بعد از راه اندازی یک کسب و کار این امر محتمل است که آن کسب و کار به کارکنان و کسانی که با آنها چنین کسب و کاری طراحی شده است، امکانی جهت خرید سهام و دخالت بیشتر آنها در امور مربوط به شرکت را بدهد و این امر از طریق ساز و کارهای مربوط به اعطای سهام تشویقی (option pool) به وقوع می‌پیوندد که امروزه در راستای تغییرات کسب و کارها و پی بردن هر چه بیشتر آنها به اهمیت موضوعاتی نظیر سهام تشویقی، یکی از موضوعات پر طرفدار در امور حقوقی آنها میباشد. بدین سبب ما در صدد هستیم تا در مطلبی جدید بعد از موضوع قبلی که بیشتر در خصوص تعریف و ماهیت سهام تشویقی بود، در خصوص ساختار و ساز وکارهای حقوقی اعطای سهام تشویقی و نحوه اجرای آن در کسب و کارها مطالبی را بیان نماییم.
نحوه اعمال ساختار سهام تشویقی در شرکت ها و کسب و کارهای نوپا و قدمت دار به چه صورت است؟
به عنوان اولین مطلب باید اشاره کنیم که در این ساختار هر کدام از کارمندان سهام تشویقی خود را با هزینه‌ای کمتر نسبت به سهامداران اصلی شرکت دریافت می‌نمایند به طوری که دارندگان سهام تشویقی برای تبدیل آن از سهام تشویقی به سهام اصلی شرکت نیز هزینه کمی می‌پردازند و حتی لازم به ذکر است که دریافت کنندگان سهام تشویقی مالیات نیز نمی پردازند و تنها در زمان فروش سهام تشویقی و یا سهام اصلی شرکت لازم است که مالیات مقرر را بپردازند.
همچنین سهام تشویقی میتواند موضوع وستینگ را نیز شامل شود. بدین صورت که اگر یکی از کارکنان و دارندگان سهام تشویقی قبل از موعد تعیین شده براساس قرارداد وستینگ قصد ترک کسب و کار و خروج از شرکت را داشته باشد، همان جریمه‌ای که در خصوص سهام سهامداران اصلی شرکت در چنین شرایطی اعمال می‌شد در خصوص دارندگان سهام تشویقی نیز قابل اعمال است.
سهام تشویقی چیست؟
سهام تشویقی در واقعیت امر در واقع حقی برای ورود به عرصه شراکت در سهام آینده شرکت بوده و خود مستقلاً سهام محسوب نمی‌شود در نتیجه در شمارش سهامداران به حساب نمی‌آید. همچنین دارندگان سهام تشویقی حق رای در اجتماعات سهامداران را نخواهند داشت و حقوق دارندگان سهام تشویقی متفاوت از حقوق سایر سهامداران میباشد.
سهام تشویقی عموماً به چه میزان است؟
در این خصوص لازم به ذکر است که سهام تشویقی اصولاً میزان دقیق و مشخصی ندارد و برای تعیین میزان آن، سازمان کسب و کار و سهامداران آن تصمیم گیرندگان محسوب می‌شوند. ممکن است در این خصوص بدواً توافقی صورت بگیرد که به عنوان مثال بین 10 تا 20 درصد از سهام اصلی شرکت به سهام تشویقی اختصاص یابد. در این حالت چنانچه سازمان کسب و کار بخواهد این میزان مقرر شده را افزایش دهد، میبایست موافقت تمامی سهامداران جلب شود و یا مطابق مقرره و توافق میان سهامداران که به تفاهم نامه سهامداران معروف است، عمل نماید. در غیر این صورت به نظر میرسد امکان چنین امری برای کسب و کار وجود نداشته باشد.
سرمایه گذاران و سهام تشویقی
منظور از این عنوان این است که میان جذب سرمایه گذاران جدید و موضوع سهام تشویقی رابطه وجود دارد. بدین صورت که در وهله اول آنچه برای سرمایه گذاران در ورود به کسب و کارها مهم تلقی می شود، ارزش سهام تشویقی مورد نظر آن سازمان میباشد. این امر ممکن است از جهات مهمی برای آنها مهم تلقی شود. یکی از این جهات آن است که برای سرمایه گذاران این امر مهم است که کارکنان سازمان به صورت خودجوش در راستای موفقیت سازمان حرکت نمایند. پس اگر موضوع جذب سرمایه گذار برای سازمان و کسب و کار حیاتی است لازم است به موضوع سهام تشویقی بها داده شود.
نحوه توزیع سهام تشویقی به چه صورت می باشد؟
واضح و مبرهن است که اعطای سهام از جمله سهام تشویقی نباید به صورت مساوی در میان تمام کارکنان صورت بگیرد. در واقع هنگام تقسیم این سهام میبایست ظرفیت‌های شرکت و سازمان را جهت توزیع سهام در نظر گرفت تا اختصاص سهام به کارکنان منطقی و عقلانی صورت بگیرد. واقعیت این است که در این خصوص فرمول ویژه‌ای جهت توزیع منصفانه سهام وجود ندارد و تنها لازم است مواردی که ذیلاً می‌آید در نظر گرفته شود:
– ارزش سازمان در زمان واگذاری سهام
– سایر پاداش‌هایی که ممکن است کارکنان در طول مدت دریافت نمایند
– میزان ارزش گذاری کارکنان برای سازمان و کسب و کار چه در زمان حال و چه در زمان آینده
به طور قطع یک ساختار اعطای سهام تشویقی به کارکنان کسب و کارها میتواند باعث اشتیاق هر چه بیشتر افراد و کارکنان کلیدی در سازمان شما شود و با پیشرفت آنها یقیناً پیشرفت کسب و کار شما نیز رقم می‌خورد. در عین حال با بالا بردن میزان تعهد آنها به سازمان، این امر می تواند موجب هم راستا و هم مسیر شدن اهداف آنها و اهداف شرکت و سازمان شما شود.
مهمترین نکته در پیشرفت کسب و کارها به ویژه کسب و کارهای کوچک و نوپا ایجاد نوعی تعهد در افراد و به ویژه مهرههای کلیدی میباشد تا بتوانید آنها را تا شکل گیری کامل کسب و کار خود در سازمان حفظ نمایید. مضافاً این که این امر موجب می‌شود تا سرمایه سازمان شما هدر نرفته و بیشتر حفظ گردد. همچنین میتواند باعث جذابیت هر چه بیشتر سازمان شما برای جذب هر چه بیشتر سرمایه گذاران شود.
با توضیحات فوق ملاحظه می‌کنید که پرداختن به موضوع سهام تشویقی در کسب و کارها یکی از اساسی ترین موضوعات روز میباشد که کم توجهی به آن میتواند تبعاتی از جمله تاثیرگذاری منفی روی سازمان شما را به همراه داشته باشد.
چنانچه در خصوص ایجاد ساختار سهام تشویقی و یا اجرای آن در کسب و کار خود و یا در نحوه توزیع و اختصاص دادن سهام تشویقی به کارکنان نیاز به مشورت دارید، می‌توانید با اطمینان کامل به اطلاعات و مشاوره حقوقی وینداد تکیه نمایید تا در این مرحله از کسب و کار به خوبی شما را راهنمایی نمایند.
همچنین می‌توانید نمونه قرارداد اعطای سهام به کارمندان را که به طور کامل و جامع تنظیم شده است را از بانک قرارداد وینداد دریافت نمایید.
