موضوع دستور موقت که در قانون آیین دادرسی مدنی ایران به آن اشاره شده است، از ظرفیت‌های حقوقی پر کاربرد در دعاوی مختلف مدنی است. یکی از زمینه‌هایی که دستور موقت می‌تواند راه‌گشا باشد، در دعاوی مالکیت فکری است. در این مطلب قصد داریم تا به موضوع دستور موقت در دعاوی مالکیت فکری بپردازیم و نکات مهم این موضوع را شرح دهیم. با ما همراه باشید.
دستور موقت به چه معناست؟
مبحث دستور موقت که به آن دادرسی فوری هم گفته می‌شود در مبحث ششم و در ماده ۳۱۰ قانون آیین دادرسی مدنی به رسمیت شناخته شده است. دستور موقت ظرفیتی قانونی است که مطابق آن به درخواست یک طرف از اختلاف حقوقی و با تشخیص فوریت آن توسط قاضی پرونده، حکمی مبنی بر توقیف یک مال، یا الزام به انجام یا منع از انجام یک عمل صادر می‌شود.
به بیان ساده‌تر، گاهی ممکن است در طی رسیدگی به یک پرونده، نیاز باشد تا با اقدامی فوری و پیش از صدور رای قطعی دادگاه، برخی اسناد و مدارک حفظ شوند تا به حقوق طرفین اختلاف صدمه‌ای وارد نشود.
دستور موقت چه کاربردی دارد؟
فرض کنید یک دستگاه آپارتمان به فردی دیگر به صورت قول‌نامه‌ای فروخته شده است اما مالک اولیه آپارتمان از انتقال سند رسمی به خریدار خودداری می‌کند. در چنین وضعیتی خریدار بایستی با مراجعه به دادگاه درخواست الزام خریدار به انتقال سند کند. اما ممکن است در طی روند رسیدگی به این اختلاف، مالک اولیه سند را به شخص دیگری منتقل کند و در واقع آپارتمان را به شخص ثالثی بفروشد.
در این موقعیت، خریدار می‌تواند از دادگاه درخواست صدور دستور موقت کند تا امکان فروش ملک مذکور تا زمان صدور رای دادگاه، از بین برود.
در واقع دستور موقت نوعی اقدام احتیاطی و فوری است تا تا زمان صدور رای دادگاه، لطمه مالی یا حقوقی به طرف‌های اختلاف وارد نشود و برای حفظ منافع در خطر یکی از طرف‌های اختلاف کاربرد دارد.
منظور از دعاوی مالکیت فکری چیست؟
فرض کنید که شما یک هنرمند یا مخترع هستید که از محصول ابتکاری خود مانند یک طرح و نقشه فرش، یک وبسایت اینترنتی با طراحی انحصاری یا یک اثر ادبی در حال استفاده تجاری بوده و حقوق مادی و معنوی این آثار را منحصرا و تحت قوانین حقوق مالکیت فکری در اختیار خود دارید.
حال این امکان وجود دارد فرد یا افرادی سودجو با سوءاستفاده از محصول فکری و یا دستاورد هنری یا صنعتی شما، اقدام به کپی یا تکثیر محصول شما کنند. در چنین حالتی شما می‌توانید به استناد به قوانین و مقررات حقوق مالکیت فکری مانند قانون حمایت حقوق مولفان و مصنفان و هنرمندان، اقدام به شکایت از فرد خاطی کنید و خواستار حفظ حقوق مالکیت فکری خود شوید.
اما موضوع مرتبط با این مطلب این است که جایگاه دستور موقت در فرآیند بررسی دعاوی مالکیت فکری چیست؟ آیا امکان استفاده از دستور موقت در این دعاوی وجود دارد؟
در ادامه سعی داریم به این سوالات تا حد ممکن پاسخ دهیم.
