قرارداد استفاده از حق ارتفاق چه نکات حقوقی دارد؟

قرارداد استفاده از حق ارتفاق از قراردادهایی است که وفق ماده ۱۰ قانون مدنی منعقد شده و موضوع آن  حق داشتن مجرای فاضلاب یا آب باران در زمین و خانه دیگری، حق مرور، حق مجرای آب، حق داشتن درب، شبکه، ناودان و حق شرب است.

باید در نظر داشت که ارتفاقی که اشخاص در ملک یکدیگر دارند، به لحاظ شرایط و موقعیت دو ملک متفاوت و متعدد است. البته نکته حائز اهمیت این است که حق ارتفاق از گذشته وجود داشته لکن در گذشته این اذن استفاده شفاهاً انجام می‌شد و امروزه عموماً به صورت قرارداد استفاده از حق ارتفاق می‌باشد.

حق ارتفاق چیست؟

به زبان عامیانه حق ارتفاق حقی است برای شخص، در ملک دیگری.

در اصطلاح حقوقی حق ارتفاق عبارت است از حق شخصی در ملک دیگری برای کمال استفاده از ملک دارنده این حق.

ویژگی‌های حق ارتفاق

۱-حق ارتفاق وابسته به ملک است و اختصاص به زمین دارد.

۲- حق ارتفاق دائمی است، البته مالک می‌تواند برای مدت محدودی برای دیگری حق ارتفاق ایجاد کند.

۳-حق ارتفاق تابع ملک و فرع بر مالکیت زمین است؛ به این معنا که نمی‌توان آن را جداگانه به دیگری انتقال داد و همواره با زمین منتقل می‌شود.

۴-حق ارتفاق قابل تقسیم نیست.

این بدین معناست که اگر حق ارتفاق به سود ملکی مشترک باشد، پس از تقسیم ملک، حق ارتفاق فقط به سود یکی نخواهد بود و هر کدام به طور مستقل حق استفاده از این حق را دارند.

انواع حق ارتفاق

۱-ارتفاق قراردادی

۲-ارتفاق تبعی

۳-ارتفاق طبیعی

طرق ایجاد حق ارتفاق

۱-به وسیله قرارداد:

صاحبان املاک می‌توانند در ملک خود هر حقی را که بخواهند نسبت به دیگری ایجاد کنند. پس مالک زمین و ملک می‌تواند با قراردادی حق عبور یا حقوق دیگری را به شخصی واگذار کند. طریقه ایجاد به وسیله قرارداد از مهمترین و رایج‌ترین طرق ایجاد حق ارتفاق به شمار می‌رود.

۲-به وسیله قانون:

ممکن است حق ارتفاق ناشی از حکم مستقیم قانون باشد. به عنوان مثال هرگاه زمین یا خانه کسی، مجرای فاضلاب یا آب باران کسی بوده است، صاحب آن خانه یا زمین نمی‌تواند از آن جلوگیری کند، مگر در صورتی که عدم استحقاق او معلوم باشد. بدین معنا که زمینی که بالاتر از زمین دیگر است، بر حسب طبیعت که قانون نیز آن را محترم می‌شمارد، دارای حق ارتفاق برای فاضلاب و آب باران نسبت به زمین پایین‌تر است.

نمونه قرارداد حق ارتفاق

ماده ۱– طرفین قرارداد استفاده از حق ارتفاق

ماده ۲- مورد حق ارتفاق

ماده ۳- شروط قرارداد استفاده از حق ارتفاق

ماده ۴- مرجع حل اختلاف

ماده ۵- نُسخ قرارداد

امضاء مالک

امضاء متمتع از حق الارتفاق

اگر شما نیز در سدد تدوین چنین قراردادی هستید، می‌توانید با ثبت درخواست تنظیم قرارداد استفاده از حق ارتفاق، قراردادی مختص خود و با در نظر داشتن جمیع شرایطتان داشته باشید.

نکات حقوقی قرارداد حق ارتفاق

۱- وفق قرارداد استفاده از حق ارتفاق ، شخص متمتع از حق ارتفاق، به هیچ عنوان حق ندارد موضوع حق ارتفاق را (ولو آن که ملک خود را به دیگری به هر نحو انتقال داده باشد) منتقل نماید.

۲- متمتع از حق نباید موجبات مسدود کردن راه را به صورت عرضی یا طولی بعضاً یا تماماً فراهم نماید.

در صورت مشاهده ایجاد مزاحمت به منظور مسدود کردن آن مالک حق رجوع از اذن خود را دارد.

۳- چنانچه بنا به هر دلیلی متمتع از حق، ملک خود را، که عبور از آن ازجزو قرارداد استفاده از حق ارتفاق است به دیگری منتقل نماید، مالک جدید حق رجوع از این اذن را دارد و می‌تواند مانع عبور گردد.

۴- طبق قرارداد استفاده از حق ارتفاق مالک می‌تواند هر وقت که بخواهد از اذن خود رجوع نموده و مانع عبور متمتع از حق گردد.

۵-کلیه مخارج لازم برای تمتع از حق به عهده متمتع از حق ارتفاق می‌باشد و باید از مال خود شخصاً پرداخت نماید.

۶- مالک حق دارد هرگونه تصرفاتی که باعث تضییع یا تعطیل حق ارتفاق مزبور باشد به هر صورت اعمال نماید.

سخن آخر

باید در نظر داشت که حق ارتفاقی که اشخاص در ملک یکدیگر دارند، به لحاظ شرایط و موقعیت دو ملک متفاوت و متعدد است. البته نکته حائز اهمیت این است که حق ارتفاق از گذشته وجود داشته لکن در گذشته این اذن استفاده شفاهاً انجام می‌شد و امروزه عموماً به صورت قرارداد استفاده از حق ارتفاق می‌باشد.

قرارداد استفاده از حق ارتفاق دارای نکات حقوقی بسیاری و توصیه می‌شود پیش از انعقاد آن از شرایط و قوانین مربوطه آگاهی یابید تا در آینده مشکل و اختلافاتی صورت نگیرد.