سرمایه‌گذاری در تولید همیشه از سودآورترین کارها در حوزه اقتصاد بوده و هست و در این میان صنعت کشاورزی جایگاه ویژه‌ای دارد؛ بیایید با هم بررسی کنیم که چرا باید در صنعت کشاورزی سرمایه‌گذاری کنیم؟
برای اینکه بتوانیم در این صنعت، تولید پُربازدهی داشته باشیم ابتدا باید ببینیم که در چه شرایط اقلیمی قرار داریم و محصول تولیدی خود را متناسب با آن انتخاب کنیم، سپس باید در نظر داشته باشیم که بازار تقاضای ما کجاست و چه محصولاتی را می‌طلبد؟ امّا در کشور ما با توجه به این موارد چه نکاتی را باید در نظر داشته باشیم و اصلا چرا باید در این زمینه سرمایه‌گذاری کرد:
شرایط اقلیمی
ایران سرزمینی چهار فصل است و از این نظر شرایط بسیار ایده‌آلی برای کشاورزی دارد، همچنین منابع طبیعی بسیاری در اختیار دارد که به کشاورزان برای تولید محصولات بهتر و مرغوب‌تر کمک خواهد کرد. همین تنوّع اقلیمی باعث گوناگونی در نوع محصولات کشاورزی هم می‌شود.
تنوّع محصول
با در نظر داشتن این که کشور ما رتبه اوّل را از نظر تنوّع محصولات کشاورزی داراست، امکان تولید انواع محصولات کشاورزی و مرکّبات وجود دارد به طوری که انواع محصول‌های گرمسیری و سردسیری در ایران قابل تولید است؛ از زعفران و پسته و زرشک و انار و میوه‌های توتی گرفته تا خرما و زردآلو و هندوانه و گیلاس و گردو و بادام و بِه و بسیاری دیگر از تولیدات کشاورزی که می‌تواند پاسخ‌گوی سطح وسیعی از بازار تقاضا باشد.
بازار داخلی
درکشور ما با توجّه به وسعت قلمرو و جمعیّت هشتاد میلیون نفری تقاضای بسیاری برای محصولات مختلف کشاورزی وجود دارد که اگر به آن بی توجّه باشیم محتاج واردات خواهیم شد و این مسئله هم موجب خروج ارز می‌شود و هم ما را از بازاری سودآور محروم خواهد کرد.
سرمایه‌گذاران داخلی باید حتما توجّه داشته باشند که اگر این فرصت را از دست بدهند، این موقعیّت نصیب رقبای خارجی خواهد شد و ظرفیت‌های داخلی ما خرجِ سودآوری برای جیب رقیبان خارجی خواهد شد.
صادرات
امّا با شرایطی که با هم بررسی کردیم، فهمیدیم که نه تنها می‌توانیم بازار داخلی را در اختیار بگیریم، بلکه پتانسیل آن را داریم که سطح وسیعی از بازار جهانی را در اختیار داشته باشیم. توجّه به این امر و سرمایه‌گذاری مناسب در کشاورزی هم برای تولید کنندگان سود بسیاری دارد و هم باعث ارزآوری و توسعه صادرات غیر نفتی خواهد شد که از اهمیّت بالایی برخوردار است.
موقعیّت ویژه در جهان
ایران جزء هفت کشور برترِ تولید کننده محصولات کشاورزی در سطح جهان است و همچنین در زمینه مرکّبات بین ده کشور بزرگ تولید کننده میوه‌جات قرار دارد، به عنوان مثال کشور ما اوّلین صادرکننده پسته در دنیاست و آن را به کشورهایی نظیر امارات، آلمان، روسیه، عراق، هنگ‌کنگ، ترکیه، پاکستان، هندوستان، لبنان، قزاقستان و بلژیک صادر می‌کند؛ همچنین در تأمین زعفرانِ دنیا، ایران مهمترین جایگاه را دارد.
توجه به این نکات می‌تواند مشوّق خوبی برای وارد شدن به سرمایه‌گذاری در این زمینه باشد امّا اگر از گذاشتن سرمایه در جهت ظرفیت‌هایی که داریم غافل شویم، در تجارت جهانی، رقیبان گوی سبقت را به راحتی از ما خواهند ربود، به عنوان مثال یک قدرت بزرگ اقتصادی مانند چین، مدّتی است که به تولید زعفران و صادرات آن به کشورهای دیگر رو آورده است؛ این کشور با تولید زعفران به صورت گلخانه‌ای توانسته به رقیب بزرگی برای ایران تبدیل شود. اگر ما از سرمایه‌گذاری در این بخش غافل شویم و زعفران گلخانه‌ای را در کنار کشت سنّتی توسعه ندهیم، به زودی بازار جهانی را به رقیب خواهیم باخت!
کارآفرینی
وقتی سرمایه‌های راکد کشور به سمت تولید سرازیر می‌شوند، نه تنها اقتصاد کشور با رونق بسیاری مواجه می‌شود بلکه نیروهای جوان بسیاری به کار گرفته می‌شوند که بی‌کاری آنها صدمات جبران‌ناپذیری به بدنه جامعه وارد می‌کند.
