دعاوی کپی طرح صنعتی به چه صورت است؟ با توجه به اینکه طرح صنعتی در زمینه شکل ظاهری یا بسته‌بندی محصولات مطرح است؛ طبق قانون، تحت حمایت حقوق مالکیت فکری قرار دارند و از آن قوانین پیروی می‌کنند.
از آن جایی که تقاضا و رقابت در خصوص این طرح‌ها بالاست احتمال بروز اختلافاتی در این زمینه وجود دارد. بنابر قانون، قابل تعقیب در دادگاه است. یکی از نمونه‌های این دعاوی، دعوای ابطال ثبت طرح صنعتی است. دعاوی کپی طرح صنعتی در قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری نیز در راستای حمایت از طرح‌های صنعتی پیش‌بینی شده است.
با این حال اعتراض و ابطال ثبت طرح صنعتی برای اشخاص با مشکلات و چالش‌هایی همراه است به همین دلیل در این مقاله ما این فرآیند را به‌طور ساده و دقیق برای شما شرح می‌دهیم تا از این پس در این دعاوی مشکلی نداشته باشید.
طرح صنعتی چیست؟
طرح صنعتی فقط به طرح کلی و ظاهر اشیا مربوط میشود. در قانون ثبت اختراعات،طرح های صنعتی و علائم تجاری طرح صنعتی به‌صورت دقیق‌تر تعریف شده است:
«هر گونه ترکیب خطوط یا رنگ ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ‌ها یا بدون آن، به گونه‌ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نیست».
بنابراین اگر در یک خودرو، ویژگی فنی تغییر کند ولی همچنان ظاهر آن به همان شکل باشد، این تغییر فنی مورد حمایت این قانون به عنوان طرح صنعتی نیست. مدت اعتبار طرح صنعتی پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن خواهد بود و پس از آن هم می‌توان با پرداخت هزینه این دوره را تمدید کرد. چنانچه طرح صنعتی به ثبت نرسد نمی‌توان به‌طور کامل از آن حمایت کرد.
طرح صنعتی زمانی قابل ثبت است که جدید و اصیل باشد. جدید بودن به این معنی که از طریق انتشار به طور محسوس و یا از طریق استفاده یا به هر نحو دیگر قبل از تاریخ تسلیم اظهارنامه برای ثبت در هیچ نقطه‌ای از جهان برای عموم افشاء نشده باشد.
در صورتی اصیل محسوب میشود که به طور مستقل توسط طراح پدید آمده و کپی طرح‌های موجود نباشد. همچنین طرح صنعتی نباید با موازین شرعی و نظم عمومی و اخلاق حسنه مخالف باشد. در چنین شرایطی می‌توان طرح صنعتی را ثبت کرد و از حمایت‌های کامل قانونی بهره‌مند شد.
نحوه طرح دعوای ابطال ثبت طرح صنعتی
از آنجایی که محافظت از مالکیت فکری و کپی رایت اهمیت زیادی دارد. طرح دعاوی کپی طرح صنعتی به عنوان یکی از مهمترین موضوعات مالکیت فکری در شرایط زیر ممکن است، مطرح شود:
- طرح صنعتی ویژگیهایی که ذکر شده را نداشته باشد.
- مغایر با نظم عمومی یا اخلاق حسنه و موازین شرعی باشد.
- با حقوق اشخاص دیگر تعارض داشته باشد.
در این صورت ذینفع که می‌تواند یکی از رقبای تجاری طراح باشد، دعاوی کپی طرح صنعتی که به تعبیر دقیق‌تر دعوای ابطال ثبت طرح صنعتی است را مطرح کند.
با قطعی شدن حکم دادگاه مبنی بر ابطال طرح صنعتی، رای دادگاه به مرجع ثبت ابلاغ می‌گردد. مرجع مذکور آن را ثبت و به هزینه شخصی که طرح صنعتی‌اش باطل شده، آگهی و آن را در اولین فرصت ممکن در روزنامه رسمی منتشر می‌کند.
برای دعوای ابطال ثبت طرح صنعتی، هر ذینفع می‌تواند از دادگاه، ابطال ثبت طرح صنعتی را درخواست نماید.
در این صورت خواهان باید طی دادخواستی ثابت کند که یکی از شرایط مندرج در قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری را ندارد. با این مضمون که طرح ثبت شده، مطابق با تعریف قانونی طرح صنعتی نیست و ویژگی‌های طرح صنعتی در آن رعایت نشده است. یا کسی که طرح صنعتی به نام وی ثبت شده، پدیدآورنده واقعی آن طرح یا قائم مقام قانونی او نیست.
برای مثال اگر شرکتی طرح فرشی را از روی طرح فرشی دیگر به ثبت رسانید، شرکت متضرر می‌تواند با این شرایط دادخواست را در دادگاه صالح مطرح کند. در صورت رسیدگی و رای نهایی طرح صنعتی ثبت شده، از زمان ثبت آن باطل تلقی میشود. این رای دادگاه نسبت به موارد قبلی موثر است و طرح صنعتی را از ابتدا باطل می‌کند. پس از آن این فرایند باید منتشر شود تا دیگران از آن اطلاع پیدا کنند.
مدارک لازم برای دادخواست دعاوی کپی طرح صنعتی
با توجه به دادخواست یاد شده در ماده ۱۰۳ آئین نامه اجرایی ثبت طرح صنعتی، این دادخواست باید دارای ضمائم زیر باشد:
۱- اصل یا رونوشت مصدق کلیه اسناد و مدارک مثبت ادعای ابطال
۲- رسید مربوط به پرداخت ودیعه تسلیم دادخواست ابطال به دادگاه به شرح مذکور در جدول هزینه‌ها
۳- وکالت‌نامه (در صورتی که دادخواست توسط وکیل تسلیم شود.)
جمع‌بندی
طرح صنعتی از موارد پرکاربرد و حساس حقوق مالکیت فکری است. با توجه به گسترده بودن موضوع آن هرروزه بر اقسام این طرح‌ها و نمونه‌های آن‌ها افزوده میشود. طرح‌های صنعتی از چند منظر قابل بررسی هستند. در کل جزئیات و نکات فنی زیادی دارد و اگر در این راستا کسب‌وکاری مراقب طرح خود نباشد، به سرعت مالکیت آن را از دست می‌دهد.
در صورت نقض حقوق نیز می‌توانید دعاوی کپی طرح صنعتی مطرح کنید. البته توجه داشته باشید که دادخواست حاوی جزئیات و نکات حقوقی است که بهتر است آن را توسط وکلای مالکیت فکری تنظیم کنید.
سوالات متداول
طرح صنعتی چیست؟
طرح صنعتی به طرح کلی و ظاهر اشیا مربوط میشود که در صورت جدید، ابتکاری، اصیل بودن و سایر شرایط قانونی به ثبت میرسد.
دعاوی کپی طرح صنعتی چه زمانی مطرح میشود؟
این دعوا در صورتی مطرح میشود که طرح صنعتی ویژگیهایی که ذکر شده را نداشته باشد. مغایر با نظم عمومی یا اخلاق حسنه و موازین شرعی باشد. با حقوق اشخاص دیگر تعارض داشته باشد.
