تجاری، پیش از انحلال مشغول انجام پروژه خاصی بوده است، حتی در صورت انحلال نیز باید تکلیف پروژه‌های نیمه‌کاره را مشخص کند و در صورت لزوم به تعهدات خود عمل کند.
درباره انحلال شرکت و مراحل و شرایط آن ابهامی دارید؟
موضوع این مطلب بررسی مفهوم انحلال شرکت و راهنمایی در خصوص انجام مراحل فرآیند منحل کردن شرکت تجاری بود. هر چند در این مطلب تا حد ممکن سعی شد نکات حقوقی اساسی این امر ذکر شود، اما ممکن است در هر نوع شرکت تجاری برخی تفاوت‌ها سبب تغییر در فرآیند انحلال شرکت تجاری شود.
اگر همچنان نیاز به دریافت خدمات مشاوره‌ای حول موضوع ثبت شرکت یا انحلال شرکت دارید، می‌توانید به راحتی با کارشناسان حقوقی وینداد و مشاوران باتجربه حقوق شرکت‌های ما در ارتباط باشید.
