قرارداد فاینانس یکی از روش‌های متداول تأمین مالی برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها است که طی آن امکان استفاده از منابع داخلی و یا دریافت و استفاده از وام ارزی فراهم می‌شود.
باید توجه داشت که امکان تأمین مالی از طریق بخش‌های خصوصی داخلی نیز ممکن است اما واقعیت این است که به دلیل نوپا بـودن بخـش خصوصی در کشـور، در حـال حاضـر امکان حضور فعال و قدرتمند در عرصه سرمایه‌گذاری کلان در اقتصاد کشور را نـدارد. علاوه بر این دولـت و مجلـس در لایحـه بودجـه سالیانه درصدی از درآمدهای دولت را بـه اجرای پروژه‌های صنعتی و زیربنایی اختصاص می‌دهند که به دلیل محدود بودن درآمدهای دولت به طور مسلم این بخش به تنهایی جوابگوی نیازها نخواهد بود. بنابراین لازم است تا بـه راه‌حل دوم، یعنی منابع خارجی متوسل شد.
قرارداد فاینانس چیست؟
یکی از روش‌های تأمین هزینه‌های اجرایی و انجام پروژه‌های عمرانی و زیربنایی ، تأمین مالی خارجی است. تأمین مالی، در معنای کلی و منصرف از وصـف داخلی یا خارجی، در اصطلاح بـه پروسه تمرکز منابع مالی به سرمایه به صورت میان‌مدت و بلندمدت اطلاق می‌گردد. به عبارت دیگر در صورتی که مصرف‌کننده‌ها، بنگاه‌های تولیدی و تجاری و دولت‌ها با توجه به منابع مالی موجود و در دسترس نتوانند بـه اهداف خود برسند و یا توانایی پرداخت بدهی را نداشته باشند می‌بایست از طرق مختلفی، منابع مالی را که برای عملیات خود نیاز دارند، تهیه نمایند. فرایند و روشی که عاملان اقتصادی برای تأمین و منابع مالی مورد نیاز خود به کار می‌برند، فاینانس (تامین مالی) نامیده می‌شود.
مهم ترین روش استقراض برای تامین مالی چیست؟
تامین مالی برای اجرای طرح‌ها و پروژه‌ها از طریق روش‌های مختلفی انجام می‌شود. با توجه به وضعیت خاص کشورهای در حال توسعه و بحران‌های مالی در این کشورها امکان تامین سرمایه به‌خصوص سرمایه گذاری مالی مورد نیاز برای اجرای پروژه‌های بزرگ به راحتی فراهم نمی‌شود، بنابراین انتخاب روش تامین مالی مناسب در مورد پروژه‌ها مساله مهمی است.
در پروژه‌های مهم و زیرساختی مورد نیاز کشور که امکان تامین وجوه کامل آن توسط دولت فراهم نیست مانند پروژه‌های نفتی، گازی، پتروشیمی و بسیاری از صنایع دیگر برای توسعه زیرساخت‌ها نیاز اساسی برای حضور سرمایه‌گذاری خارجی و استفاده از تسهیلات بانک‌ها و موسسات خارجی وجود دارد.
