مطابق ماده ۲۰ قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶، هرگونه ترکیب خطوط یا رنگ‌ها و هرگونه شکل سه بعدی با خطوط، رنگ‌ها و یا بدون آن به گونه‌ای که ترکیب یا شکل یک فرآورده صنعتی یا محصولی از صنایع دستی را تغییر دهد، طرح صنعتی است. در یک طرح صنعتی تنها دسترسی به یک نتیجه فنی بدون تغییر ظاهری مشمول حمایت از این قانون نمی‌باشد. ما در این مطلب به مراحل ثبت طرح صنعتی می‌پردازیم.
چه طرح‌هایی به عنوان طرح صنعتی قابل ثبت است؟
طرح‌هایی قابل ثبت است که طبق قانون و مقررات مرتبط در این زمینه تقاضا شود و شرایط قانونی را هم داشته باشد از جمله اینکه:
۱- جدید باشد
طرح صنعتی زمانی جدید است که از طریق انتشار به طور محسـوس و یا از طریق استفاده به هر نحو دیگر قـبل از تاریخ تسلیم اظهارنامه یا بر حسب مورد قبل از حق تقدم اظهارنامه برای ثبت در هیچ نقطه‌ای از جهان برای عموم افشا نشده باشد.
۲- اصیل باشد
طرح صنعتی در صورتی اصیل است که به طور مستقل توسط طراح پدید آمده باشد و کپی یا تقلیدی از طرح‌های موجود نباشد به گونه‌ای که اگر طراح آن نبود، هرگز آن طرح به وجود نمی‌آمد.
مواردی که قابل حمایت نیستند عبارتند از:
- طرح‌های صنعتی‌ای که جدید یا اصیل نباشد
- طرح‌هایی که تنها در نتیجه عملکرد فنی محصول ایجاد می‌شوند
- طرح‌هایی حاوی نمادها یا نشان‌های رسمی
- طرح‌های مخالف با موازین شرعی، نظم عمومی و اخلاق حسنه
- آنچه قبلا در فنون و صنایع پیش‌بینی شده باشد
پس از طی کردن مراحل ثبت طرح صنعتی ، متقاضی چه امتیازاتی می‌گیرد؟
- با اعطای حق انحصاری به مالک از نسخه‌برداری غیر مجاز و تقلید توسط اشخاص ثالث جلوگیری می‌نماید
- فعالیت صادقانه تجاری و رقابت عادلانه را تشویق می‌کند. با زیبایی و جذابیت محصول باعث افزایش فروش می‌شود.
- ثبت یک طرح ارزشمند باعث بازگشت مطلوب سرمایه‌گذاری می‌شود و مالک طرح با اطمینان از انحصاری بودن طرح محصول خود در ارتقای زیبایی آن دقت بیشتری می‌نماید.
- مالک یک طرح صنعتی ثبت شده میتواند با واگذاری اجازه بهره‌برداری از طرح به دیگری برای مدت مشخص از مزایای آن بهره‌مند گردد. این امر بدین معنی است که طراح با نگاه تجاری میتواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم به بازار تولید و تنوع محصولات کمک کند.
حقوق ناشی از طرح صنعتی چیست؟
مطابق ماده ۲۸ قانون مذکور حقوق ناشی از ثبت طرح صنعتی ، مدت اعتبار و تمدید آن به شرح زیر است :
الف ـ بهره‌برداری از هر طرح صنعتی که در ایران ثبت شده باشد، توسط اشخاص، مشروط به موافقت مالک آن است.
ب ـ بهره‌برداری از یک طرح صنعتی ثبت شده عبارت است از:
ساخت، فروش و وارد کردن اقلام حاوی آن طرح صنعتی
ج ـ مالک طرح صنعتی ثبت شده، میتواند علیه شخصی که بدون موافقت او افعال مذکور در بند (ب ) این ماده را انجام دهد یا مرتکب عملی شود که عادتا موجبات تجاوز آینده را فراهم آورد، در دادگاه اقامه دعوی نماید.
