بیمه و مالیات در مناطق آزاد تجاری چگونه است؟

بیمه و مالیات در مناطق آزاد تجاری از اساسی‌ترین مسائل حقوقی برای فعالان اقتصادی در این مناطق است. در این مطلب به مساله‌ی بیمه و مالیات در مناطق آزاد که از مباحث مهم سرمایه‌گذاری در این مناطق است، خواهیم پرداخت.

امروزه مناطق آزاد تجاری به عنوان یکی از پایه‌های اقتصادی در افزایش صادرات و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، سهم بزرگی از اقتصاد کشورهای پیشرفته را تشکیل می‌دهند. مناطق آزاد تجاری ایران از جمله: کیش، قشم، چابهار، منطقه‌ی اروند، ارس، بندرانزلی و ماکو، قلمروی معینی است که غالبا در محدوده‌ی داخل یک بندر و یا در مجاورت آن قرار گرفته و آنجا، تجارت آزاد با سایر نقاط جهان مجاز شمرده می‌شود.

تعریف مناطق آزاد تجاری

مناطق آزاد تجاری، از نظر جغرافیایی، جزو قلمرو سرزمینی یک کشور محسوب می‌شوند ولی از تمام یا برخی از مقررات سرزمین اصلی مستثنی و معاف بوده و ضوابط و مقررات خاص و ویژه بر آن‌ها حاکم است. حاکمیت قوانین در این مناطق نیز با سهولت بیشتری انجام می‌شود. طبق تعریف سازمان توسعه صنعتی ملل متحد به‌عنوان محرکه‌ای در جهت تشویق صادرات صنعتی تلقی می‌گردد. در این محدوده جغرافیایی مشخص، به منظور تسهیل در امر واردات و صادرات کالا، حمایت از صنعت داخلی کشور و همچنین جذب فناوری‌های نوین در امر تولید و توسعه منطقه‌ای، قوانین گمرکی کشور اجرا نمی‌شود. پس در این پرونده به دو مبحث مهم و کلیدی در رابطه با سرمایه‌گذاری، یعنی بیمه و مالیات در مناطق آزاد، می‌پردازیم.

بیمه در مناطق آزاد تجاری به چه صورت است؟

با توجه به اهمیت توسعه‌ی سرمایه‌گذاری در مناطق آزاد تجاری و نقش این مناطق در بهبود وضعیت اقتصادی کشور، بررسی بیمه در مناطق آزاد تجاری امری ضروری به نظر می‌رسد.

مطابق ماده‌ی 46 قانون مقررات اشتغال نیروی انسانی، بیمه و تأمین اجتماعی در مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران، “سازمان هر منطقه آزاد مکلف است رأساً یا با مشارکت سازمان تأمین اجتماعی و یا شرکت‌های بیمه نسبت به تأسیس “‌صندوق یا صندوق‌هایی” به‌منظور ارائه خدمات درمانی، غرامت دستمزد ایام بیماری، بارداری، ازکارافتادگی جزئی و کلی، بازنشستگی، فوت و سایر موارد مربوط برای کارکنان مشمول این‌مقررات در مناطق آزاد اقدام نماید”. همچنین آن دسته از کارگران شاغل در واحدهای واقع در مناطق آزاد که در گذشته مشمول قانون تأمین اجتماعی بوده و حق بیمه به سازمان تأمین اجتماعی‌ پرداخته‌اند و نیز کارگران مشمول مقررات این تصویب‌نامه که حق بیمه به صندوق پرداخته‌اند سوابق آن‌ها محفوظ بوده و در موارد اشتغال بعدی می‌توانند سوابق‌خود را منتقل سازند.

از دیگر مطالب حائز اهمیت در زمینه‌ی بیمه در مناطق آزاد تجاری، مساله‌ی اتباع خارجه‌ی شاغل در مناطق آزاد است. اتباع خارجی که در مناطق آزاد به کار اشتغال دارند می‌توانند همانند اتباع ایرانی از مزایای صندوق مربوط استفاده کنند.
اتباع خارجی مجاز به کار یا اقامت در مناطق آزاد از حیث خدمات درمانی مشمول مقررات “‌بیمه‌گر” خواهند بود. به هر حال بیمه اتباع خارجی با‌توجه به قراردادهای متقابل انجام پذیرد خواهد بود. سازمان تامین اجتماعی با دریافت 3 درصد از تمام حقوق و دستمزد تبعه خارجی شاغل در ایران طی لیستی جداگانه موظف است در صورت بروز حادثه ناشی از کار اقدام به ارائه خدمات بیمه‌ای و درمانی همچون غرامت دستمزد، از کارافتادگی کلی و جزئی و مستمری بازماندگان بر اساس قوانین تامین اجتماعی کند.