با توجّه به اهمیّت بالایی که صنعت کشاورزی دارد سرمایه‌گذاری وسیع در این زمینه می‌تواند موجب از بین رفتن مهاجرت بی‌رویّه نیروهای روستایی به شهرها شود، این صنعت با بخش‌های مختلفی که که دارد می‌تواند نیروهای مختلفی را به کار بگیرد، از نیروی ساده گرفته تا مهندسین کشاورزی و حتّی حسابدران و وکلا و مترجمان حرفه‌ای برای بخش صادرات به کار گرفته می‌شوند.
اهمیّت توسعه کشاورزی
با توجّه به نکاتی که با هم یاد گرفتیم، توسعه کشاورزی از اهمیّت بالایی برخوردار است، به صورتی که امنیّت غذایی را در جامعه داخلی تأمین می‌کند، صادرات را توسعه می‌بخشد، باعث کارآفرینی و درآمدزایی در جوامع روستایی می‌شود، موجب حفظ منابع طبیعی و محیط زیست می‌شود و همچنین در از بین بردن فقر و کم‌رنگ کردن اختلاف طبقاتی نقش مهمّی ایفا می‌کند.
طبیعتا توسعه یک صنعت، نیازمند سرمایه‌گذاری وسیع و برنامه‌ریزی شده در قسمت‌های مختلف آن است؛ امّا برای توسعه این بخش مهم، ابتدا باید سرمایه را صرفِ زیرساخت‌هایی کرد که اهمیت زیادی دارند:
آبیاری:
در ایران با توجّه به گسترش کشاورزی بخش عمده مصرف آب به این بخش اختصاص دارد، امّا با در نظر داشتن مشکل جهانی کمبود آب، تا می‌توانیم باید از این منبع طبیعی ارزشمند استفاده بهینه داشته باشیم.
در کشور ما به دلیل کمبود سیستم‌های آبیاری مناسب، تنها یک سوّم از زمین‌های ما زیر کشت هستند و از این بین کمتر از یک سوّم از اراضی دارای سیستم آبیاری پیشرفته و مناسب هستند و باقیمانده زمین‌ها با روش کشاورزی خشک اداره می‌شوند؛ بنابراین تا می‌توانیم باید محصولات پرمصرف را در لیست واردات و کم‌مصرف‌ها را در لیست صادرات قرار دهیم.
از این گذشته باید در جهت مکانیزه کردن آبیاری و سیستم‌های آبیاری قطره‌ای سرمایه‌گذاری مناسب انجام بگیرد، تا هم در مصرف صرفه‌جویی شود و هم بتوانیم زمین‌های بیشتری را زیر کشت ببریم.
خاک:
همانطور که می‌دانیم ایران از خاک حاصل‌خیزی برخوردار است، پس باید برای حفظ این منبع ارزشمند از بهره‌برداری بی‌رویّه دوری کنیم و با استفاده از کودهای طبیعی و مناسب با محصول، خاک را غنی کنیم.
روش توزیع:
برای اینکه بتوانیم بازار جهانی را در دست داشته باشیم نباید از بسته‌بندی‌های زیبا و مناسب با محصول غافل شویم؛ این خود یک روش تبلیغاتی بسیار مؤثّر در فروش محصولات کشاورزی است، ما می‌توانیم با اختصاص بودجه‌ای ناچیز در این زمینه، فروش خود را به حدّاکثر برسانیم.
همچنین توزیع مستقیم و کوتاه کردن دست دلّالان، قیمت محصول را تا حدود زیادی پایین می‌آورد و این یعنی عرضه و تقاضای بیشتر، درنتیجه صرف سرمایه برای تأسیس یک شرکت پخش‌کننده سودآوری ما را به حداکثر می‌رساند.
قرارداد کشاورزی قراردادی چیست؟
قرارداد کشاورزی قراردادی را می‌توان یکی از انواع قراردادهای سرمایه‌گذاری نامید که برای یک مدت معین بین یک کشاورز و یک شرکت بصورت شفاهی یا کتبی پیش از آغاز فرآیند تولید منعقد می‌گردد. در این قرارداد پشتیبان (سرمایه‌گذار) و کشاورز در قالب شروطی در زمینه تامین نهاده‌های تولید (نظیر کود، سم، بذر و … ) ، مشاوره، تولید، بازاریابی و فروش محصول و … نسبت به تولید محصولات کشاورزی اقدام می‌کنند.
یکی از موضوعات جذاب درکشاورزینوین، کشاورزی قراردادی است. از این رو این تنها نمونه قراردادی بین دولت و کشاورزان نیست، بلکه می‌تواند بین کشاورزان و استارتاپ‌های مختلف هم بسته شود و زنجیره تامین محصولات کشاورزی را با ثبات‌تر کند.