در تامین مالی پروژه‌ها با توجه به نوع پروژه و صنعت مرتبط با آن، حجم مالی و زمان مورد نیاز در نظر گرفته شده برای پروژه، شرایط کشور میزبان پروژه از نظر امنیت سیاسی، اقتصادی و قوانین موجود در آن، میزان حساسیت پروژه در آن کشور می‌توان روش‌های مختلفی را برای تامین مالی پروژه متصور شد که درحالت کلی شامل موارد زیر می‌شود:
• در صورت استفاده از منابع داخلی
۱. تخصیص بخشی از درآمد کل کشور
2. تخصیص بخشی از درآمد حاصل از صادرات
• درصورت استفاده از منابع خارجی
1. روش‌های قرضی(استقراضی)
– تامین مالی شرکتی ، تامین مالی پروژه‌ای (فاینانس)
2. روش‌های غیرقرضی (سرمایه‌گذاری)
– سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی
– سرمایه‌گذاری غیرمستقیم خارجی
فاینانس به چه روش‌هایی صورت می‌گیرد؟
روش‌های تزریق سرمایه به پروژه‌ها را می‌توان در دو دسته روش‌های استقراضی (یا قرضی) و روش‌های غیراستقراضی (یا تأمین از طریق فروش سهام) تقسیم نمود. این روش‌ها، میتواند در دو بعد داخلی و خارجی قابل بحث باشد اما اجمالاً به روش‌های تامین مالی خارجی که مرسوم و متداول‌تر است می‌پردازیم:
تأمین مالی استقراضی
روش تامین مالی استقراضی از بعد حقـوقی تا حدودی مشابه عقد قـرض بوده و شامل وام‌های بانکی بین‌المللی، اوراق بهادار، وجه الضمان، سفته و غیره می‌باشد. ویژگی مشـترک تمام این موارد، در این است که تمام آنها بازتاب توافقی است که به موجب آن وام‌دهنده متعهد به ارایـه مبلـغ خواسته شـده و وام‌گیرنده نیز متعهد به بازپرداخت وام دریافتی می‌گردند. در این روش‌ها ریسک برگشت سرمایه متوجه سرمایه‌گذار یا تأمین‌کننده منابع مالی نبوده و دریافت‌کننـده منابع مالی از طریق ضامن که همان دولت یا بانک تجاری می‌باشد، ضمانت نامه‌ای مبنی بر تعهـد بازپرداخت منابع در سررسید یا تعهد جبران خسارت ارایه می‌نماید. این دسته از روش‌های تأمین مالی خود دارای دو قسم است:
- مؤسسه وام‌دهنده هیچگونه شرطی را برای نحوه به کارگیری وام دریافتی تعیین نمی‌کند و در واقـع فـاز تأمین مالی پروژه از فاز اجرایی آن کاملاً جداست. در این حالـت هـیچ عملیـات نظـارتی نیـز بـر نحوه مصرف وام ندارد و تنها پس از پرداخت، در موعدهای تعیین شده اقدام به دریافـت اقسـاط به همراه سود حاصله می‌نماید.
- در نوع دیگر، کشـور یا مؤسسه وام‌دهنده، بر نحوه هزینـه و مصـرف شـدن وام نیـز نظـارت کامـل دارد و از اول نـوع مصرف آن را با وام‌گیرنده شرط می‌کند. در این حالت، در صورتی که وام‌گیرنده بدون هماهنگی با وام‌دهنده، آن را در موارد دیگری غیر از آن چه کـه از قبـل توافـق شـده، مصرف نماید، با جریمه‌هایی مواجه خواهد شد.
کارکرد قرارداد فاینانس به عنوان روش تامین مالی چیست؟
یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین روش‌های استقراضی از منابع خارجی، فاینانس خارجی پـروژه اسـت. قرارداد فاینانس از منظر حقوقی، عبـارت اسـت از اسـتفاده از خطـوط اعتبـاری بـرای دریافـت وام از مؤسسـات مـالی بـین‌المللـی. در حقیقـت قرارداد فاینانس را می‌توان سازوکاری دانست که در آن بین کشور یا شرکت سرمایه‌پذیر و کشور یا شرکت سرمایه‌گذار، قراردادی منعقد می‌شود که طرح یا پروژه‌ای را همراه با نیـروی انسـانی متخصص، انتقال فنآوری، ماشین‌آلات و تجهیزات، مواد اولیه و توان ارزی لازم سرمایه‌گذار تأمین شود و زمانی که طرح یا پروژه به بهره‌برداری رسید بر اساس میزان سرمایه‌گذاری و بهره متعلق به آن کشـور، سرمایه‌پذیر متعهد می‌گردد که کل قیمت تمام شده طرح یـا پروژه را بـه صورت اقساطی در اختیار کشور سرمایه‌گذار قرار دهد. در این روش، مبلغ مشخصی با توافق طرفین از یک کشور یا مؤسسه به کشور یا شرکت دیگری قـرض داده شده و اصل وام به همراه سود آن طی مدت زمان معلومی (معمولاً بین 5 تا 10 سـال ) بازپرداخت می‌گردد. در این روش نیز وام‌دهنده برای اطمینان از بازپرداخت به موقع وام پرداخت شده، تضمین‌های مشخص و معتبری را از کشور وام‌گیرنده دریافت می‌نماید.
