چه تفاوتی میان بیمه اختیاری و بیمه اجباری وجود دارد؟

امروزه، بیمه داشتن به یکی از ضروریات زندگی ما تبدیل شده است. اگر شما در ادارات و سازمان های کشوری و لشکری شاغل باشید مشمول بیمه دولتی می‎‌شوید. انواع بیمه اجباری و بیمه اختیاری در ادامه این مطلب بررسی شده است.

اگر در شرکت‎‌های خصوصی مشغول باشید، کارفرمای شما ملزم است شما را تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دهد. در قانون کار به این بیمه، اجباری می‌گویند.

اگر شاغل نیستید یا کارفرمای خود هستید، می‌ ‎توانید تحت پوشش بیمه خویش‌فرما قرار بگیرید. بیمه اختیاری، یکی از انواع بیمه خویش‌‎فرما است. در ادامه قصد داریم به بیان، تفاوت بیمه اختیاری و اجباری بپردازیم.

انواع بیمه ارائه شده از سوی سازمان تامین اجتماعی

1. بیمه اجباری
2. بیمه اختیاری یا خویش‌فرما

بیمه اجباری

تمام کسانی که در قبال دریافت حقوق و دستمزد در شرکت‌ها، کارگاه‌ها و… کار می‌کنند، مشمول قانون کار هستند. مطابق قانون کار، کارفرما موظف است کارمندان خود را بیمه کند. تامین اجتماعی یک سیستم بیمه‌ی همگانی است. این سازمان: بیمه‌های بازنشستگی، بیمه‌های دولتی درمانی، بیمه‌های بیکاری، بیمه حوادث و تصادف‌ها را پوشش می‌­دهد.

پوشش‌‎های بیمه اجباری

این بیمه‌نامه مشمولین خود را تحت پوشش موارد زیر قرار می‌دهد:

1. پرداخت هزینه‌‌های درمان بیماری ها، حوادث و بارداری
2. پرداخت مستمری دوران بازنشستگی
3. مستمری در صورت از کارافتادگی بیمه گزار
4. مستمری بازماندگان بیمه گزار
5. مقرری در مورد بیمه بیکاری
6. کمک هزینه ازدواج

بیمه اختیاری یا بیمه خویش‌فرما

این بیمه‌نامه، مشمول افرادی است که کارفرمایی ندارند، برای خود کار می‌کنند و خود را بیمه کرده‌‎اند. همچنین، کسانی که بیمه خاصی ندارند نیز می‌‎توانند، تحت پوشش آن قرار بگیرند.

متقاضی این بیمه‌‎نامه، مستقیما با مراجعه به شعب سازمان تامین اجتماعی خواهان انعقاد قرارداد بیمه اختیاری می‌شود. او موظف است خود، حق بیمه را در زمان تعیین‌شده پرداخت کند. برای انعقاد این بیمه‎نامه متقاضی باید۳۰ روز سابقه قبلی در سازمان تامین ‌اجتماعی داشته باشد.

• این بیمه به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

1. بیمه اختیاری
2. بیمه صاحبان مشاغل و حِرَف آزاد

• بیمه اختیاری

بیمه اختیاری، نوعی از بیمه تامین اجتماعی است. در این بیمه، متقاضی حق‌بیمه را خود پرداخت می‎کند و از تعهدات و خدمات سازمان تامین‌اجتماعی برخوردار می‎شود.

شرایط بیمه اختیاری تامین اجتماعی

شرایط بیمه اختیاری در قرارداد تامین اجتماعی به صورت زیر بیان شده است:

1. دارا بودن حداقل سن ۱۸ و حداکثر ۵۰ سال ( مرد و زن): اگر هنگام تقاضای بیمه، سن متقاضی بیش از ۵۵ سال باشد باید معادل مدت مازاد سنی، سابقه حق بیمه را بپردازد. به طور مثال، اگر متقاضی هنگام تقاضای بیمه ۶۰ سال سن داشته باشد هنگام درخواست بیمه باید ۵ سال، حق بیمه پرداخت کند.
2. دارا بودن حداقل ۳۰ روز سابقه پرداخت حق بیمه
3. متقاضی بیمه نباید در کارگاه‌های مشمول قانون تامین اجتماعی، مشغول به کار باشد.
4. متقاضی بیمه در صورت داشتن بیش از ده سال سابقه پرداخت حق بیمه، با هر سنی می‌تواند تحت پوشش این بیمه قرار گیرد.

تعهدات سازمان در قبال بیمه‌شدگان اختیاری

بیمه‌شدگان اختیاری خدمات زیر را دریافت خواهند کرد:

مستمری بازنشستگی، فوت و ازکارافتادگی خدمات درمانی، هزینه کفن و دفن، همانند بیمه‌شدگان اجباری وسایل کمک پزشکی، همانند بیمه‌شدگان اجباری کمک هزینه ازدواج، ازکارافتادگی جزئی، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری.