مالیات در مناطق آزاد تجاری چگونه اعمال می‌شود؟

مالیات بر درآمد و دارایی زیرمجموعه مالیات‌های مستقیم است و معافیت پرداخت مالیات در مناطق آزاد، یکی از جذابیت‌های فعالیت اقتصادی در مناطق آزاد محسوب می‌شود.

هدف اصلی از ایجاد مناطق آزاد تجاری، غالبا زمینه‌سازی جهت فراهم ساختن شرایط مناسب برای افزایش تولید و صدور کالاهای صنعتی از طریق راه‌یابی به بازارهای جهانی بر اساس اصول رقابت آزاد بوده است. اساسی‌ترین ابزار مورد توجه برای رسیدن به اهداف مذکور، جذب سرمایه‌های خارجی و فناوری از سایر کشورهاست. گفته شد که حاکمیت قوانین در این مناطق با سهولت بیشتری انجام می‌شود. یکی از زمینه‌هایی که تجارت و سرمایه‌گذاری را تسهیل می‌کند، موضوع معافیت مالیاتی است.

معافیت مالیاتی موضوع ماده 13 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری – صنعتی جمهوری اسلامی ایران است که بیان می‌داشت: ” اشخاص حقیقی و حقوقی که در منطقه به انواع فعالیت‌های اقتصادی اشتغال دارند، نسبت به هر نوع فعالیت اقتصادی در منطقه آزاد از‌تاریخ بهره‌برداری مندرج در مجوز به مدت پانزده سال از پرداخت مالیات بر درآمد و دارایی موضوع قانون مالیات‌های مستقیم معاف خواهند بود و پس از‌انقضاء پانزده سال تابع مقررات مالیاتی خواهند بود که با پیشنهاد هیأت وزیران به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید”.

معافیت مالیاتی مندرج در ماده ۱۳ قانون چگونگی اداره مناطق آزاد سال ۱۳۷۲ بعدها در سال 1388 اصلاح شد و طی آن ماده واحده مدت 15 سال معافیت مالیاتی به 20 سال تغییر پیدا کرد. ( قانون اصلاح ماده 13 قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری- صنعتی جمهوری اسلامی ایران )

شروع معافیت 20 ساله چنانکه ذکر شد از تاریخ تشکیل منطقه قابل اعمال است. اعمال معافیت مالیاتی در مناطق آزاد منوط به ارائه‌ی اظهارنامه است و در غیر این‌صورت امکان اعمال معافیت‌ها وجود ندارد. ضمنا مطابق ماده ۶۵ قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه کل کشور، “سازمان منطقه آزاد”، صلاحیت دریافت اظهارنامه‌های مالیاتی را دارد. این اظهارنامه باید شامل ترازنامه و حساب سود و زیان باشد، نه مطلب دیگری.

سال‌ها پس از تصویب قانون چگونگی اداره مناطق آزاد و با هدف حمایت بیشتر از تولید و ایجاد اشتغال ، قانون «رفع موانع تولید رقابت‎پذیر و ارتقای نظام مالی کشور» در سال 1394 تصویب و ابلاغ گردید. این قانون، نسبت به قانون چگونگی اداره مناطق آزاد، قانون خاص موخر می‌باشد که بر اساس موازین حقوقی آن را تخصیص می‌زند .

در مورد بیمه و مالیات در مناطق آزاد نیاز به راهنمایی بیشتر دارید؟

با توجه به اهمیت معافیت مالیاتی به ویژه برای حوزه‌های تولید و صنعت، ضروری است معافیت مالیاتی از نقطه نظر حقوقی مورد بررسی موشکافانه قرار گیرد تا فعالان اقتصادی به ویژه اشخاصی که در حوزه‌های تولیدی و صنعتی در مناطق آزاد مشغول فعالیت هستند با چالش مالیاتی روبه‌رو نشوند. اگر به فکر رونق کسب‌وکار خود هستید، می‌توانید پاسخ سوال‌های خود را از مشاوران ما دریافت کنید.

همچنین اگر در خصوص بیمه و مالیات در مناطق آزاد سوالی داشتید می‌توانید سوال خود را پرسیده تا کارشناسان ما در اسرع وقت پاسخ شما را بدهند.