نمونه قرارداد فاینانس چه مزیت‌هایی دارد؟
– ورود منابع مالی جدید و مجازی برای پروژه‌ها، حفظ نقش حاکمیتی دولت؛
– عدم لحاظ ریسک سرمایه‌گذاری مالی؛
– شناخت کامل نحوه اجرای پروژه؛
– کنترل کامل و متمرکز فنی و مالی؛
– تطابق با نظام فنی و اجرایی کشور؛
– پرداخت به موقع هزینه‌های پروژه؛
– توسعه بازار سرمایه؛
علاوه‌براین دیگر کاربردهای روش فاینانس به شرح ذیل می‌باشد:
- فعالیت‌های اقتصادی فراتر از ظرفیت‌ها و منابع محدود داخلی؛
- تقاضای سرمایه‌گذاری به مراتب بیش از توان بالفعل داخلی؛
- واردات فنآوری و تجهیزات سرمایه‌ای از دیگر کشورها با اعتبار صادراتی؛
- توسعه زیرساخت‌ها و افزایش تولید و صادرات با اجرای پروژه‌ها؛
- توسعه عملیات بازرگانی خارجی با کمک منابع اعتباری خارجی؛
- مدیریت منابع و مصارف ارزی فعلی و آتی؛
- استفاده از نرخ بهره پایین‌تر بین‌المللی (توجه به شرایط و ریسک‌ها)؛
سخن آخر
در نهایت باید توجه داشت که امروزه به جهت هزینه بـالای اجرای طرح‌هـای زیربنایی، تأمین مالی و استفاده از تسهیلات خارجی یا قرارداد فاینانس «Finance»، نقشی اساسی در توسعه اقتصادی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، میتواند ایفا نماید. قرارداد فاینانس مابین منابع مختلف بین‌المللیِ ارائه‌کننده تسهیلات از یکسو و استفاده‌کنندگان از این تسهیلات از سوی دیگر، پس از انجام مذاکرات لازم و دستیابی به توافق منعقد می‌گردد. از آنجایی‌که طرفین این قراردادها در دو یا چند کشور با حوزه قضایی متفاوت مستقر می‌باشند، چگونگی تنظیم بندهای حقوقی، قوانین حاکم و محل رجوع حل اختلاف از اهمیت بسزایی برخوردار است و لذا در بیشتر موارد این قراردادها توسط مشاورین و کارشناسان حقوقی که با قراردادهای بین‌المللی آشنایی دارند تنظیم و تدوین می‌گردد.
سلام و عرض ادب ممنون از ارائه مطالب خوب از نظر قوانین پولشویی ورود اینگونه پولها به کشور مانعی ندارد و باید از طريق صراف انجام شود یا سیستم بانکی ممنون
ای کار فرایند رو کامل توضیح میدادین، هیچ منبع کاملی در این خصوص وجود نداره. مثلاً وظایف بانک عامل و نحوه ی بازپرداخت ها و شرایط حاکم
باسلام و احترام؛
فرایند و قرارداد فاینناس بسته به کیس ها و موضوعات مختلف متفاوت است. شما می‌توانید همین الان با کارشناس حقوقی وینداد موضوع و دغدغه خود را مطرح کنید و مشاوره حقوقی دریافت کنید.
از طریق این لینک می‌توانید درخواست مشاوره تلفنی ثبت کنید.
پیروز باشید