قوانین و مقررات مبحث ارث در قانون مدنی ایران، پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. یکی از موضوعات مهم در این زمینه، شیوه تقسیم ارث و ماترک است. بسیاری از وراث ترجیح می‌دهند تا اختلافات احتمالی و ابهامات تقسیم ارث را از طریق تقسیم نامه ارث حل و فصل کنند. در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به سراغ بررسی نکات حقوقی و بندهای مهم تنظیم نمونه تقسیم نامه ارث رفته‌ایم.
منظور از متوفی، ورثه و ماترک چیست؟
برای درک بهتر این مطلب ابتدا معنی چند اصطلاح قانونی را مرور می‌کنیم:
– متوفی: شخصی که قانونا گواهی فوت برای وی صادر شده است.
– ورثه: خویشاوندان فرد متوفی که به شکل نسبی (پیوند خونی) یا سببی (به واسطه ازدواج) با وی ارتباط دارند.
– ماترک: به معنای اموال منقول و غیرمنقول متوفی که با تقسیم نامه ارث میان ورثه تقسیم می‌شود.
منظور از انحصار وراثت چیست؟
پیش از آنکه بتوان نسبت به تقسیم ارث و ماترک بوسیله تقسیم نامه ارث اقدام کرد، لازم است تا انحصار وراث صورت بگیرد.
منظور از انحصار وراثت، فرآیندی است وراث فرد فوت شده باید آن را انجام دهند تا بتوانند گواهی انحصار وراثت را دریافت کرده و نسبت به تقسیم ارث اقدام کنند.
برای دریافت گواهی انحصار وراثت لازم است تا وراث به شورای حل اختلاف محل فوت فرد فوت شده مراجعه کنند و با ارائه گواهی فوت، مدارک هویتی ورثه (شناسنامه)، عقدنامه همسر متوفی، فرم استشهادیه و گواهی پرداخت مالیات بر ارث نسبت به انحصار وراثت اقدام کنند. این مراحل را باید به دقت انجام دهید که از دعوای اثبات وصیت مالی پیشگیری کنید.
پس از انجام این مرحله می‌توان نسبت به تنظیم نمونه تقسیم نامه ارث اقدام کرد که در ادامه به آن پرداخته‌ایم.
نمونه تقسیم نامه ارث چگونه تنظیم می‌شود؟
در ادامه به مهم‌ترین نکات در تنظیم نمونه تقسیم نامه ارث اشاره می‌کنیم.
مشخصات تقسیم کنندگان
در این بند باید مشخصات ورثه متوفی به طور کامل قید شود. مواردی مانند نام و نام خانوادگی، نام پدر و مادر، سال و محل تولد، شماره شناسنامه و کد ملی و نسبت هر شخص با شخص فوت شده از مهم‌ترین نکات نمونه تقسیم نامه ارث است.
مشخصات گواهی انحصار وراثت
در نمونه تقسیم نامه ارث بهتر است مشخصات گواهی انحصار وراثت اخذ شده توسط ورثه قید شود. تاریخ صدور، مرجع صدور، شماره نامه و… از اطلاعات لازم برای این بند هستند.
مشخصات اموال مورد تقسیم
بخش مهم در تنظیم نمونه تقسیم نامه ارث، بخش مربوط به اموال مورد تقسیم است. در این قسمت ورثه باید لیست تک تک اموال شخص فوت شده را با جزئیات کامل تصریح کنند.
برای درک بهتر به مثال‌های زیر توجه کنید:
– یک قطعه زمین با سند شش دانگ، به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع دارای پلاک ثبتی مشخص (شماره پلاک)، واقع در شهر شیراز و با آدرس دقیق محل وقوع.
– سه دانگ از یک واحد آپارتمان مسکونی به مساحت ۸۰ متر مربع، با شماره ثبتی و آدرس مشخص واقع در شهر تهران.
– فیش ثبت نام حج با شماره قبض و تاریخ مشخص به نام متوفی.
و…
مقدار سهم ورثه
پس از تصریح اموال مورد تقسیم در نمونه تقسیم نامه ارث، نیاز است تا میزان سهم یا قدرالسهم هر یک از وراث به نسبت اموال متوفی ذکر شود.
به مثال زیر برای تقسیم سهم توجه کنید:
– تمام شش دانگ قطعه زمین مذکور همراه با ملحقات و چاه آب واقع در آن و… در بخش قبل بین سه فرزند پسر متوفی به نسبت مساوی تقسیم می‌شود.
شروط مهم تقسیم نامه ارث
معمولا در متن تقسیم نامه ارث، بخشی تحت عنوان شروط و نکات مهم نیز تدوین می‌شود. در این بخش می‌توان نکات زیر را یادآور شد:
– تمامی ورثه مذکور در نمونه تقسیم نامه ارث، متفقا مندرجات این سند را تایید می‌کنند و خود را ملزم به اجرای مفاد آن می‌کنند.