کشاورزی قراردادی در نظام حقوقی ایران بیشتر شبیه به یک نوع «مشارکت مدنی» پذیرفته شده در قوانین ایران است، با توجه به ابعاد مختلف، مزایا و مشکلات اجرایی این مفهوم، باید نقش کشاورزان و سرمایه گذاران را در این بین جدی بگیریم.
مزایای کشاورزی قراردادی برای کشاورزان
۱- تأمین نهادهها و نظارت بر محصولات: خدمات مربوط به نهادهها و تولیدات، اغلب توسط شخص یا شرکت سرمایه گذار و به شکل منظم ارائه می‌گردد. لذا کشاورز دغدغه تأمین نهاده را ندارد.
۲- امکان دسترسی به اعتبارات به اشکال مختلف: اعتبارات مورد نیاز کشاورزان همیشه فراهم است و تامین اعتبار بدون اینکه کشاورز را درگیر وام‌های بانکی یا موسسات مالی کند، توسط سرمایه‌گذار صورت می‌گیرد و داخل در تعهدات سرمایه‌گذار است.
۳- افزایش مهارت‌های مدیریتی و فنی کشاورزان: کشاورزی قراردادی معمولا به شکلی نوین و تکنولوژیک به تولید محصولات کشاورزی ختم می‌شود و این امر کشاورزان را قادر می‌سازد تا مهارت‌های جدید را بیاموزند.
۴- تسهیم ریسک و محافظت در برابر تغییرات قیمت بازار: ریسک کشاورزان در خصوص قیمت محصولات، به شدت کاهش می‌یابد به این علت که غالبا در قراردادها، قیمت خرید محصول از کشاورزان مشخص شده است و کشاورز نگرانی از جهت تغییر فاحش اقتصادی و قیمت‌ها که طی فصول مختلف اتفاق می‌افتد نخواهد داشت.
۵- توسعه تجاری شدن کشاورزان کوچک مقیاس: کشاورزی قراردادی بازارهای جدید و متعددی را در دسترس کشاورزان قرار می‌دهد که در حالت عادی هیچ دسترسی ملموسی به این بازارها نداشتند.
مزایای کشاورزی قراردادی برای سرمایه‌گذاران
۱- کشاورزی قراردادی با کشاورزان کوچک حمایت‌های سرمایه‌ای را می‌تواند با خود داشته باشد.
۲- نسبت به خرید از بازار آزاد تولید قابل اتکاتر است و شرکت سرمایه‌گذار به دلیل عدم مسئولیت در قبال تولید از ریسک کمتری برخوردار است.
۳- دسترسی به محصول کیفی با ارائه بذر و کود مطلوب به کشاورزی و نظارت مداوم
۴- تهیه بذر توسط سرمایه‌گذار منجر به ایجاد بازاری منظم و غیر منقطع برای بذور خود خواهد شد.
۵- تطابق بیشتر با استانداردها و ملاحظات مصرف‌کنندگان
مفاد کشاورزی قراردادی چیست؟
کشاورزی قراردادی دارای مدل‌های متنوعی می‌باشد اما تمامی آنها می‌توانند مفاد زیر را در بر بگیرند:
- قراردادها ممکن است به صورت رسمی و یا غیررسمی باشند که دو قالب مکتوب و شفاهی را ایجاد می‌کنند.
- قرارداد ممکن است فیمابین خریدار با هر یک از کشاورزان به صورت جداگانه منعقد گردد و یا به صورت جمعی با کشاورزان یک منطقه منعقد شود.
- تشخیص تعهدات و الزامات هر یک از طرفین می‌تواند به عرف واگذار شود و یا به شکلی جزیی میان طرفین، مشخص و معین گردد.
- قرارداد می‌تواند کوتاه مدت (مثلا برای یک فصل) باشد و در انتهای هر فصل تمدید گردد و یا اینکه می‌تواند تعهدات بلند مدتی را برای طرفین ایجاد کند.
- مشخصات فنی قرارداد می‌تواند در هر مورد به صورت جداگانه پس از انجام مذاکرات به قرارداد الحاق گردد و یا اینکه بدواً به صورت کامل در پیوست قرارداد درج شود.
سخن آخر
با سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی علاوه بر سود شخصی سهم بزرگی در رونق اقتصاد کشورمان پیدا می‌کنیم. اگر در زمینه کشاورزی و فعالیت‌های مربوط به آن شاغل می‌باشید و یا علاقمند به سرمایه گذاری در کشاورزی هستید می‌توانید برای شروع و ادامه سرمایه‌گذاری‌تان از خدمات وینداد بهره‌مند شوید.
وینداد با ارائه خدمات حقوقی آنلاین و ارائه خدماتی همچون بانک قراردادهای پرکاربرد ، تنظیم و بررسی قرارداد و مشاوره حقوقی ویژه کسب و کارها در فرآیند سرمایه گذاری، راهگشای حفاظت از کسب و کارهای شما و همچنین موفقیت در روند و فرآیند سرمایه گذاری در کسب و کارها می‌باشد.