د ـ مدت اعتبار طرح صنعتی پنج سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن خواهد بود. این مدت را می‌توان برای دو دوره پنج ساله متوالی دیگر پس از پرداخت هزینه مربوط تمدید نمود. پس از انقضای هر دوره که از پایان دوره شروع می‌شود، یک مهلت شش ماهه برای پرداخت هزینه تمدید گردیده و همچنین جریمه تأخیر در نظر گرفته خواهد شد.
مراحل ثبت طرح صنعتی کدام است:
مراحل ثبت طرح صنعتی به این ترتیب است:
متقاضیان ثبت طرح‌های صنعتی می‌بایست با مراجعه به سایت مرکز مالکیت صنعتی و ایجاد حساب کاربری نسبت به تکمیل فرم اظهارنامه و ارسال ضمائم درخواستی اقدام نمایند. اظهارنامه ثبت طرح صنعتی که به اداره مالکیت صنعتی تسلیم می‌شود، همراه نقشه، عکس و سایر مشخصات گرافیکی کالا که تشکیل دهنده طرح صنعتی هستند و ذکر نوع فرآورده‌هایی که طرح صنعتی برای آن‌ها استفاده می‌شود، خواهد بود.
اگر طرح صنعتی سه بعدی باشد، اداره مالکیت صنعتی میتواند نمونه واقعی یا ماکتی از آن را نیز به همراه اظهارنامه درخواست نماید. اظهارنامه مشمول هزینه مقرر برای تسلیم آن خواهد بود. اظهارنامه باید دربردارنده مشخصات طرح باشد و در مواردی که متقاضی همان طراح نیست، اظهارنامه باید به همراه مدرکی باشد که ذی‌حق بودن متقاضی را برای ثبت طرح صنعتی ثابت نماید.
تاریخ اظهارنامه همان تاریخ تسلیم آن به مرجع ثبت الکترونیکی بوده و طرح براساس این تاریخ تحت حمایت قانونی قرار خواهد گرفت. مشروط بر اینکه در زمان تسلیم، اظهارنامه حاوی کلیه اطلاعاتی باشد که شناسایی متقاضی و همچنین نمایش گرافیکی کالای متضمن طرح صنعتی را میسر سازد.
پس از تکمیل فرم اظهارنامه توسط متقاضی، اظهارنامه مربوطه از طریق سامانه مذکور به کارشناسان جهت بررسی‌های شکلی و ماهوی ارجاع می‌گردد و نتیجه آن نیز از طریق سامانه اعلام می‌شود.
در نهایت اینکه مطابق ماده ۲۹ قانون فوق هر ذی‌نفعی میتواند از دادگاه ابطال ثبت طرح صنعتی را درخواست نماید. در این صورت باید ثابت کند که یکی از شرایط تعریف طرح صنعتی یا یکی از ویژگی‌های آن (جدید و اصیل بودن) رعایت نشده است و یا کسی که طرح صنعتی به نام وی ثبت شده پدیدآورنده آن طرح یا نماینده قانونی او نیست که نتیحه آن ابطال گواهی صادر شده می‌باشد.
در مورد مراحل ثبت طرح صنعتی نیاز به راهنمایی دارید؟
در این مطلب گفتیم که طرح صنعتی دایره وسیعی از محصولات صنعتی، خانگی، اداری، ورزشی، صنایع دستی، اسباب بازی، مبلمان اداری، لوازم برقی، خودرو و قطعات آن، ابزارهای فنی و پزشکی بهداشتی، اقلام لوکس، تزئینی، منسوجات، فرش و لباس، ظروف آشپزخانه، مصنوعات پلاستیکی و حتی بسته‌بندی طیف وسیعی از محصولات را شامل می‌شود و مراحل ثبت طرح صنعتی را برشمردیم. قراردادی در این زمینه وجود دارد که موضوع آن عبارت از انجام طراحی صنعتی از سوی طراح در مدت زمان مشخص که به قرارداد طراحی صنعتی معروف است. اگر در راستای نمراحل ثبت طرح صنعتی خود و مسائل حقوقی پیرامون آن سوالی دارید، می توانید از کارشناسان مجرب حقوقی وینداد مشاوره دریافت نمایید.