آیا امکان درخواست دستور موقت در دعاوی مالکیت فکری وجود دارد؟
در بخش قبل با مفهوم اختلافات و دعاوی مالکیت فکری آشنا شدیم. حال برای آنکه موضوع دستور موقت در دعاوی مالکیت فکری را بررسی کنیم باید به مستندات قانونی رجوع کنیم. ماده ۱۸۳ آیین‌نامه قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری بیان می‌دارد:
در دعاوی حقوقی و کیفری راجع به حقوق حاصله از ثبت اختراع، طرح صنعتی، علامت و نام تجاری، معترض می‌تواند در هر مرحله از مراحل رسیدگی، از مراجع قضایی، اعم از دادگاه یا دادسرا که پرونده در آنجا مطرح است درخواست صدور قرار تامین دلیل و دستور توقیف محصولات ناقض حقوق ادعایی و تقاضای صدور دستور موقت نسبت به عدم ساخت، فروش یا ورود این محصولات را بنماید.
مطابق متن ماده فوق‌الذکر اگر یک شخص برای حفاظت از حقوق مالکیت فکری خود به دادگاه مراجعه کند، می‌تواند از مرجع قضایی درخواست دستور موقت برای توقیف محصولات ناقض حق مالکیت خود کند. به بیان ساده‌تر مثلا اگر شخصی از یک نقاشی متعلق به یک هنرمند در نمایشگاه عمومی خود سوءاستفاده کرده است، هنرمند صاحب اثر می‌تواند با درخواست صدور دستور موقت و پیش از صدور حکم قطعی، نقاشی خود را از گالری مذکور خارج کند تا به نوعی مانع ادامه نقض حقوق مالکیت فکری خود شود.
همچنین اگر یک طرح و نقشه فرش که متعلق به هنرمندی خاص است توسط افرادی سودجو مورد سوءاستفاده قرار بگیرد و فرش‌های مختلفی از آن طرح و بدون اجاره هنرمند اصلی بافته شود، با اخذ دستور موقت می‌توان تمام نمونه‌های کپی شده از طرح فرش را از بازار جمع‌آوری کرد.
به بیان دیگر استفاده از ظرفیت دستور موقت در دعاوی مالکیت فکری مانند سایر دعاوی مدنی ممکن بوده و طرف‌های اختلاف می‌توانند درخواست دستور موقت از دادگاه داشته باشند. البته تشخیص وجود فوریت در درخواست دستور موقت طرح شده، بر عهده دادگاه بوده و در صورت موافقت قاضی می‌توان از ظرفیت دستور موقت استفاده کرد.
درباره صدور دستور موقت در دعاوی مالکیت فکری ابهامی دارید؟
در این مطلب درخواست صدور دستور موقت در دعاوی مالکیت فکری امکان‌سنجی شد و با رجوع به مستند قانونی اشاره شده، اثبات شد که امکان قانونی درخواست دستور موقت در این دسته دعاوی نیز مانند سایر اختلافات مدنی وجود دارد.
همچنین وینداد، خدمات دعاوی تخصصی را آماده کرده است تا به راحتی بتوانید وکیل متخصص برای مشکل حقوقی خود در سه حوزه دعاوی مالکیت فکری، اسناد تجاری و جرائم رایانه‌ای انتخاب کنید. برای این کار کافی است که مسائل حقوقی خود را ثبت کنید تا ما پس از بررسی دعوای مطرح شده، وکیل متخصص برای دعوا را به شما معرفی کنیم تا با هزینه‌ای معقول دفاع از پرونده شما را در کلیه مراحل دادرسی در دادگاه‌ها و سایر مراجع ذی صلاح برعهده بگیرد
با این وجود نباید فراموش کرد که اصولا درخواست دستور موقت با توجه به اوضاع و احوال هر پرونده نیاز به داشتن آگاهی‌های حقوقی و در اصل استفاده از تشخیص یک وکیل دادگستری است. اگر همچنان در خصوص موضوع دستور موقت و یا نقش آن در دعاوی مالکیت فکری سوال یا ابهامی دارید می‌توانید به کارشناسان حقوقی و وکلای دادگستری تیم وینداد اعتماد کنید.