بیمه بیکاری شامل بیمه‌شدگان اختیاری نمی‌شود؛ زیرا این بیمه‌شدگان دارای کارفرما نیســتند، در کارگاه‌های مشمول قانون کار اشتغال ندارند و خود مستقیما خواهان ادامه بیمه به طور اختیاری هستند.

عدم تعلق مزایای قانون کار به بیمه‌شدگان اختیاری

البته باید گفت که در بیمه اختیاری فرد کارفرما ندارد بنابراین مزایای قانون کار به آن‌ها تعلق نمی گیرد به طور مثال بیمه اختیاری مشمول بیمه بیکاری نمی‌شود به همین دلیل از بحث غرامت دستمزد ایام بیکاری نیز بهره‌مند نمی‌شوند.

بسیاری از افراد به دلایل مختلف نمی‌توانند بیمه اجباری را ادامه دهند و برای اینکه سوابق این افراد بدون استفاده باقی نماند بنابراین می‌توانند از بیمه اختیاری و مشاغل آزاد استفاده کنند.

افراد می‌توانند بدون هیچ محدودیتی از لحاظ دفعات، در صورت عدم ادامه بیمه اجباری مبادرت به بیمه اختیاری کنند.

البته در بیمه اختیاری از نظر سنی محدودیت وجود دارد به طوری که افراد باید دارای حداقل یک ماه سابقه بیمه بوده و زیر ۵۰ سال سن داشته باشند، همچنین زنان خانه دار بالای ۴۵ سال نمی‌توانند بیمه اختیاری شوند.

از آنجایی که فرد در بیمه اختیاری کارفرما ندارد بنابراین مزایای قانون کار به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد به طور مثال بیمه اختیاری مشمول بیمه بیکاری نمی‌شود به همین دلیل از بحث غرامت دستمزد ایام بیکاری نیز بهره‌مند نمی‌شوند.

بیمه اختیاری بیشتر مزایای بیمه‌های اجباری مانند بازنشستگی، از کارافتادگی و درمان را شامل می‌شود.

سه نرخ حق بیمه در بیمه‌های اختیاری و بیمه زنان خانه دار وجود دارد؛ ۱۲ ،۱۴ و ۱۶ درصد که در هریک از این پرداخت ها دولت دو درصد حق بیمه پرداخت می‌کند در حالی‌که ۳۰ درصد حق بیمه شامل بیمه‌های اجباری می‌شود.

گفتنی است؛ به غیر از موارد ذکر شده شرایط مربوط به برخورداری از خدماتی از قبیل بازنشستگی، ازکارافتادگی کلی غیرناشی از کار، مستمری بازماندگان و… همانند بیمه‌شدگان اجباری است.

اختیارات بیمه‌گزار در بیمه‌ی اختیاری

متقاضیان بیمه اختیاری، اختیاراتی دارند که به شرح زیر است:

1. متقاضیان می‌توانند، دستمزد مبنای پرداخت حق بیمه‎ شان را بین حداقل و حداکثر دستمزد هر سال تعیین کنند.
2. بیمه‌شدگان اختیاری می‌توانند، هر دو سال یکبار، دستمزد مبنای محاسبه حق‌ بیمه ماهانه خود را ۱۰ درصد افزایش دهند.
3. هزینه بیمه اختیاری تامین اجتماعی باید حداکثر تا آخرین روز دو ماه بعد به شعبه سازمان پرداخت شود.
4. بیمه‎ شدگان اختیاری می‌توانند کل خدمات از قبیل: مســتمری‌های بازنشستگی، از کار افتادگی، فوت را دریافت کنند.
5. متقاضیان می‌توانند، تعهدات درمانی که شامل: هزینه‌های پروتز و اروتز، هزینه کفن‌ودفن، کمک هزینه ازدواج، ازکارافتادگی جزئی، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری را دریافت کنند.

تفاوت بیمه اختیاری و اجباری در چیست؟

بیمه اختیاری و اجباری در موارد زیر با هم تفاوت دارند:

1. درصد حق بیمه
2. بیمه بیکاری

درصد حق بیمه

در بیمه اجباری، حق بیمه ۳۰% حقوق می‌باشد، که ۲۳% سهم کارفرما و ۷% سهم کارگر است. حق بیمه در بیمه اختیاری، ۲۷ درصد تعیین شده است که توسط شخص بیمه گزار پرداخت می‌شود.

بیمه بیکاری

بیمه ‎شدگان اختیاری، تحت پوشش مقرری بیمه بیکاری قرار نمی‌‎گیرند. این بیمه‌‎شدگان به علت نداشتن کارفرما و شاغل نبودن در مکان‌های دارای کد کارگاهی مشمول قانون کار نمی شوند.

در مورد قوانین بیمه‌ای از وینداد کمک بخواهید

ما در وینداد با در اختیار داشتن تیم حقوقی مجرب در حوزه فعالیت کسب و کارها به شما کمک می‌کنیم، مسائل حقوقی کار خود را اصولی و کم هزینه پیش ببرید.

برای دریافت مشاوره در مورد بیمه کسب و کارها با وینداد تماس بگیرید.