– وراث متعهد می‌شوند که پیش از امضای نمونه تقسیم نامه ارث، در صورت وجود اشکال یا خطا در نگارش این سند، نسبت به اصلاح آن با اطلاع سایر وراث اقدام کنند.
– اموال مورد تقسیم و منافع مندرج آنها در این سند، پیش از تقسیم در مالکیت قبلی متوفی بوده و به شخص دیگری واگذار نشده است.
– در پیوست‌های این سند، کلیه اسناد مالکیت املاک و اموال متوفی وجود دارد و صحت این اسناد نیز توسط مراجع صالح تایید شده است.
– برای تقسیم قسمت‌های اختصاصی اموال میان ورثه، کلیه وراث مکلف به تنظیم صلح‌نامه یا وکالت‌نامه در جهت انتقال سهم‌ها هستند.
– وراث تعهد می‌کنند که پس از تقسیم اموال، ادعا و اعتراضی نسبت به مفاد نمونه تقسیم نامه ارث نداشته باشند.
– وراث به شکل جمعی کلیه خیارات قانونی (اسباب و اختیارات فسخ) را اسقاط می‌کنند و نسبت به استفاده از آنها خود را محروم می‌کنند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره نحوه تقسیم سهام میان وراث می‌توانید به مجله حقوقی وینداد مراجعه کنید.
سخن پایانی
در این مطلب از مجله حقوقی وینداد به نکات تنظیم نمونه تقسیم نامه ارث پرداختیم. اگر چه سعی شد در این مطلب مهم‌ترین مفاد این سند پوشش داده شود اما نباید فراموش کرد که اصولا مبحث ارث در حقوق ایران، پیچیدگی‌ها و نکات بسیار زیادی دارد. به همین خاطر لازم است تا در هر مورد وضعیت ارث برای تنظیم تقسیم نامه بررسی شود.
شما می‌توانید برای تنظیم قرارداد آنلاین و اسنادی مانند نمونه تقسیم نامه ارث یا دریافت مشاوره حقوقی، به کارشناسان مجرب و مطلع وینداد اعتماد کامل داشته باشید.
سوالات متداول
پیش از تقسیم ارث باید چه اقداماتی انجام داد؟
پیش از تقسیم ارث باید با مراجعه به شورای حل اختلاف محل فوت فرد، گواهی انحصار وراثت را دریافت کنید و سپس اقدام به تقسیم ارث نمایید. در صورتی که مشکلی در فرایند انحصار وراثت پیش بیاید، ممکن است دعوای اثبات وصیت مالی مطرح شود.
در تقسیم نامه ارث، مشخصات اموال مورد تقسیم چگونه باید مطرح شود؟
مشخصات اموال مورد تقسیم در تقسیمنامه ارث باید با جزئیات کامل و صریح بیان شود. به طور مثال مشخصات آپارتمان باید با تعداد دانگ، مساحت، شماره ثبتی و آدرس مشخص بیان شود.
با تشکر از مطلب مفیدتان لطفا در ارتباط با حالت زیر راهنمایی بفرمایید.
خواهر مجرد بنده در مرداد 1400 فوت کرد وراث ایشان 4 نفر بودیم 3 برادر و یک خواهر مجرد دیگر . بعد از 1 ماه برادر بزرگتر فوت کرد ( که همسر و فرزندانش بعنوان وراث ایشان هستند) و بعد از 2 ماه دیگر خواهر (مجرد) باقیمانده که از وراث خواهر اول فوت شده بود نیز خودش فوت کرد که بنده و یک برادر دیگر وارث این خواهر دومی نیز هستیم. انحصار وراثت هر دو خواهر را گرفته ایم و خانواده برادر فوت شده نیز انحصار وراثت خود را گرفته اند. حال میخواهیم برایر 3 واحد آپارتمان ماترک خواهرفوت شده اول تقسیم نامه بنویسیم که باید با فرمول دو هفتم برای سه برادر و یک هفتم برای خواهر دیگر فوت شده که در زمان فوت خواهر اول در قید حیات بوده و سهم الارث یک هفتمش باید بین دو برادر باقیمانده بصورت پنجاه در صد تقسیم شود . آیا می شود کل این تقسیم را در یک توافق یا صلح تنطیم و امضا نمود
توضیح اینکه خواهر دومی فوت شده بجز سهم الارث یک هفتم خودش ماترکی بجا نگذاشته است. چون میخواهیم آپارتمانها حتی الامکان بصورت کامل و نه دانگی مشاع تقسیم شود و خانواده برادری که فوت شده تفاوت کم سهمی خود را به تومان به دو برادر دیگر بپردازد با تشکر
سلام خیلی عالی و کاربردی بود و ما هم استفاده کردیم از مطالب ارائه شده